ھەدىس: ئى بەندىلىرىم! مەن ئۆزەمگە زۇلۇمنى ھارام قىلدىم، سىلەرگىمۇ ئۆز ئارا زۇلۇم قىلىشىشىڭلارنى ھارام قىلدىم، زۇلۇم قىلىشماڭلار. ئى بەندىلىرىم! مەن ھىدايەت قىلغاندىن باشقا ھەممىڭلار ئازغۇچىدۇر، مەندىن ھىدايەت تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرنى ھىدايەت قىلىمەن

عن أبي ذر الغفاري رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم فيما يرويه عن ربه: «يا عبادي، إني حرَّمتُ الظلمَ على نفسي وجعلتُه بينكم محرَّمًا فلا تَظَالموا، يا عبادي، كلكم ضالٌّ إلا من هديتُه فاستهدوني أَهْدَكِم، يا عبادي، كلكم جائِعٌ إلا من أطعمته فاستطعموني أطعمكم، يا عبادي، كلكم عارٍ إلا من كسوتُه فاسْتَكْسُوني أَكْسُكُم، يا عبادي، إنكم تُخطئون بالليل والنهار وأنا أغفر الذنوبَ جميعًا فاستغفروني أغفرْ لكم، ياعبادي، إنكم لن تَبلغوا ضَرِّي فتَضُرُّونِي ولن تَبْلُغوا نَفْعِي فتَنْفَعُوني، يا عبادي، لو أن أولَكم وآخِرَكم وإنسَكم وجِنَّكم كانوا على أتْقَى قلبِ رجلٍ واحد منكم ما زاد ذلك في ملكي شيئًا، يا عبادي، لو أن أوَّلَكم وآخِرَكم وإنسَكم وجِنَّكم كانوا على أفْجَرِ قلب رجل واحد منكم ما نقص ذلك من ملكي شيئًا، يا عبادي، لو أن أولكم وآخركم وإنسكم وجنكم قاموا في صَعِيدٍ واحد فسألوني فأعطيت كلَّ واحدٍ مسألتَه ما نقص ذلك مما عندي إلا كما يَنْقُصُ المِخْيَطُ إذا أُدخل البحر، يا عبادي، إنما هي أعمالكم أُحْصِيها لكم ثم أُوَفِّيكُم إياها فمن وجد خيرًا فليحمد الله ومن وجد غير ذلك فلا يلومن إلا نفسه».
[صحيح] - [رواه مسلم]

ئەبۇ زەر ئەلغىپارى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بايان قىلغان ھەدىستە، رەسۇلۇللاھ ئاللاھ تائالادىن رىۋايەت قىلغان ھەدىس قۇدسىيدا ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ئى بەندىلىرىم! مەن ئۆزەمگە زۇلۇمنى ھارام قىلدىم، سىلەرگىمۇ ئۆز ئارا زۇلۇم قىلىشىشىڭلارنى ھارام قىلدىم، زۇلۇم قىلىشماڭلار. ئى بەندىلىرىم! مەن ھىدايەت قىلغاندىن باشقا ھەممىڭلار ئازغۇچىدۇر، مەندىن ھىدايەت تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرنى ھىدايەت قىلىمەن. ئى بەندىلىرىم! مەن تائام بەرگەن كىشىدىن باشقا ھەممىڭلار ئاچ قالغۇچىدۇر، مەندىن تائام تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرگە تائام بىرىمەن. ئى بەندىلىرىم! مەن كىيىم بەرگەن كىشىدىن باشقا ھەممىڭلار يالىڭاچ قالغۇچىدۇر، مەندىن كىيىم تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرگە كىيىم بىرىمەن. ئى بەندىلىرىم! سىئى بەندىلىرىم! مەن ئۆزەمگە زۇلۇمنى ھارام قىلدىم، سىلەرگىمۇ ئۆز ئارا زۇلۇم قىلىشىشىڭلارنى ھارام قىلدىم، زۇلۇم قىلىشماڭلار. ئى بەندىلىرىم! مەن ھىدايەت قىلغاندىن باشقا ھەممىڭلار ئازغۇچىدۇر، مەندىن ھىدايەت تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرنى ھىدايەت قىلىمەن. سىلەر كىچە-كۈندۈز خاتالىشىسىلەر، مەن پۈتۈن گۇناھلىرىڭلارنى مەغپىرەت قىلىمەن، مەندىن مەغپىرەت تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرنى مەغپىرەت قىلىمەن. ئى بەندىلىرىم! سىلەر ماڭا زىيان يەتكۈزىمەن دەپ زىيان يەتكۈزەلمەيسىلەر، پايدا يەتكۈزىمەن دەپمۇ يەتكۈزەلمەيسىلە. ئى بەندىلىرىم! ئىلگىرى-ئاخىرى ئۆتكەن بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ قەلبى بىر تەقۋا ئادەمىنڭ قەلبىدەك بولسمۇ مېنىڭ مۈلكۈمگە ھېچ نەرسە زىيادە بولمايدۇ. ئى بەندىلىرىم! ئىلگىرى-ئاخىرى ئۆتكەن بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ قەلبى بىر پاسىق بىر كىشىنىڭ قەلبىدەك بولسىمۇ مېنىڭ ئىلىكىمدىكى نەرسىلەردىن ھېچ نەرسىنى كىمەيتىۋىتەممەيدۇ. ئى بەندىلىرىم! ئىلگىرى-ئاخىرى ئۆتكەن بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ ھەممىسى بىر مەيدانغا يىغىلىپ مەندىن بىر نەرسە سورىسا، ئۇلارنىڭ تەلەپ قىلغىنىنى بەرسەم دېڭىزغا بىر يىڭنا سېلىپ ئالغانچىلىك، مېنىڭ ئىلىكىمدىكى نەرسە كىمەيمەيدۇ. ئى بەندىلىرىم! مەن ئەمەللىرىڭلارنى سىلەر ئۈچۈن ساقلاپ قويۇپ، ئاندىن سىلەرگە تولۇق قايتۇرۇپ بىرىمەن. كىمىكى ياخشىلىققا ئىرىشسە ئاللاھقا شۈكرى قىلسۇن، كىمىكى ئۇنىڭدىن باشقىغا ئىرىشسە ئۇنى ئۆزىدىن كۆرسۇن. ئەبۇ زەر ئەلغىپارى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رەسۇلۇللاھتىن رىۋايەت قىلىپ رەسۇلۇللاھ ئاللاھ تائالادىن رىۋايەت قىلغان ھەدىس قۇدسىيدا ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ئى بەندىلىرىم! مەن ئۆزەمگە زۇلۇمنى ھارام قىلدىم، سىلەرگىمۇ ئۆز ئارا زۇلۇم قىلىشىڭلارنى ھارام قىلدىم، زۇلۇم قىلىشماڭلار. ئى بەندىلىرىم! مەن ھىدايەت قىلغاندىن باشقا ھەممىڭلار ئازغۇچىدۇر، مەندىن ھىدايەت تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرنى ھىدايەت قىلىمەن. ئى بەندىلىرىم! مەن تائام بەرگەن كىشىدىن باشقا ھەممىڭلار ئاچ قالغۇچىدۇر، مەندىن تائام تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرگە تائام بىرىمەن. ئى بەندىلىرىم! مەن كىيىم بەرگەن كىشىدىن باشقا ھەممىڭلار يالىڭاچ قالغۇچىدۇر، مەندىن كىيىم تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرگە كىيىم بىرىمەن. ئى بەندىلىرىم! سىلەر كىچە-كۈندۈز خاتالىشىسىلەر، مەن پۈتۈن گۇناھلىرىڭلارنى مەغپىرەت قىلىمەن، مەندىن مەغپىرەت تەلەپ قىلىڭلار، سىلەرنى مەغپىرەت قىلىمەن. ئى بەندىلىرىم! سىلەر ماڭا زىيان يەتكۈزىمەن دەپ زىيان يەتكۈزەممەيسىلەر پايدا يەتكۈزىمەن دەپمۇ يەتكۈزەممەيسىلە. ئى بەندىلىرىم! ئىلگىرى-ئاخىرى ئۆتكەن بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ قەلبى بىر تەقۋا ئادەمىنڭ قەلبىدەك بولسمۇ مىنىڭ مۈلكۈمگە ھېچ نەرسە زىيادە بولمايدۇ. ئى بەندىلىرىم! ئىلگىرى-ئاخىرى ئۆتكەن بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ قەلبى بىر پاسىق بىر كىشىنىڭ قەلبىدەك بولسىمۇ مىنىڭ ئىلىكىمدىكى نەرسىلەردىن ھېچ نەرسىنى كىمەيتىۋىتەممەيدۇ. ئى بەندىلىرىم! ئىلگىرى-ئاخىرى ئۆتكەن بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ ھەممىسى بىر مەيدانغا يىغىلىپ مەندىن بىر نەرسە سورىسا، ئۇلارنىڭ تەلەپ قىلغىنىنى بەرسەم دېڭىزغا بىر يىڭنا سېلىپ ئالغانچىلىك، مېنىڭ ئىلىكىمدىكى نەرسە كىمەيمەيدۇ. ئى بەندىلىرىم! مەن ئەمەللىرىڭلارنى سىلەر ئۈچۈن ساقلاپ قويۇپ، ئاندىن سىلەرگە تولۇق قايتۇرۇپ بىرىمەن. كىمىكى ياخشىلىققا ئىرىشسە ئاللاھقا شۈكرى قىلسۇن، كىمىكى ئۇنىڭدىن باشقىغا ئىرىشسە ئۇنى ئۆزىدىن كۆرسۇن
سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ) - ئىمام مۇسلىم"سەھىھ مۇسلىم"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان

شەرھىسى

دىننىڭ ئۇل-ئاساسلىرى ۋە شاخچى مەسىلىلىرى، ئەدەپ-قائىدىلىرى ھەققىدە قىممەتلىك مەزمۇنلارنى ئۆزئىچىگە ئالغان بۇ ھەدىس قۇدىسى تۆۋەندىكىلەرنى ئۇقتۇرىدۇ: ئاللاھ سۇبھانەھۇ ۋەتەئالا ئىنسانغا ياخشىلىق ۋە پەزلى مەرھەمەت قىلغان جەھەتتىن زۇلۇمنى ئۆز نەپسىگە ھارام قىلدى. مەخلۇقلىرى ئارسىدىمۇ ھەم ھارام قىلدى، ھېچ بىر كىشى قېرىندىشىغا زۇلۇم قىلمىسۇن. ئىنسانلارنىڭ ھەممىسى توغرا يولدىن ئازغۇچىدۇر، پەقەت ئاللاھ تائالانىڭ ھىدايەت تەۋپىقى بىلەن توغرا يولنى تاپقۇچىدۇر. كىمىكى ئاللاھ تائالادىن ھىدايەت سورىسا ھىدايەت قىلىدۇ ۋە مۇۋەپپەق قىلىدۇ. مەخلۇقلارنىڭ ھەممىسى ئاللاھ تائالاغا پېقىر ۋە مۇھتاجدۇر، كىمىكى ئاللاھ تائالادىن ئىھتىياجىنى سورىسا ئۇنى بىرىدۇ ۋە ئۇنىڭغا ئۆزى كۇپايە بولىدۇ. ئۇلار كېچە-كۈندۈز گۇناھ قىلىدۇ ئاللاھ تائالا ئۇلارنى ياپىدۇ، مەغپىرەت تەلەپ قىلغاندا ئۇلارنىڭ گۇناھىدىن ئۆتىدۇ. ئىنسانلار ھەر قانداق قىلمىشلىرى بىلەن ئاللاھ تائالاغا زىيان ياكى پايدا يەتكۈزەممەيدۇ. بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ قەلبى بىر تەقۋا ئادەمىنڭ قەلبىدەك بولسمۇ ئاللاھنىڭ ھوزۇرىدىكى ھېچ نەرسە زىيادە بولمايدۇ. بارلىق ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ قەلبى پاسىق بىر كىشىنىڭ قەلبىدەك بولسىمۇ ئاللاھنىڭ ئىلىكىدىكى نەرسىلەردىن ھېچ نەرسە كىمەيمەيدۇ. چۈنكى ئۇلار ئاجىز ۋە ھەر زامان ھەر ماكان ئۇ ئاللاھقا مۇھتاج. ئۇلار ئىنسانلار ۋە جىنلار بىر مەيدانغا يىغىلىپ ئاللاھ تائالادىن خۇسۇسى ئىھتىياجلىرىنى تەلەپ قىلسا، ئاللاھ تائالا ئۇلارنىڭ دېگەنلىرىنى بەرسە، ئاللاھ تائالانىڭ خەزىنىسىدىن ھېچ نەرسە كىمەيمەيدۇ. چۈنكى ئاللاھنىڭ خەزىنىسى كىچە ھەم كۈندۈزدە چىقىم قىلىش بىلەن ئازلىمايدۇ. ئاللاھ تائالا بەندىلىرىنىڭ ئەمەللىرىنى ئۇلارغا پايدىلىق بولسۇن ياكى زىيانلىق بولسۇن ساناپ ساقلاپ قويىدۇ، قىيامەت كۈنى ئىگىلىرىگە بىرىلىدۇ. كىمكى ئەمەللىرىنىڭ مۇكاپاتى ئۈچۈن ياخشىلىققا مۇيەسسەر بولسا ئاللاھقا ھەمدۇ سانا ئوقۇسۇن، ئەگەردە ئەمەللىرىنىڭ جازاسىنى كۆرسە بۇ زىيانغا ئېلىپ كەلگەن يامانلىققا بۇيرۇغۇچى نەپسىدىن كۆرسۇن