بروز رسانی: یکی از مواردی که مردم از سخنان پیامبران گذشته به خاطر سپرده و دریافتند این است که: چون حیا نداشتی، هرچه می‌خواهی انجام بده

عَنْ أَبي مَسْعُودٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«إِنَّ مِمَّا أَدْرَكَ النَّاسُ مِنْ كَلاَمِ النُّبُوَّةِ الأُولَى: إِذَا لَمْ تَسْتَحْيِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 6120]

از ابومسعود رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«إِنَّ مِمَّا أَدْرَكَ النَّاسُ مِنْ كَلاَمِ النُّبُوَّةِ الأُولَى: إِذَا لَمْ تَسْتَحْيِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ»: «یکی از مواردی که مردم از سخنان پیامبران گذشته به خاطر سپرده و دریافتند این است که: چون حیا نداشتی، هرچه می‌خواهی انجام بده».
[صحیح است] - [به روایت بخاری] - [صحيح البخاري - 6120]

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر داده‌اند که: از جمله وصیت‌هایی که در توصیهٔ پیامبران پیشین آمده و مردم قرن به قرن میان خود نقل کرده‌ و به ارث برده‌اند تا آنکه به ابتدای این امت رسیده، آن است که بنگر قصد انجام چه کاری را داری؟ اگر کاری است که شرم‌آور نیست و برایش خجالت نمی‌کشی، انجامش بده؛ و اگر باعث خجالت بود انجامش نده؛ زیرا مانع انجام هر کار زشتی حیاست و اگر حیایی نباشد، انسان وارد هر فحشا و منکری می‌شود.

از نکات این حدیث

1. حیا اصل هر اخلاق نیک است.
2. حیا یکی از صفات پیامبران علیهم السلام است و از جمله اموری که از آنان نقل شده است.
3. حیا همان صفتی است که باعث می‌شود مسلمان کاری را انجام دهد که باعث زیبایی و آراستگی اوست؛ و با وجود آن هر چیزی را ترک می‌کند که باعث زشتی و پلیدی و ننگ می‌شود.
4. نووی می‌گوید: «اینجا امر برای اباحه است، یعنی چون خواستی کاری را انجام دهی، اگر کاری بود که در صورت انجامش از الله و از مردم شرم نخواهی کرد انجامش بده، وگرنه انجامش نده؛ و مدار اسلام بر همین است. توضیح آن از این قرار است که آنچه به آن امر شده، واجب یا مستحب است که ترکش هم شرم‌آور است و آنچه مورد نهی است حرام و مکروه است که انجامش موجب شرم است، اما آنچه مباح است برای انجام و ترکش حیا جایز است، بنابراین حدیث مذکور همهٔ احکام پنجگانه را در خود دارد. برخی هم گفته‌اند: امری که در اینجا وارد شده، امر تهدیدی است، به این معنا که: اگر حیا نداری هرچه دلت می‌خواهد انجام بده؛ زیرا خداوند برای آن تو را مجازات خواهد کرد؛ و گفته شده: این امر به معنای خبر است، یعنی کسی که حیا ندارد، هر کاری می‌خواهد انجام می‌دهد.