Ҳадис: Сизларга гуноҳларнинг энг каттаси ҳақида хабар берайми?

عن أبي بكرة رضي الله عنه قال: قال النبي صلى الله عليه وسلم:
«‌أَلَا ‌أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْبَرِ الْكَبَائِرِ؟» ثَلَاثًا، قَالُوا: بَلَى يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: «الْإِشْرَاكُ بِاللهِ، وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ» وَجَلَسَ وَكَانَ مُتَّكِئًا، فَقَالَ: «أَلَا وَقَوْلُ الزُّورِ»، قَالَ: فَمَا زَالَ يُكَرِّرُهَا حَتَّى قُلْنَا: لَيْتَهُ سَكَتَ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2654]

Абу Бакроҳ разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам
уч марта: «Сизларга гуноҳларнинг энг каттаси ҳақида хабар берайми?» дедилар. «Ҳа, ё Аллоҳнинг Расули!», дейишди. «Аллоҳга ширк келтириш, ота-онага оқ бўлиш», дедилар ва ёнбошлаб турган эдилар, тик туриб, ўтириб: «Огоҳ бўлинглар, ёлғон гувоҳлик бериш ва ёлғон гапириш», дедилар. Ана ўша гапни қайта-қайта такрорлайвердилар: «Қанийди, сукут қилсалар » деб қолдик».
[Тўғри матн] - [Муттафақун алайҳ] - [Саҳиҳул Бухорий - 2654]

Изоҳ

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам саҳобаларга энг катта гуноҳлар ҳақида хабар бердилар, сўнгра қуйидаги уч нарсани зикр қилдилар:
1. Аллоҳга ширк келтириш: Ибодатнинг бирор турини Аллоҳдан бошқага сарфлаш ва Аллоҳдан бошқани У Зотнинг рубубияти, улуҳияти ҳамда исм ва сифатларида тенглаштириш.
2. Ота-онага оқ бўлиш: сўз ёки феъл билан уларга азият бериш ва уларга яхшилик қилмаслик.
3. Ёлғон сўз, ёлғон гувоҳлик ҳам шу жумласидан: бировни молини олиш, обрўсига путур етказиш ёки шунга ўхшаш ишларни қилиш учун ёлғон ёки сохта сўз сўзлаш.
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам ёлғон сўзнинг қабиҳ эканини ва унинг жамиятдаги ёмон асоратларидан огоҳлантириш учун кўп маротаба такрорладилар, ҳатто саҳобалар У зотга шафқат қилиб, безовта бўлмасликлари учун: «Сукут қилсайдилар», деб қолдилар.

Ҳадиснинг фойдалари

1. Гуноҳларнинг энг каттаси ширкдир. Чунки уни катта гуноҳларнинг бошида зикр қилдилар. Бу сўзни Аллоҳ таолонинг қуйидаги ояти тасдиқлайди: {Албатта, Аллоҳ Ўзига ширк келтирилишини кечирмас. Ундан бошқа гуноҳни, кимни хоҳласа, кечирур}.
2. Ота-она ҳаққининг улуғлиги, чунки уларнинг ҳақларини Аллоҳнинг хаққи билан боғладилар.
3. Гуноҳлар катта ва кичик гуноҳларга бўлинади. Катта гуноҳлар: Дунёда жазоси ўлароқ ҳад белгиланган, лаънатланган ёки охиратда дўзахга кириши билан таҳдидланган гуноҳдир. Катта гуноҳларнинг баъзилари баъзисидан каттароқдир. Катта гуноҳлардан бошқаси кичик гуноҳлар.