Hadith: I k'a dɔn halala bangenen do, haramu fana bangenen do

عن النُّعمان بن بَشير رضي الله عنه قال: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ -وَأَهْوَى النُّعْمَانُ بِإِصْبَعَيْهِ إِلَى أُذُنَيْهِ-:
«إِنَّ الْحَلَالَ بَيِّنٌ وَإِنَّ الْحَرَامَ بَيِّنٌ، وَبَيْنَهُمَا مُشْتَبِهَاتٌ لَا يَعْلَمُهُنَّ كَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ، فَمَنِ اتَّقَى الشُّبُهَاتِ اسْتَبْرَأَ لِدِينِهِ وَعِرْضِهِ، وَمَنْ وَقَعَ فِي الشُّبُهَاتِ وَقَعَ فِي الْحَرَامِ، كَالرَّاعِي يَرْعَى حَوْلَ الْحِمَى يُوشِكُ أَنْ يَرْتَعَ فِيهِ، أَلَا وَإِنَّ لِكُلِّ مَلِكٍ حِمًى، أَلَا وَإِنَّ حِمَى اللهِ مَحَارِمُهُ، أَلَا وَإِنَّ فِي الْجَسَدِ مُضْغَةً، إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الْجَسَدُ كُلُّهُ، وَإِذَا فَسَدَتْ فَسَدَ الْجَسَدُ كُلُّهُ، أَلَا وَهِيَ الْقَلْبُ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 1599]

A minɛna basiri den nuumana la Ala diɲɛna a ma a ko: n y'a mɛ kira da kisi b'a ye a b'a fɔ- nuumana y'a tɛgɛ ɲɛsin a tulo ma-:
<< I k'a dɔn halala bangenen do, haramu fana bangenen do, ɲagamini b'u fila ni ɲɔgɔncɛ mɔgɔ caman t'a dɔn, ni min y'a yɔrɔmanjanya ɲagaminɛ ninnu na o kisira a ka diinɛ n'a dànbe ye, ni min binna ɲagamin n dingɛ kɔnɔ o bina haramu kɔnɔ, i n'a fɔ bagangɛnna min bɛ ka gɛngɛnni kɛ màsàkɛ ka yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen kɛrɛfɛ baganw surunyara u bɛ don a kɔnɔ, i k'a dɔn yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen bɛ màsa bɛɛ ye , Ala ka yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen y'a ka haramukow de ye, i k'a dɔn sogokuru dɔ bɛ farikolo la, n'a ɲɛna farikolo fan bɛɛ bɛ ɲɛ, n'a cɛnna fana farikolo fan bɛɛ bɛ cɛn, o ye dusukun de ye >>.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم - 1599]

Explanation

Kira bɛ ka kow bakurubafɔ kisi b'a ye, a ko u bɛ tilan ka taa tilanyɔrɔ sàba de la: halala bangenen ni haramu bangenen ani koɲɛ ɲagaminen dɔw minnu kiti bangenen tɛ haramu ni halala sira fɛ, mɔgɔ caman t'a kiti dɔn.
Ni mɔgɔ min y'o ko ɲagaminen n bila a y'a ka diinɛ kisi ni yɔrɔmajanya ye haramu kɛli la, an'a dànbe ka bɔ mɔgɔw ka lèbukuma ma a ka ko ɲagaminen kɛli kɔsɔn. Ni mɔgɔ min m'a yɔrɔmanjanya ka bɔ koɲagaminen na o b'a yɛrɛ bìn haramu kɔnɔ wali a dànbe lagosili mɔgɔw fɛ. Kira ye ntalen gosi de ka koɲagaminen waleyabaa ka lahalaya ɲɛfɔ kisi b'a ye, ani k'a bɛ i ko bagangɛnna min bɛ k'a ka bagan gɛn dɔ ka dugukolo tànganen kɛrɛfɛ, bagan ninnu bɛ surunya ka don dugukolo n' kɔnɔ u surunyakojugu a la, ni mɔgɔ min ye fɛn kɛ ɲagamin bɛ sɔrɔ min na o bɛ kɛ o cogoyala, n'o ye a bɛ surunya ka bìn haramu kɔnɔ. O kɔfɛ kira ye bangeli kɛ nɛɛma ni kisi b'a ye k'a fɔ sogokuru dɔ bɛ fàrikolo kɔnɔ ( dusukun) farikolo bɛ ɲɛ n'o ɲɛni ye, w'a bɛ cɛn n'a cɛnni ye.

Benefits from the Hadith

1. Kiiti ɲagaminen bilali o kanuni, min kiiti ma bange.