หะดีษ: หากพวกเจ้ามอบหมายตนต่ออัลลอฮ์อย่างแท้จริงแล้ว แน่นอนพระองค์จะประทานริซกี (ปัจจัยยังชีพ) ให้พวกท่าน เช่นเดียวกับที่พระองค์ทรงประทานริซกีให้กับนก โดยที่มันบินออกไปในตอนเช้าในสภาพที่ท้องว่างและกลับมาในตอนเย็นในสภาพที่ท้องอิ่ม

عَنْ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«لَوْ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَوَكَّلُونَ عَلَى اللهِ حَقَّ تَوَكُّلِهِ لَرَزَقَكُمْ كَمَا يَرْزَقُ الطَّيْرَ تَغْدُو خِمَاصًا وَتَرُوحُ بِطَانًا».
[صحيح] - [رواه الإمام أحمد، والترمذي، والنسائي، وابن ماجه، وابن حبان في صحيحه، والحاكم] - [الأربعون النووية: 49]

จากอุมัร อิบนุล ค็อฏฏอบ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ จากท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า:
"หากพวกเจ้ามอบหมายตนต่ออัลลอฮ์อย่างแท้จริงแล้ว แน่นอนพระองค์จะประทานริซกี (ปัจจัยยังชีพ) ให้พวกท่าน เช่นเดียวกับที่พระองค์ทรงประทานริซกีให้กับนก โดยที่มันบินออกไปในตอนเช้าในสภาพที่ท้องว่างและกลับมาในตอนเย็นในสภาพที่ท้องอิ่ม"
[เศาะฮีห์] - [رواه الإمام أحمد والترمذي والنسائي وابن ماجه وابن حبان في صحيحه والحاكم] - [الأربعون النووية - 49]

คำอธิบาย​

ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้กำชับให้เรามอบหมายต่ออัลลอฮ์ ตะอาลา ในการแสวงหาประโยชน์และกำจัดภัยต่างๆ ทั้งในเรื่องทางโลกหรือทางศาสนา เพราะแท้จริงไม่มีผู้ใดที่จะให้ หรือยับยั้ง หรือให้โทษ หรือให้ประโยชน์ นอกจากพระองค์เท่านั้น และยังกำชับให้เราทำในสิ่งที่เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดประโยชน์ และกำจัดสิ่งที่จะเป็นโทษ พร้อมกับมอบหมายต่ออัลลอฮ์อย่างสัจจริง ดังนั้นเมื่อไรที่เราได้ทำเช่นนั้น แน่นอนอัลลอฮ์จะทรงประทานปัจจัยยังชีพให้แก่เราเหมือนกับที่พระองค์ทรงประทานให้แก่นกที่ออกหากินในตอนเช้าในสภาพที่ท้องหิวแล้วกลับมาในสภาพที่ท้องอิ่ม ซึ่งการกระทำเช่นนี้ของนกเป็นสาเหตุอย่างหนึ่งในการแสวงหาปัจจัยยังชีพ ไม่ใช่การยอมจำนนและเกียจคร้าน

บทเรียนที่ได้รับจากฮะดีษ

1. ความประเสริฐของการมอบหมายต่ออัลลอฮ์ ซึ่งมันเป็นสาเหตุหนึ่งที่สำคัญในการได้มาซึ่งปัจจัยยังชีพ
2. การมอบหมายต่ออัลลอฮ์ไม่ได้ขัดแย้งกับการกระทำที่เป็นสาเหตุ เพราะท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้บอกว่าการมอบหมายที่แท้จริงนั้นไม่ได้ขัดแย้งกับการออกไปในยามเช้าและการกลับมาในยามเย็นเพื่อการแสวงหาปัจจัยยังชีพ
3. ศาสนาให้ความสำคัญกับงานของจิตใจ เพราะการมอบหมายต่ออัลลอฮ์นั้นเป็นงานของจิตใจอย่างหนึ่ง
4. การยึดติดกับสาเหตุเพียงอย่างเดียวคือความบกพร่องในด้านศาสนา และการไม่สนใจในสาเหตุเลยนั้นคือความบกพร่องในด้านสติปัญญา