بروز رسانی: كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ،

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بنِ عُمرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ بَعْلِهَا وَوَلَدِهِ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُمْ، وَالعَبْدُ رَاعٍ عَلَى مَالِ سَيِّدِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُ، أَلاَ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2554]

از عبدالله بن عمر ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمود:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ فَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ بَعْلِهَا وَوَلَدِهِ وَهِيَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُمْ، وَالعَبْدُ رَاعٍ عَلَى مَالِ سَيِّدِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُ، أَلاَ فَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ»: «هریک از شما مسئولید و دربارهٔ رعیت خود سوال می‌شوید، بنابراین امیری که بر مردم گمارده شده مسئول آنان است و دربارهٔ آنان سوال خواهد شد؛ و مرد مسئول خانواده‌ی خود است و دربارهٔ آنان سوال خواهد شد؛ و زن مسئول خانهٔ شوهرش و فرزند اوست و دربارهٔ آنان سوال خواهد شد؛ و برده مسئول مال آقای خود است و دربارهٔ آن سوال خواهد شد؛ پس بدانید که همهٔ شما مسئولید و همهٔ شما دربارهٔ رعیت خود مورد سوال و بازخواست قرار خواهید گرفت».
[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 2554]

شرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ خبر می‌دهد که هر مسلمانی در جامعه مسئولیت‌هایی دارد که باید به آن رسیدگی کند و آن را بر دوش بگیرد. چنانکه امام و امیر مسئول کسانی هستند که الله مسئولیت آنان را به آنها سپرده است، بنابراین باید از دین آنها محافظت کند و از آنان در برابر ستمگران حمایت کند و با دشمن آنان جهاد نماید و حقوق‌شان را پایمال نسازد. و مرد در مورد خانوادهٔ خود مسئول است که هزینهٔ زندگی آنان را بر عهده بگیرد و با آنان به نیکی معاشرت کند و آموزش و تربیت‌شان را بر عهده گیرد. و مسئولیت زن در خانهٔ شوهرش این است که امور خانه‌اش را به نیکی تدبیر کند و فرزندانش را تربیت کند و دربارهٔ این مسئولیت سوال خواهد شد. و خادم - چه برده باشد و چه کارگر - دربارهٔ مال آقایش مسئول است و باید آنچه در اختیار اوست حفظ کند و خدمت او را به جا بیاورد و از او در این باره سوال خواهد شد. بنابراین هرکس در مورد آنچه مسئولیتش به او سپرده شده، مسئول است و هرکس دربارهٔ رعیتش سوال و بازخواست خواهد شد.