Hədis: İnsanların ilkin peyğəmbəlik kəlamından bildikləri sözlərdən biri: Utanmırsansa, istədiyini et" - sözüdür

عَنْ أَبي مَسْعُودٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«إِنَّ مِمَّا أَدْرَكَ النَّاسُ مِنْ كَلاَمِ النُّبُوَّةِ الأُولَى: إِذَا لَمْ تَسْتَحْيِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 6120]

Abu Məsuddan (Allah ondan razı olsun) rəvayət edilir ki, Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) belə demişdir:
"İnsanların ilkin peyğəmbəlik kəlamından bildikləri sözlərdən biri: Utanmırsansa, istədiyini et" - sözüdür.
[Səhih] - [Əl-Buxari rəvayət etdi] - [Sahihul-Buxari - 6120]

Şərh (izah)

Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) əvvəlki pey­ğəm­bərlərin vəsiyyətlərindən olan, insanların öz aralarında nəsildən-nəsilə nəql etdikləri və hətta bu ümmətin əvvəlinə qədər gə­lib çatan sözlərdən biri də: "Etmək istədiyin şeyə bax, əgər o, utanılan bir şey deyilsə, onu et. Əgər o, utanılan şeydirsə, onu tərk et" - sözü olduğunu xəbər vermişdir. Çünki insana pis şeyləri etməyə mane olan həyadır. Kimin həyası olmazsa, hər bir pis və münkər əməli işləyər.

Hədisin faydalarından

1. Həya, gözəl əxlaqın əsasıdır.
2. Həya, Peyğəmbərlərin (əleyhimu-ssələm) xüsusiyyətlərindəndir və onlardan bizə gəlib çatan şeylərdəndir.
3. Həya, müsəlmanı şərəfli və gözəl işlər görməyə, pis və çirkin işlərdən əl çəkməyə vadar edir.
4. ən-Nəvəvi demişdir: "Hədisdəki əmr, bunun caiz olduğunu bildirir. Yəni: Bir işi görmək istədikdə, əgər o iş, Allahdan və ya insanlardan utanmayacağın bir işdirsə, onu et, əks halda etmə. İslamın əsası da bunun üzərindədır. Bunun əsas səbəbi odur ki, əmr edilən vacib və ya müstəhəb olanı tərk etməkdən, qadağan edilən haram və məkruh olanı isə etməkdən - utanmaq lazımdır. Amma mübah olan bir şeyə gəldikdə isə onu etməkdən və ya etməməkdən utanmaq caizdir. Hədisdə beş hökm vardır. Bəziləri bunun: hədə-qorxu şəklində bir əmr olduğunu deyib. Bunun mənası belədir: Əgər həya səndən uzaqlaşdırılarsa, o zaman nə istəyirsən et. Allah sənə bunun əvəzini verəcəkdir. Bəziləri isə bunun: xəbər mənasında bir əmr olduğunu deyib. Yəni: Utanmayan kimsə istədiyini edər.