حديث: يَا مَعْشَرَ النِّسَاءِ تَصَدَّقْنَ، فَإِنِّي أُرِيتُكُنَّ أَكْثَرَ أَهْلِ النَّارِ»: «ای گروه زنان، صدقه دهيد، زيرا شما را بيشترين اهل دوزخ ديدم». پرسيدند: چرا ای رسول الله؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «تُكْثِرْنَ اللَّعْنَ، وَتَكْفُرْنَ الْعَشِيرَ، مَا رَأَيْتُ مِنْ نَاقِصَاتِ عَقْلٍ وَدِينٍ أَذْهَبَ لِلُبِّ الرَّجُلِ الْحَازِمِ مِنْ إِحْدَاكُنَّ

عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيِّ رضي الله عنه قَالَ: خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي أَضْحَى أَوْ فِطْرٍ إِلَى المُصَلَّى، فَمَرَّ عَلَى النِّسَاءِ، فَقَالَ:
«يَا مَعْشَرَ النِّسَاءِ، تَصَدَّقْنَ، فَإِنِّي أُرِيتُكُنَّ أَكْثَرَ أَهْلِ النَّارِ» فَقُلْنَ: وَبِمَ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «تُكْثِرْنَ اللَّعْنَ، وَتَكْفُرْنَ العَشِيرَ، مَا رَأَيْتُ مِنْ نَاقِصَاتِ عَقْلٍ وَدِينٍ أَذْهَبَ لِلُبِّ الرَّجُلِ الحَازِمِ مِنْ إِحْدَاكُنَّ»، قُلْنَ: وَمَا نُقْصَانُ دِينِنَا وَعَقْلِنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «أَلَيْسَ شَهَادَةُ المَرْأَةِ مِثْلَ نِصْفِ شَهَادَةِ الرَّجُلِ» قُلْنَ: بَلَى، قَالَ: «فَذَلِكِ مِنْ نُقْصَانِ عَقْلِهَا، أَلَيْسَ إِذَا حَاضَتْ لَمْ تُصَلِّ وَلَمْ تَصُمْ» قُلْنَ: بَلَى، قَالَ: «فَذَلِكِ مِنْ نُقْصَانِ دِينِهَا».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 304]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت است که می گوید: رسول الله صلى الله عليه وسلم روز عيد قربان يا عيد فطر بسوی مصلی رفتند، در آنجا سری به زنان زده و خطاب به آنان فرمودند:
«يَا مَعْشَرَ النِّسَاءِ تَصَدَّقْنَ، فَإِنِّي أُرِيتُكُنَّ أَكْثَرَ أَهْلِ النَّارِ»: «ای گروه زنان، صدقه دهيد، زيرا شما را بيشترين اهل دوزخ ديدم». پرسيدند: چرا ای رسول الله؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «تُكْثِرْنَ اللَّعْنَ، وَتَكْفُرْنَ الْعَشِيرَ، مَا رَأَيْتُ مِنْ نَاقِصَاتِ عَقْلٍ وَدِينٍ أَذْهَبَ لِلُبِّ الرَّجُلِ الْحَازِمِ مِنْ إِحْدَاكُنَّ»، «بخاطر اينكه زیاد نفرين می كنيد و از شوهران تان نافرمانی نموده و ناسپاسی می كنيد و هيچ ناقص عقل و دينی نمی تواند مانند شما، مردان عاقل را فريب بدهد». گفتند: ای رسول خدا، نقصان عقل و دين ما چيست؟ فرمودند: «أَلَيْسَ شَهَادَةُ الْمَرْأَةِ مِثْلَ نِصْفِ شَهَادَةِ الرَّجُلِ»: «مگر نه اين است كه گواهی يک زن، نصف گواهی مرد محسوب می شود؟» گفتند: بله. رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: ««فَذَلِكِ مِنْ نُقْصَانِ عَقْلِهَا، أَلَيْسَ إِذَا حَاضَتْ لَمْ تُصَلِّ وَلَمْ تَصُمْ؟»: «اين خود، نشانگر نقص عقل شما است. مگر نه اينكه در ايام حيض و قاعدگی، نماز نمی خواند و روزه نمی گيرد؟» عرض كردند: بله. رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «فَذَلِكِ مِنْ نُقْصَانِ دِينِهَا»: «اين هم دليل بر نقص دين شماست».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 304]

توضیح

رسول الله صلی الله علیه وسلم برای نماز عید قربان یا عید فطر به مصلی رفتند و برای زنان وعده سپرده بودند آنها را بطور خصوصی مورد وعظ و یادآوری قرار می دهند، ووعده اش را در آن روز عملی نموده و فرمودند: ای گروه زنان صدقه بدهید، و زیاد استغفار بگویید، چون ای دو بزرگترین اسباب محو خطاها است، و من شما را در شب اسراء بیشترین اهل دوزخ دیدم.
زنی که دارای عقل و دیدگاه و ووقار بود گفت: به چه دلیل ما بیشتر دوزخیان را تشکیل می دهیم؟
فرمود: برای اموری مانند: زیاد لعن و نفرین می کنید، و از حق شوهر انکار می كنيد. سپس آنان را او صلی الله علیه وسلم به این قول خود توصیف نمود: هيچ ناقص عقل و دينی نمی تواند مانند شما، بر مردان عاقل، حازم و ضبط کنندۀ امورش غلبه حاصل نمایند.
گفتند: یا رسول الله، نقصان عقل و دين ما چيست؟
فرمود: اما نقصان عقل این است که شهادت دو زن معادل شهادت مرد است؛ این نقصان عقل آنهاست، و نقصان دین نقصان عمل صالح است چون در ايام حيض و قاعدگی، روزها و شب ها نماز نمی خواند، و در روزهای قاعدگی چند روز ماه رمضان را روزه نمی گيرد، این نقصان دین است، اما زنان به این خاطر نه سرزنش می شوند و نه مورد مؤاخذه و بازخواست قرار می گیرند؛ زیرا اصل خلقت ایشان اینگونه است همانطور که در سرشت انسان محبت مال و عجله در امور و نادانی وغیره نهفته است...، موارد قبلی را از باب تنبیه در فتنه قرار گفتن آنان یادآوری نمودند.

از فوائد حدیث

1. استحباب خروج زنان برای نماز عید، و موعظۀ آنان بگونۀ انفرادی و خصوصی.
2. ناسپاسی و نافرمانی و کثرت نفرین از جمله گناهان کبیره است؛ زیرا هشدار به آتش جهنم از نشانه های این است که گناه بزرگ است.
3. در حدیث بیان زیادت و نقصان ایمان است، پس عبادت هر کس بیشتر شود ایمان و دینش بیشتر می شود، و عبادت هر کس کم شود دینش کم می شود.
4. نووی می گوید: عقل کم و زیاد را می پذیرد، و ایمان را نیز می پذیرد، و منظور از نقص در زنان ملامت کردن آنان بر این نقیصه نیست؛ زیرا این نقصان از اصل خلقت آنان است، ولی موارد قبلی را از باب تنبیه در فتنه قرار گفتن آنان یادآوری نمود، و به همین دلیل است که عذاب را بر اساس ناسپاسی و غیره ذکر نمود، نه بر اساس کمبودی، و نقص در دین به آنچه منجر به گناه می شود محدود نمی شود، بلکه در چیزی کلی تر از آن صورت می گیرد.
5. در حدیث مراجعه نمودن دانش آموز به عالم و تابع به به متبوع است در آنچه که گفته است اگر معنای آن برایش روشن نباشد.
6. در حدیث گواهی زن نصف گواهی مرد است، بنابر نقص حافظۀ زن.
7. ابن حجر در قول او: "ما رأيت من ناقصات... إلخ" می گوید: به نظرم این از جمله اسباب است که آنها بیشترین اهل دوزخ می باشند؛ زیرا اگر زنان سبب فریب عقل مردان باحزم شوند تا آنچه را بگویند و انجام دهند که مناسب نباشد، در این صورت در گناه سهیم و بر عذاب شان افزوده می شود.
8. تحریم نماز خواندن و روزه گرفتن زن در روزهای حیض اش، و همينطور زنان نافسه (زنان که ولادت نموده اند)، و هرگاه پاک شدند فقط قضاى روزه را میاورند.
9. اخلاق نیک پیامبر صلی الله علیه وسلم، چون بدون سرزنش و ملامتی به سؤالات زنان پاسخ ارایه فرمودند.
10. ابن حجر می گوید: صدقه عذاب را دفع می کند، و ممکن است سبب محو گناهان میان مخلوق گردد.
11. نووی می گوید: نقصان دین در زنان به علت ترک نماز و روزه در دوران حیض آنان است؛ پس هر کس عبادتش زیاد شود، ایمان و دینش زیاد می شود، و هر کس عبادتش کم شود، دینش کم می شود، و نقص دین
12. ممکن است به گونه اى باشد که در ترک آن مرتکب گناه شود، مانند ترک نماز، روزه و یا دیگر عبادات واجب بدون عذر، یا به گونه ای باشد که گناهی نداشته باشد، مانند ترک نماز جمعه، یا غزو و غیره موارد دیگر که بدون عذر بر او واجب نیست، و ممکن است به نحوی باشد که بر ترک آن مکلف باشد مانند ترک نماز و روزه برای زن حائضه.