حديث: همانا ( قبولی ) اعمال و کردار به نیت بستگی دارد

عن عمر بن الخطاب رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:
«إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّةِ، وَإِنَّمَا لِامْرِئٍ مَا نَوَى، فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ، فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا أَوِ امْرَأَةٍ يَتَزَوَّجُهَا، فَهِجْرَتُهُ إِلَى مَا هَاجَرَ إِلَيْهِ». وفي لفظ للبخاري: «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 1907]

از عمربن الخطاب - رضي الله عنه - روایت است گفت که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
همه اعمال بستگى به نيت دارد، و هر کس از کردارش به اندازه نیتش اجر و ثواب می برد ، پس کسی که هجرت وی برای الله و پیامبرش بوده باشد ، این هجرت به سوی الله و پیامبر اوست، و هر کس هجرتش به خاطر مال دنیا باشد، و یا به خاطر زنی که بخواهد با او ازدواج کند، ( اهمیت ) هجرت او برابر با همین قصد و همت اوست، و لفظ بخاری چنین است: «همانا ( قبولی ) اعمال و کردار به نیت بستگی دارد».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح مسلم - 1907]

توضیح

رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: که همۀ اعمال از روی نیت محاسبه می شود، و این حکم در همه عبادات و معاملات عام است، پس هر کس ارادۀ منفعت بردن از عملش را داشته باشد، جز آن منفعت به دست نمی آورد، و ثواب را نخواهد داشت، و هر کس با عملش بخواهد به الله متعال نزدیک شود، از عملش اجر و پاداش خواهد گرفت، هر چند عمل عادی باشد، مانند خوردن و آشامیدن.
سپس رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم مثال را بیان نمود تا تأثیر نیت را در اعمال با وجود برابری آنها در صورت ظاهری نشان دهد، پس توضیح داد که هر کسى قصد هجرت و خروج از وطن خود را برای جلب رضایت پروردگارش داشته باشد، هجرت او هجرت شرعی و پسندیده است، و به خاطر صداقت نیتش ثواب آن را بدست می آورد، و هر کسى از هجرت خود ارادۀ بدست آوردن منفعت دنیوی مانند مال و منزلت و تجارت ویا همسر داشته باشد، پس از هجرت خود جز آن منفعتی را که اراده کرده است به دست نمی آورد، و از اجر و پاداش نیز بهره ای نخواهد برد.