عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بنِ عُمرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ بَعْلِهَا وَوَلَدِهِ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُمْ، وَالعَبْدُ رَاعٍ عَلَى مَالِ سَيِّدِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُ، أَلاَ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2554]
المزيــد ...
ਹਜ਼ਰਤ ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਬਿਨ ਅਮਰ(ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
«ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਰਾਅੀ ਹੋ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਰਾਅੀਅਤ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਕਮ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਹੈ, ਉਹ ਰਾਅੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਰਦ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਉੱਤੇ ਰਾਅੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਉੱਤੇ ਰਾਅੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਪੁੱਛੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਨੌਕਰ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਮਾਲ ਉੱਤੇ ਰਾਅੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਸੁਣ ਲਵੋ! ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਰਾਅੀ ਹੋ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਰਾਅੀਅਤ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।»
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 2554]
ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਉੱਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਉਹ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਮਾਮ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਉਹ ਰਾਅੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੀ ਰਾਅੀਅਤ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਹਕਾਮ ਦੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਕਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਇਆ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ। ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ — ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖ਼ਰਚੀ ਚੁੱਕਣ, ਚੰਗਾ ਵਿਹਵਾਰ ਕਰਨ, ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਿਧ ਕਰਨਾ। ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੈ। ਗ਼ੁਲਾਮ ਅਤੇ ਨੌਕਰ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਮਾਲ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਖਿਦਮਤ ਕਰਨ ਦੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇਸਦੇ ਲਈ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਕੋਈ ਉਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਰਾਅੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਰਾਅੀਅਤ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।