නබි වදන: අබූ ලහබ්ට මරණය ළඟා වූ කල්හි, අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ඔහු වෙත පැමිණියේය. ඔහු අසළ අබූ උමය්යා හා අබූ ජහ්ල් සිටියෝය. එවිට එතුමා ඔහුට: “මාගේ මහප්පාණනි, ඔබ ‘ලා ඉලාහ ඉල්ලල්ලාහු’ -නැමදුමට සුදුස්සා අල්ලාහ් හැර වෙනත් දෙවියකු නැත’ යැයි පවසන්න. අල්ලාහ් අබියස ඔබට එය වඩාත් ප්රයෝජනවත් වදනක් වනු ඇත.”

عن سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ، عَنْ أَبِيهِ قَالَ:

لَمَّا حَضَرَتْ أَبَا طَالِبٍ الْوَفَاةُ، جَاءَهُ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَوَجَدَ عِنْدَهُ أَبَا جَهْلٍ وَعَبْدَ اللهِ بْنَ أَبِي أُمَيَّةَ بْنِ الْمُغِيرَةِ، فَقَالَ: «أَيْ عَمِّ، قُلْ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، كَلِمَةً أُحَاجُّ لَكَ بِهَا عِنْدَ اللهِ»، فَقَالَ أَبُو جَهْلٍ وَعَبْدُ اللهِ بْنُ أَبِي أُمَيَّةَ: أَتَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ، فَلَمْ يَزَلْ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَعْرِضُهَا عَلَيْهِ، وَيُعِيدَانِهِ بِتِلْكَ الْمَقَالَةِ، حَتَّى قَالَ أَبُو طَالِبٍ آخِرَ مَا كَلَّمَهُمْ: عَلَى مِلَّةِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ، وَأَبَى أَنْ يَقُولَ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «وَاللهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ مَا لَمْ أُنْهَ عَنْكَ»، فَأَنْزَلَ اللهُ: {مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَنْ يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ} [التوبة: 113]، وَأَنْزَلَ اللهُ فِي أَبِي طَالِبٍ، فَقَالَ لِرَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم: {إِنَّكَ لا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَكِنَّ اللهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ} [القصص: 56].
[صحيح] - [متفق عليه]

සඊද් ඉබ්නු අල්-මුසයියිබ් තුමා එතුමාගේ පියාණන් වන අල්-මුසෙයියිබ් ඉබ්නු හසන් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා විසින් ලබා මෙසේ වාර්තා කරන ලදී. අබූ ලහබ්ට මරණය ළඟා වූ කල්හි, අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ඔහු වෙත පැමිණියේය. ඔහු අසළ අබ්දුල්ලාහ් ඉබ්නු අබූ උමය්යා හා අබූ ජහ්ල් සිටියෝය. එවිට එතුමා ඔහුට: "c2">“මාගේ මහප්පාණනි, ඔබ ‘ලා ඉලාහ ඉල්ලල්ලාහු’ -නැමදුමට සුදුස්සා අල්ලාහ් හැර වෙනත් දෙවියකු නැත’ යැයි පවසන්න. අල්ලාහ් අබියස ඔබට එය වඩාත් ප්රයෝජනවත් වදනක් වනු ඇත.” එවිට ඔවුන් දෙදෙනා ‘ඔබ අබ්දුල් මුත්තලිබ්ගේ පිළිවෙතින් ඉවත් වීමට අපේක්ෂා කරන්නෙහි ද? නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා නැවතත් එතුමාට ඇරයුම් කළේය. පසුව ඔවුන් දෙදෙනාද එසේම ප්රතිචාර දැක්වූහ. ඔහු පැවසූ අවසාන ප්රකාශය ‘අබ්දුල් මුත්තලිබ්ගේ පිළිවෙත මත සිටින බවය. නමුත් ‘ලා ඉලාහ ඉල්ලල්ලාහු’ යැයි පැවසීමට ප්රතික්ෂේප කළේය. එවිට නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා ඔබෙන් මා වළක්වා නොසිටි තාක්කල් සැබැවින්ම මම ඔබට සමාව අයැද සිටිමි. එවිට අල්ලාහ් මෙම පාඨය පහළ කළේය. "c2">“නියත වශයෙන්ම දේව ආදේශ තබන්නන් නිරා වාසීන් බව ඔවුනට පැහැදිලි වූවායින් පසු, ඔවුන් තමන්ගේ සමීප ඥාතීන් වුව ද ඔවුන් වෙනුවෙන් සමාව අයැද සිටීම නබිවරයාට හා දේව විශ්වාසවන්තයින්ට සුදුසු නොවීය.” එමෙන්ම අබූ තාලිබ් තුමා විෂයයෙහි අල්ලාහ් මෙසේ පහළ කළේය. “නියත වශයෙන්ම ඔබ ප්රිය කළ අයට ඔබට මග පෙන්විය නොහැක. එනමුත් අල්ලාහ් ඔහු අභිමත කරන අයට මග පෙන්වයි. තවද ඔහු යහමග ලැබූවන් පිළිබඳ මැනවින් දන්නාය.
පූර්ව සාධක සහිත හදීසයකි. - බුහාරි හා මුස්ලිම් හි වාර්තා වී ඇත.

විවරණය

අබූ තාලිබ් මරණාසන්නව සිටියදී ඔහුගේ සුවදුක් විමසීම සඳහා නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් ඔහු වෙත ගියහ. එහිදී එතුමා ඔහුගේ ජීවිතයේ අවසානය ඔහුට ජයග්රහණය හා ප්රීතිය ගෙන දෙනු පිණිස ඔහුට ඉස්ලාමය ඉදිරිපත් කළහ. ඒකීයකරණයේ ප්රකාශය පවසන්නැයි ඔහුගෙන් ඉල්ලා සිටියහ. නමුත් දේවත්වය ආදේශ කරන්නෝ ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන් පසුවන ආදේශ තැබීමේ පිළිවෙත මත රැඳී සිටීමට ඔහුට ඉදිරිපත් කළෝය. එය මෙම ප්රකාශය පෙන්වා දෙන දේව ආදේශය තුරන් කිරීම හා අල්ලාහ්ට අවංකව නැමදුම් කිරීම ඔවුනට දැනුවත් කිරීම සඳහාය. නැවතත් ෂහාදා වදන ප්රකාශ කරන මෙන් නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා එතුමාගේ මහප්පාගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. නමුත් දේව ආදේශකයෝ ප්රතික්ෂේප කරන මෙන් නැවතත් පවසා සිටියෝය. සත්යය ඔහුට අවහිර වීමටත් දේව ආදේශභාවයේම ඔහු මිය යන්නනට හේතුවක් බවට ඔවුහු පත් වූහ. ඒ අවස්ථාවේ නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් ඔහු වෙනුවෙන් ප්රාර්ථනා කිරීම තහනම් නොකරන තෙක් අල්ලාහ්ගෙන් සමාව අයද සිටින්නට සපත කර ගත්හ. එය තහනම් කරමින් අල් කුර්ආනය පහළ විය. සැබැවින්ම යහමග පෙන්වීම අල්ලාහ්ගේ අතෙහි ඇති බවත් ඔහු අභිමත කරන අය එමගින් උසස් කරන බවත් පැහැදිළි කළේය. ඊට හේතුව සැබැවින්ම දැහැමි නොවන අයගෙන් ඒ සඳහා දැහැමි වන අය කවුරුන්දැ?යි දැනගනු පිණිසය. "c2">“නියත වශයෙන්ම දේව ආදේශ තබන්නන් නිරා වාසීන් බව ඔවුනට පැහැදිලි වූවායින් පසු, ඔවුන් තමන්ගේ සමීප ඥාතීන් වුව ද ඔවුන් වෙනුවෙන් සමාව අයැද සිටීම නබිවරයාට හා දේව විශ්වාසවන්තයින්ට සුදුසු නොවීය.” එමෙන්ම අබූ තාලිබ් තුමා විෂයයෙහි අල්ලාහ් මෙසේ පහළ කළේය. "c2">“නියත වශයෙන්ම ඔබ ප්රිය කළ අයට ඔබට මග පෙන්විය නොහැක. එනමුත් අල්ලාහ් ඔහු අභිමත කරන අයට මග පෙන්වයි. තවද ඔහු යහමග ලැබූවන් පිළිබඳ මැනවින් දන්නාය.”