Hadith: ਕੋਈ ਵੀ ਸੋਨੇ ਜਾਂ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਮਾਲਕ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਨਾ ਦੇਵੇ, ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸਦੇ ਲਈ ਅੱਗ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।

عَنْ أَبي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَا مِنْ صَاحِبِ ذَهَبٍ وَلَا فِضَّةٍ، لَا يُؤَدِّي مِنْهَا حَقَّهَا، إِلَّا إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ، صُفِّحَتْ لَهُ صَفَائِحُ مِنْ نَارٍ، فَأُحْمِيَ عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ، فَيُكْوَى بِهَا جَنْبُهُ وَجَبِينُهُ وَظَهْرُهُ، كُلَّمَا بَرَدَتْ أُعِيدَتْ لَهُ، فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ، حَتَّى يُقْضَى بَيْنَ الْعِبَادِ، فَيَرَى سَبِيلَهُ، إِمَّا إِلَى الْجَنَّةِ، وَإِمَّا إِلَى النَّارِ» قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ، فَالْإِبِلُ؟ قَالَ: «وَلَا صَاحِبُ إِبِلٍ لَا يُؤَدِّي مِنْهَا حَقَّهَا، وَمِنْ حَقِّهَا حَلَبُهَا يَوْمَ وِرْدِهَا، إِلَّا إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ، بُطِحَ لَهَا بِقَاعٍ قَرْقَرٍ، أَوْفَرَ مَا كَانَتْ، لَا يَفْقِدُ مِنْهَا فَصِيلًا وَاحِدًا، تَطَؤُهُ بِأَخْفَافِهَا وَتَعَضُّهُ بِأَفْوَاهِهَا، كُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ أُولَاهَا رُدَّ عَلَيْهِ أُخْرَاهَا، فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ، حَتَّى يُقْضَى بَيْنَ الْعِبَادِ، فَيَرَى سَبِيلَهُ إِمَّا إِلَى الْجَنَّةِ، وَإِمَّا إِلَى النَّارِ» قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ، فَالْبَقَرُ وَالْغَنَمُ؟ قَالَ: «وَلَا صَاحِبُ بَقَرٍ، وَلَا غَنَمٍ، لَا يُؤَدِّي مِنْهَا حَقَّهَا، إِلَّا إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ بُطِحَ لَهَا بِقَاعٍ قَرْقَرٍ، لَا يَفْقِدُ مِنْهَا شَيْئًا، لَيْسَ فِيهَا عَقْصَاءُ، وَلَا جَلْحَاءُ، وَلَا عَضْبَاءُ تَنْطَحُهُ بِقُرُونِهَا وَتَطَؤُهُ بِأَظْلَافِهَا، كُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ أُولَاهَا رُدَّ عَلَيْهِ أُخْرَاهَا، فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ، حَتَّى يُقْضَى بَيْنَ الْعِبَادِ، فَيَرَى سَبِيلَهُ إِمَّا إِلَى الْجَنَّةِ، وَإِمَّا إِلَى النَّارِ» قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ، فَالْخَيْلُ؟ قَالَ: «الْخَيْلُ ثَلَاثَةٌ: هِيَ لِرَجُلٍ وِزْرٌ، وَهِيَ لِرَجُلٍ سِتْرٌ، وَهِيَ لِرَجُلٍ أَجْرٌ، فَأَمَّا الَّتِي هِيَ لَهُ وِزْرٌ، فَرَجُلٌ رَبَطَهَا رِيَاءً وَفَخْرًا وَنِوَاءً عَلَى أَهْلِ الْإِسْلَامِ، فَهِيَ لَهُ وِزْرٌ، وَأَمَّا الَّتِي هِيَ لَهُ سِتْرٌ، فَرَجُلٌ رَبَطَهَا فِي سَبِيلِ اللهِ، ثُمَّ لَمْ يَنْسَ حَقَّ اللهِ فِي ظُهُورِهَا وَلَا رِقَابِهَا، فَهِيَ لَهُ سِتْرٌ وَأَمَّا الَّتِي هِيَ لَهُ أَجْرٌ، فَرَجُلٌ رَبَطَهَا فِي سَبِيلِ اللهِ لِأَهْلِ الْإِسْلَامِ، فِي مَرْجٍ وَرَوْضَةٍ، فَمَا أَكَلَتْ مِنْ ذَلِكَ الْمَرْجِ، أَوِ الرَّوْضَةِ مِنْ شَيْءٍ، إِلَّا كُتِبَ لَهُ، عَدَدَ مَا أَكَلَتْ حَسَنَاتٌ، وَكُتِبَ لَهُ، عَدَدَ أَرْوَاثِهَا وَأَبْوَالِهَا، حَسَنَاتٌ، وَلَا تَقْطَعُ طِوَلَهَا فَاسْتَنَّتْ شَرَفًا، أَوْ شَرَفَيْنِ، إِلَّا كَتَبَ اللهُ لَهُ عَدَدَ آثَارِهَا وَأَرْوَاثِهَا حَسَنَاتٍ، وَلَا مَرَّ بِهَا صَاحِبُهَا عَلَى نَهْرٍ، فَشَرِبَتْ مِنْهُ وَلَا يُرِيدُ أَنْ يَسْقِيَهَا، إِلَّا كَتَبَ اللهُ لَهُ، عَدَدَ مَا شَرِبَتْ، حَسَنَاتٍ» قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ، فَالْحُمُرُ؟ قَالَ: «مَا أُنْزِلَ عَلَيَّ فِي الْحُمُرِ شَيْءٌ، إِلَّا هَذِهِ الْآيَةَ الْفَاذَّةُ الْجَامِعَةُ»: {فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ، وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ} [الزلزلة: 8].
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 987]

Translation Needs More Review.

ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ)ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
"ਕੋਈ ਵੀ ਸੋਨੇ ਜਾਂ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਮਾਲਕ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਨਾ ਦੇਵੇ, ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸਦੇ ਲਈ ਅੱਗ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।ਉਹ ਅੱਗ ਦੇ ਜਹਨਮ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਪਾਸੇ, ਮੱਥਾ ਅਤੇ ਪਿੱਠ ਨੂੰ ਜਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।ਜਦੋਂ ਵੀ ਇਹ ਠੰਡੀ ਹੋਣਗੇ, ਦੁਬਾਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ।ਇਹ ਸਜ਼ਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ ਜੋ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਦ ਤੱਕ ਰੱਬ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਹ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਨਰਕ ਵਿੱਚ।"
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم - 987]

Explanation

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਦੂਜੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਧਨ ਬਾਰੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਨਹੀਂ ਅਦਾ ਕਰੇਗਾ, ਉਸ ਦਾ ਇਨਾਮ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇਹ ਹਨ:
ਪਹਿਲਾ: ਸੋਨਾ ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਧਨ ਜਾਂ ਵਪਾਰ ਵਾਲਾ ਮਾਲ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਉੱਤੇ ਜ਼ਕਾਤ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਅਦਾ ਨਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਇਹ ਧਨ ਪਿਘਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਪਤਰੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਫਿਰ ਉਸ ਧਨ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅਜ਼ਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ — ਉਸ ਦੀ ਪੱਖ, ਪੇਸ਼ਾਨੀ ਅਤੇ ਪਿੱਠ ਨੂੰ ਸਾੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਠੰਡੀ ਹੋਣ ਲੱਗਣ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੇਰ ਤਪਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਅਜ਼ਾਬ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਚਲਦਾ ਰਹੇਗਾ, ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗੀ, ਤਦ ਤੱਕ ਜਦ ਤੱਕ ਅੱਲ੍ਹਾ ਤਆਲਾ ਮਖਲੂਕ ਵਿਚ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਾ ਕਰ ਦੇਵੇ ਕਿ ਉਹ ਜਨਤੀਆਂ 'ਚੋਂ ਹੈ ਜਾਂ ਦੋਜ਼ਖੀਆਂ 'ਚੋਂ।
ਦੂਜਾ: ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਜੋ ਊਠ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਅਦਾ ਕਰਦਾ, ਜਿਸ 'ਚ ਇੱਕ ਹੱਕ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਿਸਕੀਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਏ ਜੋ ਊਠ ਦੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਆਉਣ। ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਹ ਊਠ ਜੋ ਮੋਟੇ-ਤਾਜ਼ੇ ਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੇ, ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦੇ ਜਾਣਗੇ। ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਚੌੜੀ ਅਤੇ ਹਮਵਾਰ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਲਿਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਊਠ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਕਟਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਆਖ਼ਰੀ ਊਠ ਉਸ ਉੱਤੇ ਲੰਘ ਜਾਵੇਗਾ, ਪਹਿਲਾ ਫੇਰ ਵਾਪਿਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਅਜ਼ਾਬ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਚਲਦਾ ਰਹੇਗਾ, ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗੀ, ਤਦ ਤੱਕ ਜਦ ਤੱਕ ਅੱਲ੍ਹਾ ਤਆਲਾ ਮਖਲੂਕ ਵਿਚ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਾ ਕਰ ਦੇਵੇ ਕਿ ਉਹ ਜਨਤੀਆਂ 'ਚੋਂ ਹੈ ਜਾਂ ਦੋਜ਼ਖੀਆਂ 'ਚੋਂ।
ਤੀਜਾ: ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਜੋ ਗਾਂ-ਬੈਲ ਜਾਂ ਬੱਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਭੇੜਾਂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਜ਼ਕਾਤ ਨਹੀਂ ਅਦਾ ਕਰਦਾ, ਤਾਂ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਹ ਹੇਵੀਆਂ, ਵਧੀਆ ਹਾਲਤ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੀਆਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ — ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਏਗੀ। ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਚੌੜੀ ਅਤੇ ਹਮਵਾਰ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਲਿਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਜਾਨਵਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੀਸੇ ਪੂਰੇ ਹੋਣਗੇ — ਨਾ ਟੁੱਟੇ ਹੋਣਗੇ, ਨਾ ਹੀ ਬਿਨਾਂ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਹੋਣਗੇ — ਆਪਣੇ ਸਿੰਗਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਸੱਟਣਗੇ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਕੁਚਲਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਆਖ਼ਰੀ ਜਾਨਵਰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਲੰਘ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਤੇ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਲਗਾਤਾਰ ਚਲਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਹ ਅਜ਼ਾਬ ਦੀ ਹਾਲਤ ਕਾਇਮ ਰਹੇਗੀ ਪੂਰੇ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਤੱਕ, ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗੀ, ਤਾਂਕਿ ਅਖ਼ੀਰਕਾਰ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਮਖਲੂਕਾਂ ਵਿਚ ਫੈਸਲਾ ਕਰੇ — ਉਹ ਜੰਨਤ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਦੋਜ਼ਖ਼ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ।
ਚੌਥਾ: ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:
ਪਹਿਲੀ ਕਿਸਮ: **ਇਹ ਉਸ ਲਈ ਵਜ਼ਰ (ਵਬਾਲ)** ਹੈ — ਅਰਥਾਤ ਉਹ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜੋ ਘੋੜੇ **ਦਿਖਾਵਾ (ਰਿਆਕਾਰਤਾ), ਗਰੂਰ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਉਤੇ ਜੰਗ** ਲਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਐਸਾ ਕਰਨਾ ਗੁਨਾਹ ਅਤੇ ਸਜ਼ਾ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਹੈ।
ਦੂਜੀ ਕਿਸਮ: **ਇਹ ਉਸ ਲਈ ਸਿੱਤਰ (ਬਚਾਅ ਦਾ ਵਸੀਲਾ)** ਹੈ — ਅਰਥਾਤ ਉਹ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜਿਸ ਨੇ ਘੋੜੇ **ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿਚ ਜਿਹਾਦ ਲਈ ਰੱਖੇ**, ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ **ਦਿਆਲਤਾ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ** ਕੀਤੀ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚਾਰਾ ਦੇਣਾ, ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਉਣਾ, ਅਤੇ ਫੁੱਟਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰੀਆਂ ਖ਼ਿਦਮਤਾਂ — ਤਾਂ ਇਹ ਘੋੜੇ ਉਸ ਲਈ ਆਖ਼ਿਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਭਲਾਈ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਤੀਜੀ ਕਿਸਮ: **ਇਹ ਉਸ ਲਈ ਅਜਰ (ਸਵਾਬ)** ਹੈ — ਅਰਥਾਤ ਉਹ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜਿਸ ਨੇ ਘੋੜੇ **ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਜਿਹਾਦ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਰੱਖੇ**, ਅਤੇ ਉਹ ਘੋੜੇ ਕਿਸੇ **ਚਰਾਗਾਹ ਜਾਂ ਹਰੀ ਭਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਚਰ ਰਹੇ ਹਨ**, ਤਾਂ:* ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਉਹ ਚਰਦੇ ਹਨ, **ਉਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨੇਕੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ**। * ਉਹਨਾਂ ਦੇ **ਪਖਾਨਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾਬ** ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਵੀ ਨੇਕੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। * ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰੱਸੀ (ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ਨੂੰ ਤੋੜਕੇ ਦੌੜ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਉੱਚੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ **ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਕਦਮ, ਨਿਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਫ਼ਜ਼ਲਾਤ (ਗੰਦਗੀ)** ਵੀ **ਨੇਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ**।* ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਕਿਸੇ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘੋੜੇ **ਉਸ ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ**, ਭਾਵੇਂ ਮਾਲਕ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਲਾਉਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, **ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਜਿੰਨਾ ਪੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਨੇਕੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ**। ਇਹ ਸਾਰੀ ਭਲਾਈ ਉਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਲਈ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ **ਸਿਰਫ਼ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ**।
ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੀ ਖਚਰਾਂ (ਗਧਿਆਂ) ਨੂੰ ਵੀ ਘੋੜਿਆਂ ਵਾਂਗ ਸਵਾਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ?
ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: ਕਿ ਖਚਰਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਨਜ਼ਿਲ ਹੋਇਆ ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਛੋਟੀ ਪਰ ਅਹਮ ਆਇਤ ਦੇ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਤਆਤਾਂ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਲਈ ਆਮ ਹੈ; ਜੋ ਹੈ:**{{ਫਮਨ ਯਅਮਲ ਮਿਤਕਾਲ਼ ਜ਼ਰਰ੍ਹ ਖੈਰਾਂ ਯਰਹੁ، ਵਮਨ ਯਅਮਲ ਮਿਤਕਾਲ਼ ਜ਼ਰਰ੍ਹ ਸ਼ਰਾਂ ਯਰਹੁ}। \[ਅਜ਼-ਜ਼ਲਜ਼ਲਾ: 8] ਜੋ ਕੋਈ ਖਚਰਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਆਤ ਕਰੇਗਾ, ਉਹ ਇਸ ਦਾ ਸਵਾਬ ਵੇਖੇਗਾ, ਅਤੇ ਜੇ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਇਨਸਾਫ਼ ਵੀ ਵੇਖੇਗਾ, ਇਹ ਸਭ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਮੁਕੰਮਲ ਹੁਕਮ ਹੈ।

Benefits from the Hadith

1. ਜ਼ਕਾਤ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਣ 'ਤੇ ਸਖਤ ਸਜ਼ਾ।
2. ਜ਼ਕਾਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਕ਼ੁਫ਼ਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹਾਲਤ ਹੈ।
3. ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਉਹ ਸਾਰੀ ਛੋਟੀ-ਛੋਟੀ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ
4. ਪੈਸੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਕਾਤ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਹੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
5. ਉਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੱਕ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਆਉਣ, ਤਾਂ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ਜੋ ਉਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਦੁੱਧਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੁਸਲੇ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਤੱਕ ਜਾਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਥੇ ਹੀ ਆਸਾਨੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਬਨੇ ਬੱਤਾਲ ਨੇ ਆਖਿਆ: ਮਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ—ਇੱਕ ਫ਼ਰਜ਼ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਗੈਰ-ਫ਼ਰਜ਼। ਦੁੱਧ ਦੁੱਧਣਾ ਉਹ ਹੱਕ ਹੈ ਜੋ ਚੰਗੀਆਂ ਅਖਲਾਕੀ ਅਦਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ।
6. ਉੱਟਾਂ, ਗਾਂ ਅਤੇ ਭੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੱਕ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਵਾਂਸ (ਫਹਲ) ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮੰਗੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
7. ਹਮਰਾਂ ਅਤੇ ਉਹ ਸਭ ਜੋ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਨਸਿ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਏ, ਉਹ ਇਸ ਆਇਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ:
8. **"{ਫਮਨ ਯਅਮਲ ਮਿਤਕਾਲ਼ ਜ਼ਰਰ੍ਹ ਖੈਰਾਂ ਯਰਹੁ، ਵਮਨ ਯਅਮਲ ਮਿਸਕਾਲ਼ ਜ਼ਰਰ੍ਹ ਸ਼ਰਾਂ ਯਰਹੁ}। \[ਅਜ਼-ਜ਼ਲਜ਼ਲਾ: 8]"**
9. (ਸੂਰਹ ਅਜ਼-ਜ਼ਲਜ਼ਲਹ: 8)
10. ਆਇਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਤਰਗੀਬ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹੇ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਡਰਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹੀ ਹੋਣ।