ھەدىس: ئۇلاغ مىنگۈچى پىيادە ماڭغۇچىغا، پىيادە ماڭغۇچى ئولتۇرغۇچىغا، ئاز ئادەملەر كۆپ ئادەملەرگە سالام بېرىدۇ

عن أبي هريرة رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: « يُسَلِّمُ الراكِبُ على الماشي، والماشي على القاعد، والقليلُ على الكثير».
[صحيح] - [متفق عليه]

ئەبۇ ھۈرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن بايان قىلىنغان ھەدىستە، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مۇنداق دەيدۇ: «ئۇلاغ مىنگۈچى پىيادە ماڭغۇچىغا، پىيادە ماڭغۇچى ئولتۇرغۇچىغا، ئاز ئادەملەر كۆپ ئادەملەرگە سالام بېرىدۇ»
سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ) - ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان

شەرھىسى

بۇ ھەدىستە سالام قىلىشقا كىمنىڭ لايىق ئىكەنلىكى بايان قىلىنغان، بىرىنچى: ئۇلاغ مىنگۈچى پىيادە ماڭغۇچىغا سالام قىلىدۇ، چۈنكى ئۇلاغ مىنگۈچى ئۈستۈندە بولغانلىقى ئۈچۈن، ئۇنىڭ تەرىپىدىن باشلىنىشى ئەھۋالى ئۈستۈن تۇرۇپ مۇسۇلمان قېرىندىشىغا كەمتەر بولغانلىقىنىڭ ئىپادىسىدۇر، ئۇ دوستلۇق ۋە مۇھەببەتنى كۈچەيتىدۇ. ئىككىنچى: پىيادە ماڭغۇچى ئولتۇرغۇچىغا سالام قىلىدۇ، چۈنكى پىيادە كىشىنى ئۆيدە ئولتۇرغانلارنىڭ قىشىغا كىرگەن ئادەمگە ئوخشاتقانلىقتىن، ياكى پىيادىلەر كۆپ بولۇپ، ئولتۇرغان ئادەمنىڭ ئۇلارغا كۆڭۈل بۆلەلىشى تەس بولغاچقا قىيىنچىلىقنى تۈگىتىش ئۈچۈن ئۇنىڭدىن باشلاش ساقىت قىلىندى. ئۈچىنچى: جامائەتنى ئىززەت ۋە ھۆرمەت قىلىپ، ئاز كىشىلەر كۆپ كىشىلەرگە سالام قىلىدۇ. تۆتىنچى: چوڭلارنىڭ كىچىكلەردە ھەققى بولغانلىقى ئۈچۈن، كىچىكلەر چوڭلارغا سالام قىلىدۇ، لىكىن ئاز كىشىلەر بىپەرۋالىقتىن سالام قىلالماي قالسا، كۆپ كىشىلەر سالام قىلسۇن، شۇنىڭدەك كېچىكلەر سالام قىلىشنى ئۇنتۇپ قالغان بولسا، چوڭلار (كېچىكلەرگە) سالام قىلسۇن، سۈننەت تەرىك ئىتىلمىسۇن. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام دېگەن بۇ ھەدىسنىڭ مەنىسى:چوڭ كىچىكگە سالام قىلسا ھارام دېگەنلىك ئەمەس، ياخشىسى كىچىك چوڭغا سالام قىلىدۇ، ئەگەر سالام قىلمىسا چوڭ سالام قىلسۇن. ئەبۇ ئۇمامە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ھەدىسىدە بايان قىلىنغاندەك سالامنى دەسلەپتە قىلىشقا تەڭ ئۇچرىشىپ قالغاندىمۇ ئالدىراش كېرەك، بۇ توغرىدا پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دەيدۇ: «كىشىلەرنىڭ ئاللاھنىڭ رەھمىتىگە ئەڭ لايىق بولغانلىرى سالامنى دەسلەپتە قىلغان كىشىلەردۇر»، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش ئۆز-ئارا ئۇچرىشىش بولۇپ قالسا ئۇلاردىن ئاللاھنىڭ رەھمىتىگە ئەڭ لايىق بولغانلىرى سالامنى دەسلەپتە قىلغانلىرىدۇر، يەنە بىر ھەدىستە:«ئىككىسىنىڭ ئەڭ ياخشىراقى سالامنى باشتا قىلغان كىشىدۇر» دېيىلگەن