حديث: هر كسى مانند اين وضوى من وضوء گرفت، سپس دو ركعت نماز خواند و در آنها با خود سخن نگفت، گناهان گذشته‌اش بخشيده خواهد شد
عَنْ حُمْرَانَ مَوْلَى عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ رضي الله عنه:
أَنَّهُ رَأَى عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ دَعَا بِوَضُوءٍ، فَأَفْرَغَ عَلَى يَدَيْهِ مِنْ إِنَائِهِ، فَغَسَلَهُمَا ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، ثُمَّ أَدْخَلَ يَمِينَهُ فِي الْوَضُوءِ، ثُمَّ تَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ وَاسْتَنْثَرَ، ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا، وَيَدَيْهِ إِلَى الْمِرْفَقَيْنِ ثَلَاثًا، ثُمَّ مَسَحَ بِرَأْسِهِ، ثُمَّ غَسَلَ كُلَّ رِجْلٍ ثَلَاثًا، ثُمَّ قَالَ: رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَتَوَضَّأُ نَحْوَ وُضُوئِي هَذَا، وَقَالَ: «مَنْ تَوَضَّأَ نَحْوَ وُضُوئِي هَذَا ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ لَا يُحَدِّثُ فِيهِمَا نَفْسَهُ غَفَرَ اللهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 164]
المزيــد ...
از حُمران؛ غلام ازاد کردۀ عثمان رضى الله عنه روایت است، وی عثمان رضى الله عنه را دید که درخواست آب وضوء كرد، سپس از آب آن ظرف بر دست هايش ريخت، و سه بار آنها را شست، سپس دست راستش را در آب وضوء وارد كرد، سپس «مضمضه» یعنی گرداندن آب در دهان، و «استنشاق» یعنی داخل كردن آب در بينى، و «استنثار» یعنی بيرون آوردن آب از بينى را انجام داد، سپس صورتش را سه بار شست، و دستهايش را تا آرنج ها شست، سپس سرش را مسح كرد، سپس دو پايش را شست، سپس فرمود: رسول الله صلى الله عليه و سلم را ديدم كه همانند اين وضوی من، وضوء گرفتند، و فرمودند: «هر كسى مانند اين وضوى من وضوء گرفت، سپس دو ركعت نماز خواند و در آنها با خود سخن نگفت، گناهان گذشته‌اش بخشيده خواهد شد».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 164]
عثمان رضی الله عنه روش وضوء پیامبر صلی الله علیه وسلم را به شکل عملی یاد داد تا آنکه واضحتر باشد، پس ظرف آبی خواست و سه بار بر دستانش آب ریخت، و پس از آن دست راستش را در ظرف آب کرد و از آن آب برداشت و در دهانش گرداند، سپس بیرون ریخت، سپس آب را به داخل بینی‌اش زد و سپس آن را بیرون ریخت، سپس صورت خود را سه بار شست، سپس دستانش را تا آرنج‌ها سه بار شست، سپس دست خیس خود را یک بار بر سرش کشید، و سپس پاهایش را با بجلک ها سه بار شست.
و چون از وضویش فارغ شد آنان را آگاه کرد که وی دیده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم همانند این وضوء گرفتند، و بشارتشان دادند که هرکس مانند این وضوء بگیرد و با دل حاضر و عاجزى در برابر الله متعال دو رکعت نماز اداء نماید، الله جل جلاله برای این وضوء کامل و این نماز مخلصانه گناهان گذشته‌اش را می‌آمرزد.
از فوائد حدیث
- در ابتداء وضوء و قبل از داخل كردن دستان در داخل ظرف آب، مستحب است آنها را بشوید، اگر چه هنگام بيدار شدن از خواب نباشد، اما اگر هنگام بيدار شدن از خوابِ شب باشد، در اين صورت واجب است آنها را بشوید.
- برای معلم شایسته است که نزدیک‌ترین راه را برای فهماندن علم و راسخ شدن آن نزد دانش آموز به کار گیرد، از جمله آموزش عملی.
- برای نمازگزار لازم است که هرگونه فکر و ذکر مربوط به مشغولیت‌های دنیا را از خود دور سازد، زیرا کمال نماز در حضور دل است، اگرچه دور کردن همهٔ فکرها و خیالات از خود ناممکن است، ولى با نفس خود مبارزه کند و در این افکار عمیق نه رود.
- استحباب شروع کردن از سمت راست در وضوء.
- مشروع بودن رعایت ترتیب میان مضمضه (آب در دهان زدن) و استنشاق و استنثار (آب در بینی زدن و بیرون ریختن آن).
- مستحب بودن سه بار شستن صورت و دستان و پاها، و یک بار شستن آن واجب است.
- مغفرت گناهان گذشته وابسته به مجموع این دو امر است: وضوء و به جا آوردن دو رکعت نماز به شکلی که در حدیث آمده است.
- هر یکی از اعضای وضوء حدی دارد؛ حد صورت: به صورت طولی از محل عادی روییدن موی سر است تا چانه و جایی که ریش از آن آویزان است، و از گوش تا گوش به صورت عرضی. حد دست: از نوک انگشتان است تا آرنج و آرنج مفصلی است که میان ساعد و بازو قرار دارد. و حد سر: از محل عادی روییدن موی سر در دو طرف سر است تا بالای گردن و مسح گوش‌ها از جملهٔ [مسح] سر است. حد پا: همهٔ پا به همراه مفصلی است که بین پا و ساق قرار دارد.