عن عمر بن الخطاب رضي الله عنه مرفوعاً: «إنما الأعمال بِالنيَّات، وإنما لكل امرئ ما نوى، فمن كانت هجرتُه إلى الله ورسوله فهجرتُه إلى الله ورسوله، ومن كانت هجرتُه لدنيا يصيبها أو امرأةٍ ينكِحها فهجرته إلى ما هاجر إليه».
[صحيح] - [متفق عليه]
المزيــد ...

උමර් ඉබ්නු අල් කත්තාබ් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා විසින් වාර්තා කරන ලදී. මෙය මර්ෆූඃ ගණයට අයත් හදීසයකි. “ක්රියාවන් පිහිටනුයේ චේතනාවන් අනුවය. සෑම පුද්ගලයකුටම ඔහු පතන දෑ ඇත. එබැවින් කවරෙකුගේ නික්ම යෑම අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයා වෙත පිහිටියේ ද ඔහුගේ නික්ම යෑම අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයාණන් වෙතම පිහිටනු ඇත. කවරෙකුගේ නික්ම යෑම මෙලොව හිමි කර ගැනීම සඳහා හෝ කාන්තාවක් විවාහ කර ගැනීම සඳහා පිහිටියේ ද ඔහුගේ නික්ම යෑම ඔහු කවර දෙයක් වෙත නික්ම ගියේ ද ඒ සඳහා පිහිටනු ඇත.
පූර්ව සාධක සහිත හදීසයකි. - බුහාරි හා මුස්ලිම් හි වාර්තා වී ඇත.

විවරණය

මෙය වඩාත් වැදගත් හදීසයකි. ඇතැම් විද්වතුන් මෙය ඉස්ලාමයේ තුනෙන් එකක් බව සලකති. දේවත්වය විශ්වාස කරන්නාට කුසල් හිමි වනුයේ ඔහුගේ චේතනාවට අනුව හා එහි වලංගුභාවයේ ප්රමාණයට අනුවය. කවරෙකුගේ ක්රියාවන් අල්ලාහ් වෙනුවෙන් අවංකව පිහිටියේ ද සැබැවින්ම එය නබි තුමාණන්ගේ පිළිවෙතට අනුගත වීමේ කොන්දේසිය මත එය ස්වල්පයක් වුව ද පිළිගනු ලබන්නක් වන්නේය. කවරෙකුගේ ක්රියාවන් ජනයාට ප්රදර්ශනය කිරීමක් වශයෙන් සිදු කර එය අල්ලාහ් වෙනුවෙන් අවංකව සිදු නොකළ කටයුත්තක් වන්නේ ද එය කෙතරම් විශාල වූව ද ප්රතික්ෂේප කරනු ලබන්නක් වන්නේය. අල්ලාහ්ගේ තෘප්තිය හැර වෙනත් කරුණක අපේක්ෂාවෙන් සිදු කරන සෑම ක්රියාවක්ම එසේ අපේක්ෂා කරන්නා කාන්තාවක් හෝ ධනය හෝ නිලය හෝ වෙනත් මෙලොව කටයුත්තක් හෝ පැතුව ද එය එක සමානය. සැබැවින්ම එය අදාළ පුද්ගලයාට ප්රතික්ෂේප කිරීමක් වන්නේය. අල්ලාහ් ඔහුගෙන් එය පිළිගන්නේ නැත. එනම් දැහැමි ක්රියාවන් පිළිගනු ලැබීමේ කොන්දේසිය වනුයේ: ක්රියාව අල්ලාහ් වෙනුවෙන් සිදු කරන අවංක ක්රියාවක් වීම හා එය ධර්ම දූතයාණන්ගේ මඟ පෙන්වීමට අනුකූලව පිහිටීමය.

අර්ථ කථනය: ඉංග්‍රීසි ප්‍රංශ ස්පැැනිෂ් තුර්කි උරුදු ඉන්දුනීසියානු බොස්නියානු රුසියානු බෙංගාලි චීන පර්සියානු ටගාලොග් ඉන්දියානු වියට්නාම උයිගුර් කුර්දි හවුසා පෘතුගීසි මලයාලම් තෙලිගු ස්වාහිලි දමිළ බර්මානු තායිලන්ත ජර්මානු ජපානු පශ්ටු ආසාමි අල්බානියානු السويدية الأمهرية الهولندية الغوجاراتية الدرية
අර්ථ කථන නිරීක්ෂණය

හදීසයේ හරය

  1. අවංකභාවය, චිත්ත පාරිශුද්ධිය ගැන උනන්දු කරවීම. සැබැවින්ම අල්ලාහ් ඔහුගේ තෘප්තිය අපේක්ෂාවන් සිදු කරනු ලබන ක්රියාව හැර වෙනත් ක්රියාවන් පිළිගන්නේ නැත.
  2. අල්ලාහ් වෙත සමීප කරවීමේ ක්රියා වනුයේ: වගකිව යුතු වයසක පසුවන කෙනෙකු එම ක්රියාව සිරිතක් වශයෙන් සිදු කළ විටෙක එය නිවැරදි වුව ද එසේ සිදු කළ වහාම, අල්ලාහ් වෙනුවෙන් සමීපවීමක් එමගින් අරමුණු කර ගන්නා තෙක් ඒ සඳහා කුසල් අනුගත වන්නේ නැත.
  3. අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයා වෙනුවෙන් හිජ්රත් හෙවත් නික්ම යෑමේ මහිමය. සැබැවින්ම එය අල්ලාහ්ව අරමුණු කර ගන්නක් වූ බැවින්. එය දැහැමි ක්රියාවක් වන්නේය.
  4. මෙම හදීසය ඉස්ලාමය දෝලනය වන හදීස් අතරින් එකකි. එබැවින් විද්වත්හු මෙසේ පවසා ඇත්තාහ: හදීස් දෙකක් මත ඉස්ලාමය දෝලනය වෙයි. ඒ දෙක නම් මෙම හදීසය හා ආඉෂා (රළියල්ලාහු අන්හා) තුමියගේ ‘කවරෙකු යම් ක්රියාවක් සිදු කරන්නේ ද අපගේ කරුණ ඒ මත අනුගත නොවන්නේ ද එය ප්රතික්ෂේප කරනු ලැබූවකි’ යන හදීසයයි. මෙම හදීසය හදවත් තුළ ක්රියාකාරම් හි මූලයයි. එය අභ්යන්තර ක්රියාකාරකම් නිර්ණය කරන්නකි. ආඉෂා (රළියල්ලාහු අන්හා) තුමියගේ හදීසය ශාරීරික අවයවයන්හි ක්රියාකාරකම්වල මූලයයි.
  5. නැමදුම් අතැමකගෙන් ඇතැමක් වෙන් කිරීම අනිවාර්යය වන්නේය. ගනුදෙනුවලින් නැමදුම් වෙන් කළ යුතු වේ. සැබැවින්ම චේතනාව මිස ස්වරූපයෙන් එකිනෙකට සමාන ක්රියාවන් අතර වෙන් කරන්නේ නැත.
  6. චේතනාවකින් තොර ව සිදු කරනු ලබන ක්රියාව පුහුවකි. ඒ මත නීතියක් හෝ ප්රතිඵලයක් හෝ අනුගත වන්නේ නැත.
  7. කවරෙකු තම ක්රියාවෙහි අවංකභාවය සනිටුහන් කළේ ද තීන්දුවෙන් හා ප්රතිඵලයෙන් ඔහු අපේක්ෂා කරන දෑ ඔහුට හිමි වන්නේය. එවිට එම ක්රියාව නිවැරදි වන අතරම ක්රියාවේ කොන්දේසී තහවුරු වූ විටෙක ඒ සඳහා කුසල් ද අනුගත වනු ඇත.
  8. අල්ලාහ් වෙනුවෙන් අවංකභාවයකින් තොරව සිදු කරනු ලබන ක්රිවයාවන් බලාපොරොත්තු සුන් වූවකි.
  9. අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයාණන් වෙත නික්ම යන්නාට හිමිවන දෑට පටහැනිව මෙලොව වෙනුවෙන් නික්ම යන්නාට හිමිවන දෑ ගැන කියමින් “ඔහුගේ නික්ම යෑම ඔහු කවර දෙයක් වෙත නික්ම ගියේද ඒ වෙත පිහිටනු ඇතැ”යි නබි තුමාණන් කළ ප්රකාශය ප්රකාරව මෙලොව හා එහි ආශාවන් නින්දිත ලෙස සැලකීම. සැබැවින්ම ඔහුට හිමිවන දෑ ගැන පැහැදිලිය. මෙය අලංකාර පැහැදිලි කිරීමක් මෙන්ම වඩාත් ගැඹුරු කතාවකි.
අමතර