Hadith: ਜੋ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਇਸ ਵੁਜ਼ੂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰੇ ਫਿਰ ਦੋ ਰਕਅਤ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨਫ਼ਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨ ਕਰੇ (ਮਨ ਵਿਚ ਧਿਆਨ ਨਾ ਭਟਕਾਏ), ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਾਲਾ ਉਸਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।
عَنْ حُمْرَانَ مَوْلَى عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ رضي الله عنه:
أَنَّهُ رَأَى عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ دَعَا بِوَضُوءٍ، فَأَفْرَغَ عَلَى يَدَيْهِ مِنْ إِنَائِهِ، فَغَسَلَهُمَا ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، ثُمَّ أَدْخَلَ يَمِينَهُ فِي الْوَضُوءِ، ثُمَّ تَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ وَاسْتَنْثَرَ، ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا، وَيَدَيْهِ إِلَى الْمِرْفَقَيْنِ ثَلَاثًا، ثُمَّ مَسَحَ بِرَأْسِهِ، ثُمَّ غَسَلَ كُلَّ رِجْلٍ ثَلَاثًا، ثُمَّ قَالَ: رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَتَوَضَّأُ نَحْوَ وُضُوئِي هَذَا، وَقَالَ: «مَنْ تَوَضَّأَ نَحْوَ وُضُوئِي هَذَا ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ لَا يُحَدِّثُ فِيهِمَا نَفْسَهُ غَفَرَ اللهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 164]
المزيــد ...
ਹੁਮਰਾਨ ਮੌਲਾ ਉਸਮਾਨ ਇਬਨ ਅੱਫ਼ਾਨ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਮਾਨ ਇਬਨ ਅੱਫ਼ਾਨ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੁਜ਼ੂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਮੰਗਵਾਇਆ, ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਬਰਤਨ ਵਿਚੋਂ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਰਲਾਇਆ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਹੱਥ ਧੋਏ। ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਸੱਜਾ ਹੱਥ ਵੁਜ਼ੂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡਾਲਿਆ, ਫਿਰ ਕੁਲੀ ਕੀਤੀ, ਨਾਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ। ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਚਿਹਰਾ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਧੋਇਆ, ਦੋਹਾਂ ਬਾਂਹਾਂ ਕੋਹਣੀਆਂ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਧੋਈਆਂ, ਫਿਰ ਸਿਰ ਦਾ ਮਸਹ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਹਰ ਪੈਰ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਧੋਇਆ।
ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੁਜ਼ੂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰਦੇ ਵੇਖਿਆ" ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਫਰਮਾਇਆ:
«"ਜੋ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਇਸ ਵੁਜ਼ੂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰੇ ਫਿਰ ਦੋ ਰਕਅਤ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨਫ਼ਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨ ਕਰੇ (ਮਨ ਵਿਚ ਧਿਆਨ ਨਾ ਭਟਕਾਏ), ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਾਲਾ ਉਸਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।"»
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 164]
ਉਸਮਾਨ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਦੇ ਵੁਜ਼ੂ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਅਮਲੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਖਾਇਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਾਜ਼ਹ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਮੰਗਵਾਇਆ, ਫਿਰ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਡਾਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਪਣਾ ਸੱਜਾ ਹੱਥ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਡਾਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਘੁਮਾਇਆ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਸਾਹ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਨਾਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਚਿਹਰਾ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਧੋਇਆ। ਫਿਰ ਦੋਹਾਂ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਕੋਹਣੀਆਂ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਧੋਇਆ। ਫਿਰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਿੱਜੇ ਹੋਏ ਹੱਥ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਮਸਹ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਦੋਹਾਂ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਟਖਣਿਆਂ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਧੋਇਆ।
ਜਦੋਂ ਉਹ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਵੁਜ਼ੂ ਤੋਂ ਫਾਰਿਘ ਹੋਏ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਇਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਨਬੀ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੇ ਇਹ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੋ ਰਕਅਤ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਿਮਰਤਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਨਾਲ ਖੜਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਪੂਰੇ ਵੁਜ਼ੂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਨਮਾਜ਼ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।
Benefits from the Hadith
- ਵੁਜ਼ੂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਧੋਣਾ ਮੰਦੁਬ (ਪਸੰਦੀਦਾ) ਹੈ, ਚਾਹੇ ਬੰਦਾ ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਨਾ ਵੀ ਉਠਿਆ ਹੋਵੇ। ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਰਾਤ ਦੀ ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਜਾਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਵਾਜਿਬ (ਜ਼ਰੂਰੀ) ਹੈ।
- ਉਸਤਾਦ ਲਈ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਇਲਮ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਅਸਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰਸਤੇ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਤਰੀਕਾ ਅਮਲੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਿਖਾਣਾ ਵੀ ਹੈ।
- ਨਮਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੁਨਿਆਵੀ ਕੰਮਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਖਿਆਲਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਰਖੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਮਾਜ਼ ਦੀ ਪੂਰਨਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਹੁਸਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲੱਲਾਹ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ। ਹਾਂ, ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਖਿਆਲਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਚਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਬੰਦੇ ਉੱਤੇ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਨਫ਼ਸ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਖੋ ਜਾਨ ਤੋਂ ਬਚੇ।
- ਵੁਜ਼ੂ ਵਿੱਚ ਸੱਜੀ ਪਾਸੇ (ਸੱਜਾ ਹੱਥ, ਸੱਜਾ ਪੈਰ) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਮੁਸਤਹੱਬ (ਪਸੰਦੀਦਾ) ਹੈ।
- ਕੁਲੀ ਕਰਨਾ, ਨਾਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ (ਇਸਤਿਨਸ਼ਾਖ) ਅਤੇ ਨਾਕ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ (ਇਸਤਿਨਸਾਰ) – ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਤੀਬ (ਕ੍ਰਮ) ਰੱਖਣਾ ਸ਼ਰਅਨ ਜਾਇਜ਼ ਅਤੇ ਸੁਨਨਤ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
- ਚਿਹਰਾ, ਹੱਥ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਧੋਣਾ ਮੁਸਤਹੱਬ (ਪਸੰਦੀਦਾ) ਹੈ, ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇਕ ਵਾਰੀ ਧੋਣਾ ਵਾਜਿਬ (ਲਾਜ਼ਮੀ) ਹੈ।
- ਗੁਨਾਹਾਂ ਦੀ ਮਾਫੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੋ ਰਕਅਤ ਨਮਾਜ਼ ਖ਼ੁਸ਼ਦਿਲੀ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਲ ਲਗਾ ਕੇ ਪੜ੍ਹੇ।
- ਵੁਜ਼ੂ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਹੱਦ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਹੈ:
- * ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਹੱਦ: ਸਿਰ ਦੇ ਆਮ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦਰ੍ਹਤੀ ਅਤੇ ਠੋਠ ਦੇ ਲੰਬਾਈ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਤੱਕ, ਅਤੇ ਇਕ ਕੰਨ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਕੰਨ ਤੱਕ ਚੌੜਾਈ ਵਿੱਚ।
- * ਹੱਥ ਦੀ ਹੱਦ: ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕੋਹਣੀ ਤੱਕ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਂਹ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਬਾਂਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਜੋੜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- * ਸਿਰ ਦੀ ਹੱਦ: ਸਿਰ ਦੇ ਆਮ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਪਾਸਿਆਂ ਤੱਕ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੱਕ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੰਨਾਂ ਦੀ ਮਸਹੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
- * ਪੈਰ ਦੀ ਹੱਦ: ਪੂਰਾ ਪੈਰ, ਟਖਣੀ ਸਮੇਤ, ਜੋ ਕਿ ਲੱਤ ਅਤੇ ਪੈਰ ਦੇ ਜੋੜ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।