Ab Adiis: ndax du ma leen tegtal li gën ci seen jëf yi, te gën cee sell fa seen Boroom, te gën cee kawe ci seeni daraja

عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«أَلاَ أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرِ أَعْمَالِكُمْ، وَأَزْكَاهَا عِنْدَ مَلِيكِكُمْ، وَأَرْفَعِهَا فِي دَرَجَاتِكُمْ وَخَيْرٌ لَكُمْ مِنْ إِنْفَاقِ الذَّهَبِ وَالوَرِقِ، وَخَيْرٌ لَكُمْ مِنْ أَنْ تَلْقَوْا عَدُوَّكُمْ فَتَضْرِبُوا أَعْنَاقَهُمْ وَيَضْرِبُوا أَعْنَاقَكُمْ؟» قَالُوا: بَلَى. قَالَ: «ذِكْرُ اللهِ تَعَالَى».
[صحيح] - [رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن الترمذي: 3377]

Jële na ñu ci Abuu dardaa -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc- mu wax ne: Yonnente bi -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc- mu wax ne:
"ndax du ma leen tegtal li gën ci seen jëf yi, te gën cee sell fa seen Boroom, te gën cee kawe ci seeni daraja te gën ci yéen wurus ak xaalis, te gën ci yéen ngeeni daje ak séeni noon ngeen di dóor seen doq ya, ñoom ñuy dóor seen doq yi?" Ñi ne ko ahakay. Mu ne: "tudd Yàlla mu kawe mi".
[Wér na] - [At-tirmisiy soloo na ko, ak Ibnu Maaja, ak Ahmat] - [Téere Sunna yi bu At-tirmisiy - 3377]

Leeral

Yonnente bi -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc- dafa laaj Sahaaba yi: .
Ndax bëgg ngeen ma xibaar leen xamal leen jëf ju gën te gën a tedd gën a bari, gën a laab te gën a sell fa Yàlla seen Boroom bu màgg bi? .
Te gën a kawe daraja ca àjjana?
Te gën ci yeen saraxe wurus ak xaalis?
Te gën ci yéen ngeen daje ak yéefar yi ngir xeex, ngeen di dóor seen doq ya, ñoom ñuy dóor seen doq yi?
Sahaaba yi ne ko: waawaaw bëgg nanu looli kay.
Yonnente bi -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc- ne leen: tudd Yàlla mu kawe mi ci waxtu wu ne ak ci bépp anam ak bépp melo.

Bokk na ci njariñi Adiis bi

1. Sax ci tudd Yàlla mu kawe mi ci biir ak ci bitti dafa bokk ci yi gën a màgg ci yi ñuy jegee Yàlla, te gën cee am njariñ fa Yàlla mu kawe mi.
2. Mbooleem jëf yi dañu leen a yoonal ngir tudd Yàlla mu kawe mi, Yàlla mu kawe mi nee na: (deel taxawal julli ngir di ma tudd). Yonnente bi -yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc- nee na: dañoo def wër néeg ba ak diggante Safaa ak Marwa ak sànni jamra ngir taxawal tudd Yàlla mu kawe mi. Abuu Daawuda ak At-Tirmisiyu ñoo ko nettali.
3. Al-Hissu ibn Abdus Salaam dafa wax ca Xawaahidam ya(reegalam): hadiis bii bokk na ci liy tegtale yool yi teguwul rekk ci kem coono yi ci mbooleem jaamu yi, waaye amaana Yàlla mu kawe mi fay ci jëf ju néew lu ëpp lu muy fay ci jëf ju bari, yool yi day aju ci rawanteg darajay teddnga yi.
4. Al-Manaawii wax na ca Faydul Xadiir: hadiis bii dañu koy deggee ci ne tudd Yàlla moo gën ca ña ñu doon waxal, bu doon jàmbaaru fàkk-tëdd la kon ci xeexam la njariñu lislaam di nekk kon jihaad lañu koy wax, walla ku woomal kok alalam man naa jariñ néew ji doole yi kon ñu ne ko sarexe, ak ku man a aj kon nu ne ko aj, walla ku am ñaari way-jur kon ñu ne ko fonk sa ñaari way-jur, ci loolu la la nettali yi di dëppoowe.
5. Tudd Yàlla gi gën a mat mooy gi làmmeñ tudd xol bi settantal ko, topp ca gi nekk ci xol rekk niki xalaat, topp ca gi nekk ci làmmeñ dong, yéppay am yool nag ndeem soob na Yàlla mu kawe mi.
6. Jullit bi taqoo ak sikar yi aju ci jamono ji, niki sikari suba yi ak ngoon, ak dugg ci jàkka ak kër ak wanag ak génn ca... Ak yeneen yu dul yooyu day def jullit bi mu bokk ci ñiy tudd Yàlla lu bari.