حديث: لاَ تُسَافِرِ المَرْأَةُ مَسِيرَةَ يَوْمَيْنِ إِلَّا وَمَعَهَا زَوْجُهَا أَوْ ذُو مَحْرَمٍ
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ -وَكَانَ غَزَا مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ غَزْوَةً- قَالَ: سَمِعْتُ أَرْبَعًا مِنَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَأَعْجَبْنَنِي، قَالَ:
«لاَ تُسَافِرِ المَرْأَةُ مَسِيرَةَ يَوْمَيْنِ إِلَّا وَمَعَهَا زَوْجُهَا أَوْ ذُو مَحْرَمٍ، وَلاَ صَوْمَ فِي يَوْمَيْنِ: الفِطْرِ وَالأَضْحَى، وَلاَ صَلاَةَ بَعْدَ الصُّبْحِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ، وَلاَ بَعْدَ العَصْرِ حَتَّى تَغْرُبَ، وَلاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَّا إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: مَسْجِدِ الحَرَامِ، وَمَسْجِدِ الأَقْصَى، وَمَسْجِدِي هَذَا».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1995]
المزيــد ...
از ابوسعید خُدری رضی الله عنه - که همراه با پیامبر صلی الله علیه وسلم در دوازده غزوه شرکت کرده بود - روایت است که گفت: چهار چیز را از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیدم و آن را پسندیدم، فرمودند:
«لاَ تُسَافِرِ المَرْأَةُ مَسِيرَةَ يَوْمَيْنِ إِلَّا وَمَعَهَا زَوْجُهَا أَوْ ذُو مَحْرَمٍ، وَلاَ صَوْمَ فِي يَوْمَيْنِ: الفِطْرِ وَالأَضْحَى، وَلاَ صَلاَةَ بَعْدَ الصُّبْحِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ، وَلاَ بَعْدَ العَصْرِ حَتَّى تَغْرُبَ، وَلاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَّا إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: مَسْجِدِ الحَرَامِ، وَمَسْجِدِ الأَقْصَى، وَمَسْجِدِي هَذَا».
«زن مسیر دو روز را به سفر نمی‌رود مگر آنکه همسرش یا محرمی همراه او باشد، و در دو روز، روزه روا نیست: فطر و قربان ( دو عيد)، و پس از [نماز] صبح نمازی نیست تا آنکه خورشید طلوع کند و پس از [نماز] عصر تا آنکه خورشید غروب کند، و بار سفر بسته نمی‌شود مگر به سوی سه مسجد: مسجد الحرام، و مسجد الاقصی، و این مسجد من».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 1995]
پیامبر صلی الله علیه وسلم از چهار امر نهی کردند:
نخست: منع زن از سفری که مسافت آن مسیر دو روز باشد بدون همسر یا یکی از محارمش، و منظور از محرم کسی است که ازدواج با او تا ابد حرام است، مانند پسر یا پدر یا برادزاده یا خواهرزاده و عمو و ماما و مانند آن.
دوم: نهی از روزه در روز عید فطر و روز عید قربان، چه این روزه از روی نذر باشد یا روزهٔ تطوع یا روزهٔ کفاره.
سوم: نهی از نماز نفل پس از نماز عصر تا آنکه خورشید غروب کند، و پس از نماز صبح تا آنکه خورشید طلوع کند.
چهارم: نهی از سفر به جایی از روی اعتقاد به فضیلت آن یا اعتقاد به چند برابر شدن ثواب به غیر از مساجد سه‌گانه، بنابراین به قصد نماز خواندن بار سفر بسته نمی‌شود مگر به این سه مسجد؛ زیرا اجر و پاداش چند برابر نمی‌شود مگر در مسجد الحرام و مسجد نبوی و مسجد الاقصی.
از فوائد حدیث
- جایز نبودن سفر زن بدون محرم.
- زن نمی تواند در سفر محرم زنی دیگر باشد، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «همسرش یا کسی که محرم او است».
- زن از رفتن به هر مسافتی که سفر نامیده شود بدون همسر یا محرم منع می‌شود، و این حدیث بر اساس حال سوال کننده و محل زندگی او بوده است.
- مَحرمِ زن، شوهر اوست یا کسی که ازدواج با او تا ابد حرام است، که این تحریم یا از روی قرابت است مانند پدر و فرزند و عمو و دایی، یا به سبب شیردهی مانند پدر شیری و عموی شیری، یا به سبب دامادی، مانند پدر شوهر، و این محرم باید مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اعتماد باشد، زیرا هدف از همراهی محرم، حمایت و محافظت زن و انجام امور اوست.
- اهتمام شریعت اسلامی به زنان و حمایت و محافظت آنان.
- درست نبودن نماز نفل مطلق پس از نماز صبح و عصر. قضای فرایض فوت شده و نمازهایی که سبب دارند مانند تحیۀ مسجد و مانند آن مستثنیٰ هستند.
- پس از طلوع خورشید بلا فاصله نماز خواندن جایز نیست، بلکه باید صبر کرد تا خورشید به اندازهٔ یک نیزه بلند شود که حدودا به اندازهٔ ده تا پانزده دقیقه است.
- وقت نماز عصر تا غروب خورشید ادامه دارد.
- جایز بودن سفر به قصد رفتن به مساجد سه‌گانه.
- فضیلت مساجد سه‌گانه و مزیت آن بر دیگر مساجد.
- عدم جواز سفر برای زیارت قبرها حتی قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم، و زیارت آن برای کسانی که در مدینه هستند یا به قصد مشروع و جایز دیگری به آنجا آمده‌اند جایز است.