หะดีษ: ความดีนั้นคือ การมีจรรยามารยาทที่ดีงาม ส่วนความชั่วนั้นคือ สิ่งที่ทำให้กระสับกระส่ายในตัวท่าน และท่านก็ไม่ชอบให้ใครรู้เห็น

عَنِ النَّوَّاسِ بْنِ سِمْعَانَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«البِرُّ: حُسْنُ الخُلُقِ، وَالإِثْمُ مَا حَاكَ فِي صَدْرِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلِعَ عَلَيْهِ النَّاسُ». وَعَنْ وَابِصَةَ بْنِ مَعْبَدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: أَتَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: «جِئْتَ تَسْأَلُ عَنِ البِرِّ وَالإِثْمِ»، قُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: «اسْتَفْتِ قَلْبَكَ، البِرُّ: مَا اطْمَأَنَّتْ إلَيْهِ النَّفْسُ، وَاطْمَأَنَّ إلَيْهِ القَلْبُ، وَالإِثْمُ: مَا حَاكَ فِي نَفْسِكَ وَتَرَدَّدَ فِي الصَّدْرِ، وَإِنْ أَفْتَاكَ النَّاسُ وَأَفْتَوْكَ».
[صحيح] - [الحديث الأول: رواه مسلم، والحديث الثاني: رواه أحمد والدارمي.] - [الأربعون النووية: 27]

จาก อัน-เนาวาส อิบนุ ซิมอาน เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ จากท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า:
"ความดีนั้นคือ การมีจรรยามารยาทที่ดีงาม ส่วนความชั่วนั้นคือ สิ่งที่ทำให้กระสับกระส่ายในตัวท่าน และท่านก็ไม่ชอบให้ใครรู้เห็น"
[เศาะฮีห์] - [الحديث الأول: رواه مسلم، والحديث الثاني: رواه أحمد والدارمي] - [الأربعون النووية - 27]

คำอธิบาย​

ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้แจ้งให้ทราบเกี่ยวกับ “ความดี” (อัลบิรฺร) และ “ความชั่ว” (อัลอิษม์) โดยกล่าวว่า:“ลักษณะสำคัญที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของความดี คือ การมีอุปนิสัยที่ดีงามต่ออัลลอฮ์ ด้วยการมีตักวา (ยำเกรงพระองค์) และต่อผู้คน ด้วยการอดทนต่อความเดือดร้อน ควบคุมความโกรธ ยิ้มแย้มแจ่มใส พูดจาอ่อนหวาน รักษาความสัมพันธ์ ให้การเชื่อฟัง ความอ่อนโยน ความกตัญญู รวมถึงการคบหาและอยู่ร่วมกันอย่างดีงาม” และท่านยังกล่าวอีกว่า “ความดีนั้นคือสิ่งที่หัวใจและจิตใจรู้สึกสงบและมั่นใจในนั้น” ในส่วนของความชั่วนั้น เป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดความสงสัย และความลังเลในจิตใจโดยที่หัวใจไม่เปิดรับมัน และความสงสัยก็เกิดขึ้นในใจเกี่ยวกับเรื่องนี้ และความกลัวว่ามันจะเป็นบาป และเจ้าก็ไม่อยากจะแสดงมันออกมา เพราะมันน่าเกลียดสำหรับบุคคลดี และคนสมบูรณ์แบบที่สุดในหมู่พวกเจ้า ทั้งนี้เพราะโดยธรรมชาติแล้วจิตใจชอบให้ผู้อื่นรู้ถึงความดีของตน ดังนั้น หากจิตใจเกลียดชังให้ผู้อื่นรู้ถึงการกระทำบางอย่างของตน ก็ถือเป็นบาปที่ไม่มีความดีใดๆ เลย หากมีคนออกคำฟัตวาให้คุณ อย่ายอมรับคำฟัตวาของพวกเขาตราบใดที่คุณยังคงมีความสงสัยอยู่ เพราะคำฟัตวาไม่สามารถขจัดความสงสัยนั้นได้ตราบใดที่ความสงสัยนั้นถูกต้องและผู้ออกคำฟัตวาออกคำฟัตวาโดยปราศจากความรู้ หากคำฟัตวาขึ้นอยู่กับหลักฐานทางกฎหมาย (บทบัญญัติ) ผู้ที่ต้องการคำฟัตวาจะต้องอ้างอิงถึงหลักฐานนั้น แม้ว่าเขาจะไม่รู้สึกสบายใจกับหลักฐานนั้นก็ตาม

บทเรียนที่ได้รับจากฮะดีษ

1. ส่งเสริมศีลธรรมอันดี เพราะอุปนิสัยที่ดีเป็นคุณสมบัติที่ยิ่งใหญ่ที่สุดประการหนึ่งของความดี
2. ความจริงและความเท็จนั้นไม่เป็นสิ่งที่คลุมเครือสำหรับผู้ศรัทธา เพราะเขารู้จักความจริงด้วยแสงสว่างในหัวใจของเขา และเขาจะรังเกียจความเท็จและปฏิเสธมัน
3. หนึ่งในสัญญาณของบาปคือ ความไม่สบายใจและความกระวนกระวายในหัวใจ และการไม่ต้องการให้ผู้อื่นรับรู้ถึงสิ่งนั้น
4. อัล-ซินดี กล่าวว่า: "หะดีษนี้หมายถึงเรื่องที่คลุมเครือ ซึ่งผู้คนไม่สามารถชี้ชัดได้ในด้านใดด้านหนึ่ง; หากเป็นสิ่งที่ศาสนาบัญญัติไว้โดยชัดเจนว่าเป็นความดี ก็ให้ปฏิบัติตาม และหากศาสนาห้ามไว้โดยชัดเจนว่าเป็นบาป ก็ให้ละเว้น โดยไม่จำเป็นต้องพึ่งการปรึกษากับจิตใจหรือความสบายใจในเรื่องนั้น ๆ
5. ผู้ที่ถูกกล่าวถึงในหะดีษนี้คือผู้ที่มีสัญชาตญาณอันบริสุทธิ์ ไม่ใช่ผู้ที่มีหัวใจกลับด้าน ซึ่งไม่รู้จักสิ่งดีงามและไม่ปฏิเสธสิ่งชั่วร้าย เว้นแต่สิ่งที่สอดคล้องกับอารมณ์และความปรารถนาของพวกเขาเท่านั้น
6. อัต-ต็อยบีย์ "มีผู้กล่าวว่า ความดี (البر) ในหะดีษนี้ถูกตีความไปหลายความหมาย ในบางแห่งความดีถูกอธิบายว่าเป็นสิ่งที่ทำให้จิตใจสงบและหัวใจรู้สึกสบายใจ ในบางแห่งหมายถึงศรัทธา อีกบางแห่งหมายถึงสิ่งที่ทำให้เจ้าผู้ปฏิบัติใกล้ชิดกับอัลลอฮ์ และในที่นี้หมายถึงการมีคุณธรรมที่ดี ซึ่งคำว่า ‘คุณธรรมที่ดี’ นั้นอธิบายว่าเป็นการอดทนต่อการถูกทำร้าย มีความโกรธน้อย ยิ้มแย้มแจ่มใส และมีถ้อยคำที่ไพเราะ ทั้งหมดนี้มีความหมายที่ใกล้เคียงกัน"