Ab Adiis: bu genn jigéen tukki lu mat doxub ñaari fan lu dul mu ànd ak jëkkëram walla ab jegeñaaleem
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ -وَكَانَ غَزَا مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ غَزْوَةً- قَالَ: سَمِعْتُ أَرْبَعًا مِنَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَأَعْجَبْنَنِي، قَالَ:
«لاَ تُسَافِرِ المَرْأَةُ مَسِيرَةَ يَوْمَيْنِ إِلَّا وَمَعَهَا زَوْجُهَا أَوْ ذُو مَحْرَمٍ، وَلاَ صَوْمَ فِي يَوْمَيْنِ: الفِطْرِ وَالأَضْحَى، وَلاَ صَلاَةَ بَعْدَ الصُّبْحِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ، وَلاَ بَعْدَ العَصْرِ حَتَّى تَغْرُبَ، وَلاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَّا إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: مَسْجِدِ الحَرَامِ، وَمَسْجِدِ الأَقْصَى، وَمَسْجِدِي هَذَا».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1995]
المزيــد ...
Jële nañu ci Abuu Sahiid Al-Xudriyu yal na ko Yàlla dollee gërëm -moom nag xare na ànd ak Yonnente bi -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc- fukki xare ak ñaar- nee na: dégg naa ñent ci Yonnente bi -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc-te yéem na ma, mu wax ne:
"bu genn jigéen tukki lu mat doxub ñaari fan lu dul mu ànd ak jëkkëram walla ab jegeñaaleem , te kenn du woor ci ñaari bis yii : korite ak tabaski, kenn du julli ginnaaw suba gi ba keroog jant bi di fenk, du caagine it ginnaaw tàkkusaan ba keroog muy so, deesul war jëm cib tukki lu dul ñeel ñatti jàkka: jàkkay Màkka ja ñu wormaal, ak jàkkay Aqsaa, ak sama jàkka jii".
[Wér na] - [Al-buxaariy ak Muslim dëppoo nañu ci génnee ko ci seen ñaari téere yi gën a wér] - [Téere Al-buxaariy bi gën a wér - 1995]
Yonnente bi -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc- tere na ñenti bir:
Bi ci njëkk: tere na jigéen muy tukki lu toll ci doxup ñaari fan te àndul ak jëkkëram walla kenn ci ñi ko araam te mooy ku ñu araamal ci moom ba fàww ci ay jegeñaaleem, niki doom ak baay,ak doomi mbokk mu góor ak jarbaat,ak baay-tëx ak nijaay, ak ñu mel ni ñooñu.
Ñaareel bi: tere nañu woor bisub xewu korite ak bisub xewu tabaski,moo xam jullit da koo woor ngir nisar, walla ci coobarewu, walla ci kaffaara.
Ñatteel bi: tere nañu jullig naafila ginnaaw jullig tàkkusaan ba keroog jant bi di so, ak ginnaaw jullig suba ba keroog jant bi di fenk.
Ñenteel bi: tere nañu tukki jëm ci benn barab ci barab yi ngir gëm ne dañufay fule jëf yu baax yi lu dul ci ñatti jàkka yii, kon deesul takk tukki ci fu dul ñoom ngir julli fa,ndax pay gi duñu ko ful ludul ci ñatti jàkka yii, jàkkay Màkka ja ñu wormaal,ak jàkkay Yonnente bi, ak jàkkay Aqsaa.
Bokk na ci njariñi Adiis bi
- Daganul jigéen di tukki ci ludul mu ànd ak ub jegeñaaleem.
- Jigéen manuta araam jigéen cib tukki; ngir li mu wax ne: "jëkkëram walla ab jegeñaaleem".
- Lépp lu ñuy woowe tukki dañu koy tere jigéen lu dul mu ànd ak jëkkëram walla ab jegeñaaleem,te hadiis bii dafa aju ci kem nekkiinu aji-laaj ji ak fa mu dëkk.
- Jegeñaaleb jigéen mooy jëkkëram walla Ku mu araam a sëyal ngir sababus mbokkoo niki baay ak doom ak baay-tëx ak nijaay, walla sababus nàmpaale niki baay cig nàmpaale,ak baay-tëx cig nàmpaale,walla sababus gorowante niki baayu jëkkër,ak mu nekk jullit bu mat te am xel di ku wóor di ku ñu wóolu,li ñu jublu ci ànd ak ub jegeñaale mooy aar jigéen gi ak ñoŋal ko ak taxawe ay mbiram.
- Sariihab Lislaam dafa yittewoo jigéen ak aar ko ak ñoŋal ko.
- Jullig naafila gu ñu boyal ginnaaw jullig fajar ak tàkkusaan du wér, dees na settee ci loolu fay julli yu faat, ak yi am sabab niki nuyu jàkka ak lu ko niru.
- Araamalees na julli ginnaaw bu jant bi di door a fenk, kon fàww ñu xaar ba mu yëkkatiku luy tolloo ak ub xeej, luy jege fukki simili ba ci ñenti xaaji waxtu wi cig nattale.
- Waxtuw tàkkusaan day wéy ba baajant bi di so.
- Tukki jëm ci ñàtti jàkka yii dagan na.
- Ngëneelu ñatti jàkka yi ak seen i may ci kaw yeneen jàkka yi.
- Tukki ngir siyaare ay bàmmeel du dagan donte bàmmeelu Yonnente bi la, ku nekk Madiina nag dana dagan mu siyaare ko, walla ku fa ñëw ngir yitte ju ñu yoonal walla lu dagan.