Hadith: @**“ਭਲਾਈ (ਬਿਰ) ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਚੰਗਾ ਖੁਲੂਕ, ਅਤੇ ਗਲਤੀ (ਪਾਪ) ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਉਠੇ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਣ।”*».
عَنِ النَّوَّاسِ بْنِ سِمْعَانَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«البِرُّ: حُسْنُ الخُلُقِ، وَالإِثْمُ مَا حَاكَ فِي صَدْرِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلِعَ عَلَيْهِ النَّاسُ».
وَعَنْ وَابِصَةَ بْنِ مَعْبَدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: أَتَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: «جِئْتَ تَسْأَلُ عَنِ البِرِّ وَالإِثْمِ»، قُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: «اسْتَفْتِ قَلْبَكَ، البِرُّ: مَا اطْمَأَنَّتْ إلَيْهِ النَّفْسُ، وَاطْمَأَنَّ إلَيْهِ القَلْبُ، وَالإِثْمُ: مَا حَاكَ فِي نَفْسِكَ وَتَرَدَّدَ فِي الصَّدْرِ، وَإِنْ أَفْتَاكَ النَّاسُ وَأَفْتَوْكَ».
[صحيح] - [الحديث الأول: رواه مسلم، والحديث الثاني: رواه أحمد والدارمي.] - [الأربعون النووية: 27]
المزيــد ...
ਅਲ-ਨਵਾਸ਼ ਬਿਨ ਸਿਮਆਨ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫ਼ਰਮਾਇਆ:
“ਭਲਾਈ (ਬਿਰ) ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਚੰਗਾ ਖੁਲੂਕ, ਅਤੇ ਗਲਤੀ (ਪਾਪ) ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਉਠੇ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਣ।”».
[صحيح] - [الحديث الأول: رواه مسلم، والحديث الثاني: رواه أحمد والدارمي] - [الأربعون النووية - 27]
ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਭਲਾਈ (ਬਿਰ) ਅਤੇ ਗਲਤੀ (ਪਾਪ) ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਭਲਾਈ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ: * ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਭਲਾ ਵਿਹਾਰ (ਤਾੱਕਵਾ) * ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਧੀਰਜ ਅਤੇ ਨਰਮੀ * ਗੁੱਸੇ ‘ਤੇ ਕਾਬੂ * ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ * ਚੰਗੇ ਬੋਲ * ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਆਗਿਆਕਾਰਤਾ * ਮਿੱਠੜਾ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਸੁਭਾਉ * ਚੰਗੀ ਸੰਗਤੀ ਅਤੇ ਮਿਲਾਪ ਭਲਾਈ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਦਿਲ ਅਤੇ ਰੂਹ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇਵੇ। ਅਤੇ ਗਲਤੀ (ਪਾਪ) ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੰਦੇਹਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਠੇ ਅਤੇ ਦਿਲ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਖੁਸ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਾਪ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੁਝ ਮਾੜਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਢੰਗੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਨ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਉ ਅਨੁਸਾਰ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਇਹ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗਲਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਚੰਗਾਈ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਲੋਕ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਜੇ ਤੱਕ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੰਦੇਹ ਦਾ ਅਸਰ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿਓ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਲਾਹ ਸੰਦੇਹ ਨੂੰ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਜੇ ਸੰਦੇਹ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਬਿਨਾਂ ਸਬੂਤ ਦੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।ਪਰ ਜੇ ਸਲਾਹ ਸ਼ਰਈ ਹੱਕ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਮੰਨਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਦਿਲ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸੁਖ ਮਹਿਸੂਸ ਨਾ ਕਰੇ।
Benefits from the Hadith
- ਉੱਚੇ ਅਖਲਾਕਾਂ ਦੀ ਤਰਗੀਬ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ,ਕਿਉਂਕਿ ਚੰਗਾ ਅਖਲਾਕ ਨੇਕੀ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀਆਂ ਖ਼ਸਲਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
- ਹਕ਼ ਅਤੇ ਬਾਤਿਲ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਮੋਮਿਨ ਉੱਤੇ ਮਿਟਦਾ ਨਹੀਂ,ਬਲਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੇ ਨੂਰ ਰਾਹੀਂ ਹਕ਼ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ,ਅਤੇ ਬਾਤਿਲ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
- ਗੁਨਾਹ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਹ ਹਨ:ਦਿਲ ਦਾ ਬੇਚੈਨ ਹੋਣਾ ਤੇ ਘਬਰਾ ਜਾਣਾ,
- ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਅਮਲ ਦੇ ਵੇਖੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਨਾ।
- ਸਿੰਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ:ਇਹ (ਦਿਲ ਦੀ ਪੁੱਛ ਅਤੇ ਤਮਅਨਾਨੀ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਭਾ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਸ਼ਖੀਸ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
- ਪਰ ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਰਅੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਮਰ (ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੀਆਂ) ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਟ ਦਲੀਲ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਨੇਕੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ,ਅਤੇ ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨਾਹੀ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਗੁਨਾਹ ਹਨ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨੋ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।