Ҳадис: Ҳар бирингиз бошқарувчисиз ва ҳар бирингиз қўл остингиздагилар учун масъулсиз

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بنِ عُمرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ بَعْلِهَا وَوَلَدِهِ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُمْ، وَالعَبْدُ رَاعٍ عَلَى مَالِ سَيِّدِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُ، أَلاَ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2554]

Бу таржима қайта кўрилиши ва текширилиши кекак.

Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумодан: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
«Ҳар бирингиз бошқарувчисиз ва ҳар бирингиз қўл остингиздагилар учун масъулсиз. Ҳар бир раҳбар инсонлар устидан бошқарувчи ва улар учун масъулдир. Эр ўз аҳли аёли ва қўл остидагилар устидан бошқарувчи ва улар учун масъулдир. Хотин эрининг уйида бошқарувчи ва қўл остидагилар учун масъулдир. Қул хожасининг молига бошқарувчи ва унинг учун масъулдир. Ҳар бирингиз қўл остингиздагилар учун масъулсиз», дедилар».
[Тўғри матн] - [Муттафақун алайҳ] - [Саҳиҳул Бухорий - 2554]

Изоҳ

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳар бир мусулмоннинг одамлар орасида бўйнига олган, бажарадиган масъулиятлари бор эканини хабар бердилар. Имом (мусулмонларнинг бошқарувчиси) ва амир Аллоҳ бошлиқ қилиб қўйганлар устидан бошқарувчидирлар. Аллоҳнинг аҳкомларини сақлаши, зулм қилганлардан ҳимоя қилиши, душманлари билан урушиши ва ҳақларини зое қилмаслиги даркор. Киши аҳли оиласининг нафақаси, яхши яшашлари, таълими ва одоби бўйича жавобгар. Аёл эрининг уйида уй ишлари, бола тарбияси бўйича бошқарувчи ва шунга масъул. Хизматчи, қул ва ишчи саййидининг моли ҳақида сўралади. Молини яхши сақлаганлиги ва хизмати ҳақида сўралади. Ҳар бир инсон қўл остидагиларга мутасадди ва масъулдир.

Ҳадиснинг фойдалари

1. Мусулмонларнинг жамиятида барчада масъулият бор. Барча кучи, қудрати етадиган нарсалардан масъул.
2. Аёлнинг масъулиятлари жуда катта.
3. Эрининг уй-жойи ва ўз болалари олдидаги масъулиятларинг кўплиги бунга яққол далил.