हदीस: जब तिमीहरूले (रमजान को महिनाको ) चन्द्रमा देख्छौ, रोजा (उपवास) राख, जब तिमीहरूले (शव्वाल महिनाको) चन्द्रमा देख्छौ, रोजा बस्न छोडिदेऊ, र यदि बादल लागेको छ भने, महिनाको अनुमान लगाऊ ( अर्थात् महिनाका तीस दिनहरू पूरा गर) ।

عَنْ ابْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَصُومُوا، وَإِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا، فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَاقْدُرُوا لَهُ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1900]

यस अनुवादलाई थप समीक्षा र जाँचको आवश्यकता छ.

इब्न उमर (रजियल्लाहु अन्हुमा) द्वारा वर्णन छ: उहाँले भन्नुभयो: मैले अल्लाहका रसूल(सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नु भएको सुनें:
जब तिमीहरूले (रमजान को महिनाको ) चन्द्रमा देख्छौ, रोजा (उपवास) राख, जब तिमीहरूले (शव्वाल महिनाको) चन्द्रमा देख्छौ, रोजा बस्न छोडिदेऊ, र यदि बादल लागेको छ भने, महिनाको अनुमान लगाऊ ( अर्थात् महिनाका तीस दिनहरू पूरा गर) ।
[सही] - [मुत्तफकुन अलैहि] - [सही बुखारी - 1900]

व्याख्या

अल्लाहका नबी( सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम)ले रमजान महिनाको शुरुवात र अन्त्यको संकेत बताउनु भयो र भन्नु भयो : यदि तिमीहरूले रमजानको चन्द्रमा देख्यौ भने, रोजा (व्रत) बस, र यदि तिमीहरू र यस (चन्द्रमा) को बीचमा बादल आएर ढाक्यो भने शाबान महिनाको लागि तीस दिनहरू गणना गर, र जब तिमीहरूले शव्वालको चन्द्रमा देख्छौ, आफ्नो व्रत छोड यदि तिमीहरू र यस (चन्द्रमा) को बीचमा बादल आएर ढाक्यो भने रमजानको महिनाका तीस दिन गनेर पुर्याऊ ।

हदीसका केही फाइदाहरू

1. महिनाको शुरुवात प्रमाणित गर्नको लागि भर चन्द्रमा देखिनुमा गरिन्छ हिसाबमा होइन ।
2. इब्ने मुन्जिरले यसमा (चन्द्रमा) नदेखि गणनाद्वारा रमजानको महिना शुरु भएर मात्र व्रत बस्नु अनिवार्य छैन भनेर सहमति नक्कल गरेका छन् ।
3. बादल वा यस्तै कारणहरूले रमजानको चन्द्रमा देख्न नसकेमा शाबानमा तीस दिन पूरा गर्नु अनिवार्य हुन्छ ।
4. चन्द्रमास केवल उन्न्तीस दिन वा तीस दिनको हुन्छ ।
5. यदि बादल वा यस्तै अरू कारणले शव्वालको चन्द्रमा देखिएन भने रमजानको महिनाका तीस दिन पूरा गर्नु अनिवार्य छ ।
6. जो कोही त्यस्तो ठाउँमा छ जहाँ मुस्लिमहरूलाई रोजाको बारेमा सूचना दिने मान्छे कोही छैन वा यसका बारेमा कसैलाई कुनै पर्वाह छैन भने आफै जागरुक हुनु पर्छ र आफु वा कुनै भरोसाको लायक मान्छेले चन्द्रमा देखेमा मात्र रोजा राख्न थाल्नु वा छोडि दिने गर्नु पर्छ ।