Hadis: İnsanların ilk nübüvvetten beri (bütün peygamberlerden) duyduğu sözlerden biri; utanmazsan dilediğini yap.» sözüdür

عَنْ أَبي مَسْعُودٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«إِنَّ مِمَّا أَدْرَكَ النَّاسُ مِنْ كَلاَمِ النُّبُوَّةِ الأُولَى: إِذَا لَمْ تَسْتَحْيِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 6120]

Ebû Mesûd -radıyallahu anh-'dan rivayet edildiğine göre, o şöyle demiştir: Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
«İnsanların ilk nübüvvetten beri (bütün peygamberlerden) duyduğu sözlerden biri; utanmazsan dilediğini yap.» sözüdür.
[Sahih Hadis] - [Buhârî rivayet etmiştir] - [صحيح البخاري - 6120]

Şerh

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem haber vermiştir ki, önceki peygamberlerden gelen ve onların vasiyetleri arasında yer alan, insanların da nesiller boyunca birbirlerine aktarıp miras olarak devrettikleri şeylerden biri şudur: “Ne yapmak istediğine bak! Eğer o şeyden utanılmayacaksa yap, eğer utanılacak bir şeyse onu bırak.” Kötülük yapmaya engel olan hayâdır. Hayâ sahibi olmayan kişi, her türlü ahlaksızlık ve çirkin davranışa hırsla dalar.

Hadisten Çıkarılan Hükümler

1. Hayâ, güzel ahlâkın aslıdır.
2. Hayâ, peygamberler -aleyhimessalâtu vesselâm-'ın özelliklerinden ve bu onlardan aktarılan şeylerdendir.
3. Hayâ, Müslümanı güzelleştiren ve süsleyen şeyleri yaptıran, çirkin ve rezil olan şeyleri terk ettiren duygudur.
4. Nevevî şöyle demiştir: “Buradaki emir kipi, mübahlık ifade eder. Yani bir şey yapmak istediğinde, eğer onu yaptığında Allah’tan ve insanlardan utanmayacağın bir şey ise onu yap, değilse yapma. İslam’ın temeli de bunun üzerine kuruludur. Bunun izahı şudur: Emredilen şeyler, yani farz ve menduplar terk edilince utanılır; yasaklanan şeyler, yani haram ve mekruhlar ise yapıldığında utanılır. Mübah olan şeylerde ise hem yapmakta hem de terk etmekte hayâ edilmesi câizdir. Dolayısıyla hadis beş hükmü (farz, haram, mendup, mekruh, mübah) kapsamaktadır. Bir başka görüşe göre ise bu emir, tehdit anlamındadır. Yani Senden hayâ kaldırılmışsa dilediğini yap; çünkü Allah seni onun karşılığında hesaba çekecektir. Bir diğer görüşe göre ise emir, haber anlamındadır: Kimde hayâ yoksa dilediğini yapar.