بروز رسانی: چون آن [یعنی هلال رمضان] را دیدید روزه شوید و چون آن [یعنی هلال شوال] را دیدید افطار کنید و در صورتی که (به سبب ابر) بر شما پنهان ماند مقدارش را [سی روز] در نظر بگیرید

عَنْ ابْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَصُومُوا، وَإِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا، فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَاقْدُرُوا لَهُ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1900]

از ابن عمر رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَصُومُوا، وَإِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا، فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَاقْدُرُوا لَهُ»: «چون آن [یعنی هلال رمضان] را دیدید روزه شوید و چون آن [یعنی هلال شوال] را دیدید افطار کنید و در صورتی که (به سبب ابر) بر شما پنهان ماند مقدارش را [سی روز] در نظر بگیرید».
[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 1900]

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم علامت وارد شدن و خارج شدن ماه رمضان را بیان نموده و فرمودند: «چون هلال رمضان را دیدید روزه بگیرید، پس اگر ابر یا هر مانعی باعث شد آن را نبینید ماه شعبان را سی روز در نظر بگیرید؛ و چون هلال شوال را دیدید افطار کنید و اگر به سبب ابر یا مانعی دیگر از دیدنش ناتوان شدید، ماه رمضان را سی روز در نظر بگیرید».

از نکات این حدیث

1. تکیه بر رؤیت در اثبات آغاز ماه قمری نه بر حساب فلکی.
2. ابن منذر در این باره نقل اجماع نموده که اگر آغاز ماه فقط بر اساس حساب باشد نه رؤیت، روزه واجب نخواهد شد.
3. وجوب کامل کردن سی روز شعبان، اگر به دلیل مانعی مانند ابر یا غیر آن، دیدن هلال رمضان ممکن نباشد.
4. ماه قمری یا بیست و نه روز است و یا سی روز.
5. وجوب کامل کردن سی روز رمضان، در صورتی که مانعی مانند ابر یا مانند آن مانعِ دیدن هلال شوال شود.
6. هرکس در جایی بود که کسی پی‌گیر و جویای امور مسلمانان در امر روزه نبود یا کسانی بودند که نسبت به این مساله توجهی نداشتند، در این صورت باید خود رعایت نموده و جویای کسی باشد که هلال ماه برای او با دیدن خودش یا رویت کسی که به او اطمینان دارد، ثابت شده باشد؛ و به این ترتیب روزه بگیرد و افطار نماید.