بروز رسانی: ايستاده نماز بخوان، اگر نتوانستى نشسته، و اگر نتوانستى بر پهلو نماز بخوان.
عن عمران بن حصين رضي الله عنهما قال: كانت بي بَوَاسيرُ، فسألت النبي صلى الله عليه وسلم عن الصلاة، فقال: «صَلِّ قائما، فإن لم تستطع فقاعدا، فإن لم تستطع فعلى جَنْبٍ».
[صحيح] - [رواه البخاري]
المزيــد ...
عمران بن حصين - رضى الله عنهما - روايت كرده كه: من بيمارى بواسير داشتم، و از پيامبر - صلى الله عليه و سلم - در مورد نماز خواندن پرسيدم، ايشان فرمودند: "ايستاده نماز بخوان، اگر نتوانستى نشسته، و اگر نتوانستى بر پهلو نماز بخوان".
[صحیح است] - [به روایت بخاری]
اين حديث شريف كيفيت نماز خواندن را براى كسى كه بيمارى بواسير يا دردى در هنگام ايستادن احساس مى كند يا امثال آن، بيان نموده است، بنابراين پيامبر - صلى الله عليه و سلم - خبر داده اند كه در اصل بايد نماز ايستاده خوانده شود، مگر در حالت ناتوانى كه نشسته نماز بخواند، و اگر هم نشسته نتوانست نماز بخواند، مى تواند بر روى پهلو نماز بخواند.
از نکات این حدیث
- رعايت كردن مراتب نمازهاى واجب براى بيمار واجب است، به طوری كه ايستاده نماز خواندن واجب است، اگر در توانش بود؛ زيرا ايستادن در نماز ركنى از نمازهاى واجب است، اگر چه با كمک كردن باشد يا بر چيزى مانند عصا يا ديوار يا امثال آن تكيه كند.
- و اگر نتوانست ايستاده نماز بخواند يا برايش مشقت آور بود، بايد بنشيند، اگر چه بر چيزى تكيه دهد، و ركوع و سجود را به اندازه ی توانش انجام دهد، و اگر نتوانست بنشيند يا برايش مشقت آور بود، مى تواند بر پهلويش نماز بخواند، و پهلوى راست بهتر است، و در صورتى كه خوابيده بر پشت رو به قبله نماز بخواند، صحيح است، و اگر نتوانست با سرش اشاره كند، به طوری که اشاره كردن با سرش براى سجده بيشتر از اشاره كردن براى ركوع باشد، و اين براى فرق گذاشتن در بين سجده و ركوع است؛ و همچنين براى اينكه سر در هنگام سجده رفتن پايين تر از ركوع مى باشد.
- از حالتى به حالت ديگرى منتقل نمى شود، مگر در حالت ناتوانى يا در هنگام بروز مشقت در انجام حالت اول يا در هنگام ايستادن براى نماز؛ زيرا منتقل شدن از حالتى به حالت ديگر به شرط ناتوانى جايز است.
- حدود مشقتى كه موجب مباح بودن خواندن نمازهاى واجب به صورت ايستاده مى شود، مشقتى است كه با آن خشوع و فروتنى را از بين مى برد؛ و اين به خاطر آنست كه خشوع و فروتنى بزرگترين مقصودهاى نماز است.
- عذرهايى كه باعث مباح بودن خواندن نمازهاى واجب به صورت ايستاده مى شود، زياد هستند، و تنها مخصوص بيمار نيستند، مانند سقف كوتاهى كه نمى توان از آن مكان خارج شد، جزء اين عذرهاست، و همچنين نماز در انواع كشتى ها يا ماشين يا هواپيما، زمانى كه نياز به نماز خواندن در آنها باشد، و نتوان ايستاده نماز خواند، و همه ى آنها عذرهايى براى نشسته نماز خواندن هستند.
- نماز مادامى كه عقل انسان ثابت است، ساقط نمى شود، بنابراين اگر بيمار نتوانست با سرش اشاره كند، مى تواند با چشم هايش اشاره كند، و آنها را براى سجده بيشتر از ركوع پايين مى آورد، و اگر توانست با زبانش قرائت كند آن را انجام دهد، و اگر نتوانست از درون قلبش قرائت كند، و اگر نتوانست با چشمانش اشاره كند، مى تواند از درون قلبش نماز بخواند.
- مقتضاى اطلاق اين حديث آنست كه با هر حالتى كه توانست نشسته نماز بخواند، و اين به دلالت اجماع است، و اختلاف در افضليت است، و در نزد بيشتر علما بهتر است كه در موضع ايستادن و بلند شدن از ركوع به صورت چهار زانو بنشيند، و در موضع بلند شدن از سجود به صورت كشيده نماز بخواند.
- اينكه انجام امرهاى الله متعال به حسب توان و قدرت است، و الله متعال تكليف ها را واجب نمى كند مگر به اندازه توان و وسعت بنده گان.
- سهولت و آسان گيرى شريعت اسلامى را مى رساند، و اين شريعت همانگونه كه الله متعال فرموده اند: "وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ" (الحج:78)، يعنى: در دين براى شما هیچ سختی و مشقتى قرار داده نشده است، "يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ" (النساء)، يعنى: الله مى خواهد كه (تكاليف) را براى شما سبک و آسان كند. بنابراين رحمت الله متعال به بندگانش گسترده است.
- آنچه كه ارائه شد، حكم نماز واجب است، اما نماز مستحب بدون عذر جايز است كه به صورت نشسته خوانده شود، اما اگر با عذر باشد، پاداش آن كامل است، و اگر بدون عذر باشد، پاداش آن نصف پاداش خواندن نماز به صورت ايستاده است، همانطوريكه در احاديث ثابت شده است.
طبقه‌بندی‌ها
بیشتر
- بروز رسانی: هرکس يک وجب از زمين را به ناحق تصاحب کند، روز قيامت همين يک وجب از هفت زمين به دور گردنش پيچيده می شود.
- بروز رسانی: رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم که در حالت چهارزانو نماز می خواند.
- بروز رسانی: همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودم که در سفر بیش از دو رکعت نمی خواند و ابوبکر و عمر و عثمان چنین عمل می کردند.
- بروز رسانی: رسول الله صلى الله عليه وسلم در سفر نماز ظهر و عصر را با هم و نماز مغرب و عشا را با هم جمع می کرد و در یک وقت می خواند.
- بروز رسانی: وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم بیمار بود، نشسته در خانه اش نماز خواند.
- بروز رسانی: رسول الله صلی الله علیه وسلم دو نماز مغرب و عشاء را جمع نمود و برای هریک از آنها اقامه گفت و بین آنها و بعد از هریک از آنها نماز نخواند.
- بروز رسانی: زمان به صورتِ اصلی اش، مانندِ روزی درآمده که الله متعال آسمان ها و زمين را آفريد؛ هر سال، دوازده ماه می باشد و چهار ماهِ آن حرام است: ذوالقعده، ذوالحجه و محرّم که پُشتِ سرِ هم قرار دارند و رجبِ «مُضَر».