हदीस: के म तिमीहरूलाई तिम्रो सबैभन्दा राम्रो कर्म, पालनकर्ताको नजरमा सबैभन्दा प्रशंसनीय, तिम्रो दर्जालाई उच्च पार्ने

عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«أَلاَ أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرِ أَعْمَالِكُمْ، وَأَزْكَاهَا عِنْدَ مَلِيكِكُمْ، وَأَرْفَعِهَا فِي دَرَجَاتِكُمْ وَخَيْرٌ لَكُمْ مِنْ إِنْفَاقِ الذَّهَبِ وَالوَرِقِ، وَخَيْرٌ لَكُمْ مِنْ أَنْ تَلْقَوْا عَدُوَّكُمْ فَتَضْرِبُوا أَعْنَاقَهُمْ وَيَضْرِبُوا أَعْنَاقَكُمْ؟» قَالُوا: بَلَى. قَالَ: «ذِكْرُ اللهِ تَعَالَى».
[صحيح] - [رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن الترمذي: 3377]

यस अनुवादलाई थप समीक्षा र जाँचको आवश्यकता छ.

अबू-दर्दा (रजियल्लाहु अन्हु) ले बयान गरेका छन्, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ :
"के म तिमीहरूलाई तिम्रो सबैभन्दा राम्रो कर्म, पालनकर्ताको नजरमा सबैभन्दा प्रशंसनीय, तिम्रो दर्जालाई उच्च पार्ने, सुन र चाँदी दान गर्नु भन्दा उत्तम र शत्रुलाई भेट्नु र तिमीहरूले तिनीहरूको घाँटीमा र तिनीहरूले तिमीहरूको घाँटीमा प्रहार गर्नु भन्दा उत्कृष्ट कर्मको बारेमा नभनुं? सहाबाले भने, "(अवश्य नै) भन्नुहोस्।" उहाँले भन्नुभयो : "अल्लाहको अत्याधिक जिक्र (स्मरण) गर्नु ।"
[सही] - [तिर्मीजी, इब्ने माजह र अहमदले वर्णन गरेका छन्] - [सुनन् तिर्मिजी - 3377]

व्याख्या

नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले आफ्ना सहाबा (साथी) हरूलाई सोध्नुभयो: م: 3575
के तिमीहरूलाई अल्लाहको नजरमा सबैभन्दा राम्रो, सबैभन्दा सम्मानजनक, सबैभन्दा फलदायी, सबैभन्दा पवित्र र शुद्ध कार्यहरूको बारेमा जान्न चाहन्छौ ? 3575
जसले जन्नतमा तिम्रो दर्जालाई उच्च पार्ने छ ?
यो तिम्रो लागि सुन चाँदी दान दिनु भन्दा राम्रो हो?
काफिरहरूसँग लड्न र तिमीहरूले तिनीहरूको र तिनीहरूले तिमीहरूको घाँटीमा प्रहार गर्नु भन्दा उत्कृष्ट हो?
सहाबाले भने : हो, हामी जान्न चाहन्छौं ।
उहाँले भन्नुभयो: हरेक समय, हरेक अवस्था र परिस्थितिहरूमा अल्लाहको जिक्र (स्मरण) गर्नु र सम्झनु ।

हदीसका केही फाइदाहरू

1. वाह्य तथा आन्तरिक रुपमा अल्लाहको निरन्तर जिक्र (स्मरण) गर्नु उहाँको निकटता प्राप्त गर्ने सबैभन्दा ठूलो कर्म र लाभदायक रूप हो ।
2. अल्लाहको जिक्र (स्मरण) स्थापित गर्नको लागि सबै कर्महरू निर्धारित गरिएको हो । अल्लाहले भन्नुभयो: "मेरो जिक्र (स्मरण) को लागि नमाज स्थापना गर ।" नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभयो: " 'काबा' को तवाफ र ‘सफा-मारवाह’ बीचमा परिक्रमा गर्नु र ‘जमरात’ मा ढुङ्गा हान्नु भनेको सर्वशक्तिमान अल्लाहको जिक्र (स्मरण) स्थापित गर्नको लागि हो । (अबू दाउद र तिर्मिजी)
3. अल-इज् बिन अब्दुस्सलामले आफ्नो पुस्तक ‘कवाइद’ मा भनेका छन्: "यो हदीसले देखाउँछ कि सम्पूर्ण उपासनाहरूमा थकान वा कठिनाइको आधारमा मात्र पुरस्कार मिल्दैन। बरु, अल्लाहले साना कामहरूमा कहिलेकाहीँ ठूलो कामभन्दा पनि धेरै प्रतिफल दिनुहुन्छ। किनकि पुरस्कारको आधार सम्मानमा रहेको फरकमा निर्भर हुन्छ।"
4. अल-मोनावीले 'फैजुल-कदीर' मा भनेका छन्: "यो हदीसलाई यस्तो अर्थमा बुझ्नुपर्छ कि त्यस समयको व्यक्तिहरूका लागि स्मरण (अल्लाहको जिक्र) सबैभन्दा उत्तम ठहरियो। तर, यदि यो एक साहसी र बहादुर व्यक्तिलाई सम्बोधन गरिएको भए जसले इस्लामलाई युद्धमा फाइदा पुर्‍याउँछ, भने उसलाई जिहाद गर्न भनिन्थ्यो। धनीलाई, जसको धनले गरिबहरूलाई लाभ पुर्याउँछ, सद्काका लागि भनिन्थ्यो। जो हज गर्न सक्षम छ, उसलाई हज गर्न भनिन्थ्यो। जसका माता-पिता छन्, उसलाई ती दुईको सेवा गर्न भनिन्थ्यो। यसरी विभिन्न हदीसहरूमा भएका सन्देशहरूलाई मिलाउन सकिन्छ।"
5. सबै भन्दा राम्रो जिक्र त्यो हो जसमा जिब्रो र हृदय दुवै मिलेको हुन्छ । त्यसपछि त्यो हो जो हृदयले मात्र गरेको हुन्छ, जस्तै चिन्तन । त्यसपछि त्यो हो जो जिब्रोले मात्र गरेको हुन्छ र प्रत्येकमा पुण्य निहित छ ।
6. यदि मुस्लिमले बिहान र बेलुकाको जिक्र (सम्झना), मस्जिद, घर र शौचालयमा प्रवेश गर्ने र बाहिर निस्कने र अन्य दुआहरू पाबन्दीका साथ गर्छ भने ऊ अल्लाहलाई अत्याधिक जिक्र गर्नेहरू मध्ये हुन्छ ।