হাদীছ: হালাল স্পষ্ট আৰু হাৰামো স্পষ্ট, আৰু এই দুটাৰ মাজত আছে কিছুমান সন্দেহজনক বিষয়- যিবোৰ বহুতেই নাজানে। যি ব্যক্তিয়ে সেই সন্দেহজনক বিষয়সমূহৰ পৰা আঁতৰি থাকিব, সি তাৰ দ্বীন আৰু মর্যাদা ৰক্ষা কৰিব পাৰিব। আৰু যিয়ে সেই সন্দেহযুক্ত বিষয়সমূহত লিপ্ত হ’ব, সি হাৰামত লিপ্ত হ’ব।

عن النعمان بن بشير رضي الله عنه قال: سمعت النبي صلى الله عليه وسلم يقول: «إن الحلال بيِّن وإن الحرام بين، وبينهما أمور مُشْتَبِهَاتٌ لا يعلمهن كثير من الناس، فمن اتقى الشُّبُهات فقد اسْتَبْرَأ لدينه وعرضه، ومن وقع في الشبهات وقع في الحرام، كالراعي يرعى حول الحِمى يوشك أن يَرْتَع فيه، ألا وإن لكل مَلِك حِمى، ألا وإن حِمى الله محارمه، ألا وإن في الجسد مُضغة إذا صلحت صلح الجسد كله وإذا فسدت فسد الجسد كله ألا وهي القلب».
[صحيح] - [متفق عليه]

নু‘মান ইবন বশ্বীৰ ৰাদ্বিয়াল্লাহু ‘আনহুৰ পৰা বর্ণিত, তেখেতে কৈছে, মই আল্লাহৰ ৰাছুল চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামক কোৱা শুনিছোঁ যে, "c2">“হালাল স্পষ্ট আৰু হাৰামো স্পষ্ট, আৰু এই দুটাৰ মাজত আছে কিছুমান সন্দেহজনক বিষয়- যিবোৰ বহুতেই নাজানে। যি ব্যক্তিয়ে সেই সন্দেহজনক বিষয়সমূহৰ পৰা আঁতৰি থাকিব, সি তাৰ দ্বীন আৰু মর্যাদা ৰক্ষা কৰিব পাৰিব। আৰু যিয়ে সেই সন্দেহযুক্ত বিষয়সমূহত লিপ্ত হ’ব, সি হাৰামত লিপ্ত হ’ব। যেনে- ৰখীয়া এজনে যেতিয়া সংৰক্ষিত চাৰণভূমিৰ আশে-পাশে পশু চৰায়, তেতিয়া পশুবোৰ তাত সোমাই পৰাৰ আশংকা থাকে। জানি থোৱা, প্রত্যেক বাদশ্বাহৰেই একোটাকৈ সংৰক্ষিত এলেকা আছে। আৰু জানি থোৱা, আল্লাহৰ সংৰক্ষিত এলেকা হৈছে তেওঁৰ নিষিদ্ধ কৰ্মসমূহ। জানি থোৱা, শৰীৰত এটি মাংসৰ টুকুৰা আছে, সেইটো যেতিয়া ঠিক থাকে, গোটেই শৰীৰ ঠিক থাকে, আৰু সেইটো যেতিয়া বেয়া হৈ যায়, তেতিয়া গোটেই শৰীৰেই বেয়া হৈ যায়। সেই মাংসৰ টুকুৰাটো হৈছে ‘হৃদপিণ্ড বা অন্তৰ’।” ছহীহ - মুত্তাফাকুন ‘আলাইহি (বুখাৰী আৰু মুছলিম)।
ছহীহ - মুত্তাফাক্ব আলাইহ

ব্যাখ্যা

সাধাৰণ নীতিমালা হৈছে, আল্লাহ আৰু তেওঁৰ ৰাছুলে যি হালাল কৰিছে আৰু যি হাৰাম কৰিছে তাৰে প্রত্যেকটোৱেই স্পষ্ট। কিন্তু মুছলিমৰ ওপৰত আশংকা হৈছে কিছুমান সন্দেহজনক বিষয়লৈ। যি ব্যক্তিয়ে সেই সন্দেহজনক বিষয়সমূহক পৰিত্যাগ কৰিব, তেওঁ হাৰামত পতিত হোৱাৰ পৰা দূৰত থাকিব তথা দ্বীন ৰক্ষা কৰিব পাৰিব। লগতে এই সন্দেহজনক কাম কৰাৰ কাৰণে মানুহে তাক দোষাৰোপ কৰাৰ যি সম্ভাৱনা আছিল সেইটোৰ পৰাও তেওঁ নিজকে ৰক্ষা কৰিব পাৰিব। আনহাতে যিয়ে এই সন্দেহজনক বিষয়সমূহৰ পৰা বিৰত নাথাকিব, সি দৰাচলতে নিজকে হাৰামত পতিত হোৱাৰ ফালে ধাৱিত কৰিব অথবা নিজকে মানুহৰ গীবতৰ লক্ষ্যত পৰিণত কৰিব আৰু নিজকে অপমান কৰাৰ বাবে মানুহক এটা সুযোগ দিব। ৰাছূলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে এনেকুৱা ব্যক্তিৰ কাৰণে এটি উদাহৰণ দিছে, যি ব্যক্তিয়ে সন্দেহযুক্ত বিষয়ত লিপ্ত থাকে সি সেই ৰখীয়াৰ দৰে, যিয়ে তাৰ উট অথবা ছাগলী সংৰক্ষিত চাৰণভূমিৰ আশে-পাশে চৰায়, যিহেতু সংৰক্ষিত এলেকা অতি ওচৰত সেয়ে সি সদায় আশংকাত থাকে, জানোচা কেতিয়া তাৰ এই পশুবিলাক সংৰক্ষিত এলেকাত প্ৰৱেশ কৰে। ঠিক সেইদৰে যি ব্যক্তিয়ে সন্দেহজনক বিষয়ত লিপ্ত থাকে, সি সদায় স্পষ্ট হাৰামৰ নিকটৱর্তী থাকে, ফলত আশংকা থাকে জানোচা কেতিয়া তাত সোমাই পৰে। ইয়াৰ পিছত নবী চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে ইঙ্গিত কৰিছে যে, নিশ্চয় প্রকাশ্য আমলে অপ্রকাশ্য আমলৰ প্রমাণ বহন কৰে ভাল হওক অথবা বেয়া। তেখেত চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে বর্ণনা কৰিছে যে, শৰীৰত এটুকুৰা মাংস আছে (সেয়া হৈছে হৃদপিণ্ড বা অন্তৰ), এইটো সুস্থ থাকিলে, শৰীৰও সুস্থ থাকে। আৰু ইয়াৰ অসুস্থতাত শৰীৰো অসুস্থ হৈ পৰে।