حديث: كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ،

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بنِ عُمرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ بَعْلِهَا وَوَلَدِهِ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُمْ، وَالعَبْدُ رَاعٍ عَلَى مَالِ سَيِّدِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُ، أَلاَ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2554]

از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ بَعْلِهَا وَوَلَدِهِ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُمْ، وَالعَبْدُ رَاعٍ عَلَى مَالِ سَيِّدِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُ، أَلاَ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ». «هریک از شما مسئولید و دربارهٔ رعیت خود پرسیده خواهید شد، بنابراین امیری که بر مردم گمارده شده مسئول آنان است و دربارهٔ آنان پرسیده خواهد شد، و مرد مسئول اهل خانهٔ خود است و دربارهٔ آنان پرسیده خواهد شد، و زن مسؤول خانهٔ شوهر خود است و دربارهٔ آنان پرسیده خواهد شد، و برده مسؤول مال آقای خود است و دربارهٔ آن پرسیده خواهد شد، پس بدانید که همهٔ شما مسؤولید و همهٔ شما دربارهٔ رعیت خود مورد پرسش قرار خواهید گرفت».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 2554]

توضیح

پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر داده‌اند که هر مسلمانی در جامعه مسئولیت‌هایی دارد که باید به آن رسیدگی کند و آن را بر دوش بگیرد. امام و امیر مسؤول کسانی است که الله تعالی مسؤولیت آنان را به او سپرده است، بنابراین باید از دین آنها محافظت کند، و از آنان در برابر ستمگران حمایت کند، و با دشمن آنان جهاد کند، و حقوقشان را ضایع نسازد، و مرد در مورد خانوادهٔ خود مسئول است که هزینهٔ زندگی آنان را تامین کند، و با آنان برخورد شایسته کند، و آموزش و تربیت شان را بر عهده گیرد. و مسئولیت زن در خانهٔ شوهرش این است که امور خانه‌اش را به نیکی اداره نموده، و فرزندانش را تربیت کند، و دربرابر این مسئولیت پرسیده خواهد شد، و خادم - چه برده باشد و چه اجیر - دربرابر مال آقایش مسئول است و آنچه در اختیار او قرار داده حفظ کند، و خدمت او را به جا بیاورد، و در این مورد از او پرسیده خواهد شد، بنابراین هر کس در مورد آنچه مسئولیتش به او سپرده شده مسئول است، و هر کس دربرابر رعیتش مورد پرسش قرار خواهد گرفت.