हदीस: “तिमीहरू सबै जिम्मेवार हौ र प्रत्येकलाई उस्को जिम्मेवारीबारे सोधिनेछ ।

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بنِ عُمرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ بَعْلِهَا وَوَلَدِهِ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُمْ، وَالعَبْدُ رَاعٍ عَلَى مَالِ سَيِّدِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُ، أَلاَ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2554]

अब्दुल्लाह बिन उमर (रजियल्लाहु अन्हुमा) ले बयान गरेका छन्, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ :
“तिमीहरू सबै जिम्मेवार हौ र प्रत्येकलाई उस्को जिम्मेवारीबारे सोधिनेछ । त्यसैले जनताको हाकिम जिम्मेवार हो र उसलाई आफ्नो प्रजाबारे सोधिनेछ । पुरुष आफ्नो घरपरिवारको जिम्मेवार हो र उसलाई आफ्नो मातहतको बारेमा सोधिनेछ । महिला आफ्नो पतिको घर र छोराछोरीको जिम्मेवार हो र उसलाई तिनीहरूको बारेमा सोधिनेछ । दास आफ्नो मालिकको सम्पत्तिको जिम्मेवार हो र उसलाई उसको बारेमा सोधिनेछ । सुन, तिमीहरु प्रत्येक व्यक्ति जिम्मेवार छौ र तिमीहरूलाई आफ्नो प्रजाको बारेमा सोधिनेछ ।"
[सही] - [मुत्तफकुन अलैहि] - [सही बुखारी - 2554]

व्याख्या

रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ, समाजमा बस्ने प्रत्येक मुस्लिमको केही जिम्मेवारी हुन्छ, जुन उसले वहन गर्नुपर्छ । इमाम र हाकिम आफ्नो प्रजाका जिम्मेवार हुन् । अतः उनले उनीहरूको हकको हिफाजत गर्नुपर्छ, उनीहरूलाई अत्याचार गर्नेहरूबाट जोगाउनुपर्छ, तिनीहरूको शत्रुसँग लड्नुपर्छ र तिनीहरूको अधिकारलाई खेर फाल्नु हुँदैन । पुरुषलाई आफ्नो घरपरिवारलाई पालनपोषण गर्ने, उनीहरूसँग राम्रो व्यवहार गर्ने, उनीहरूलाई शिक्षा दिने र उनीहरूलाई अनुशासन दिने जिम्मेवारी दिइएको छ । नारीलाई आफ्नो पतिको घरको उचित व्यवस्थापन, छोराछोरीको तरबीयत (उच्च संस्कार) र हेरचाह गर्ने जिम्मेवारी दिइएको छ । दास र नोकरलाई आफ्नो मालिकको सम्पत्तिको संरक्षण गर्ने र त्यसको हिफाजत गर्ने जिम्मेवारी दिइएको छ । प्रत्येक व्यक्ति आफूलाई सुम्पिएको कुराको जिम्मेवार हुन् र सबैलाई आफ्नो जिम्मेवारीप्रति सोधिनेछ ।