حديث: عمل ها شش اند، و مردم چهار دسته اند، دو عمل که واجب کننده است، و - دستۀ دیگر- مانند به مانند، و یک نیکی در برابر ده نیکی، و - دستۀ دیگر- یک نیکی در برابر هفت صد نیکی

عَنْ خُرَيْمِ بْنِ فَاتِكٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«الْأَعْمَالُ سِتَّةٌ، وَالنَّاسُ أَرْبَعَةٌ، فَمُوجِبَتَانِ، وَمِثْلٌ بِمِثْلٍ، وَحَسَنَةٌ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، وَحَسَنَةٌ بِسَبْعِ مِائَةٍ، فَأَمَّا الْمُوجِبَتَانِ: فَمَنْ مَاتَ لَا يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَمَنْ مَاتَ يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ النَّارَ، وَأَمَّا مِثْلٌ بِمِثْلٍ: فَمَنْ هَمَّ بِحَسَنَةٍ حَتَّى يَشْعُرَهَا قَلْبُهُ، وَيَعْلَمَهَا اللهُ مِنْهُ كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةً، وَمَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً، كُتِبَتْ عَلَيْهِ سَيِّئَةً، وَمَنْ عَمِلَ حَسَنَةً فَبِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، وَمَنْ أَنْفَقَ نَفَقَةً فِي سَبِيلِ اللهِ فَحَسَنَةٌ بِسَبْعِ مِائَةٍ، وَأَمَّا النَّاسُ، فَمُوَسَّعٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا مَقْتُورٌ عَلَيْهِ فِي الْآخِرَةِ، وَمَقْتُورٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا مُوَسَّعٌ عَلَيْهِ فِي الْآخِرَةِ، وَمَقْتُورٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَمُوَسَّعٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ».
[حسن] - [رواه أحمد] - [مسند أحمد: 18900]

از خریم بن فاتک رضی الله عنه روایت است که می فرماید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
« عمل ها شش اند، و مردم چهار دسته اند، دو عمل که واجب کننده است، و - دستۀ دیگر- مانند به مانند، و یک نیکی در برابر ده نیکی، و - دستۀ دیگر- یک نیکی در برابر هفت صد نیکی؛ پس آن دو عمل که واجب کننده است: این که در حالی بمیرد که با الله متعال چیزی را شریک نیاورده باشد به بهشت وارد می شود، و کسی در حالی بمیرد که با الله متعال چیزی را شریک آورده باشد به جهنم وارد می شود، و آنچه که مانند به مانند است: کسی که ارادۀ نیکی را داشته باشد تا این که در دل خود احساس آن را بکند و الله متعال از نیت او با خبر گردد، برای او نیکی نوشته می شود، و کسی که مرتکب گناه گردد همان گناه برایش نوشته می شود، و کسی که نیکی را انجام دهد ده برابر نیکی برایش نوشته می شود، و کسی که در راه الله متعال چیزی را خرچ کند، در برابر یک نیکی هفت صد نیکی برایش نوشته می شود، و آنچه مردم اند؛ یک دستۀ آنان کسانی اند که در دنیا در فراخی به سر می برند مگر در آخرت در مضیقت قرار می گیرد، - و دستۀ دیگر کسانی اند که - در دنیا در مضیقت به سر می برند مگر در قیامت در فراخی به سر می برند، -و دستۀ دیگر کسانی اند که- در دنیا و آخرت در تنگی به سر می برند، و- دستۀ دیگر کسانی اند که- در دنیا و آخرت در فراخی به سر می برند».
[حسن] - [احمد روایت کرده] - [مسند احمد - 18900]

توضیح

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم خبر داده است که اعمال شش دسته اند، و مردم چهار دسته اند. پس اعمال شش گانه عبارتند از:
نخست: هر کس بمیرد و با الله متعال چیزی را شریک قرار ندهد، بهشت ​​بر او واجب می گردد.
و دوم: هر کس بمیرد در حالی که برای الله چیزی را شریک قرار دهد، آتش جهنم بر او واجب گردد و جاودانه در آن می ماند.
و این دو واجب کننده ها اند.
و سوم: آن نیکی که - تنها- نیت خیر داشته باشد، پس هر کس نیت انجام کار خیری داشته باشد و در نیت خود صادق باشد، تا این که آن را در قلب خود احساس کند، و الله متعال نیت او را بداند، مگر یک کاری به او پیش شود که نتواند این کار را انجام دهد، پس برای او نیکی کامل نوشته می شد.
چهارم: کار بد، هر کس کار بدی انجام دهد، یک بدی برای او نوشته می شود.
و آنها عبارتند از: مانند به مانند بدون زیادت.
پنجم: یک نیکی برابر با ده نیکی است، و هر که ارادۀ کار نیک نماید و آن را انجام دهد؛ ده نیکی برایش نوشته می شود.
ششم: یک نیکی معادل هفتصد نیکی است، طوری که هر کس یک نفقه را در راه الله انفاق کند، این نیکی برای او هفتصد نیکی نوشته می شود، و این از فضل و مهربانی او تبارک و تعالی بر بندگانش است.
و اما چهار دستۀ از مردم عبارتند از:
نخست: کسى که در دنیا در روزى او وسعت و فراخی داده شده باشد، و در آن در نعمت ها قرار گرفته باشد، هر چه بخواهد در آن یابد، ولى در آخرت بر او تنگی و مضیقت آورده شود و مسیرش آتش باشد، او شخص کافر ثروتمند است.
و دوم: کسى که در دنیا رزق و روزى بر او تنگ باشد، ولى در آخرت بر او وسعت و فراخی آید، و مسیرش به بهشت ​​می باشد، او شخص فقیر مؤمن است.
و سوم: آن که در دنیا و آخرت در تنگی و مضیقت قرار میگیرد، او شخص کافر فقیر است.
و چهارم: آن که در دنیا و آخرت بر او وسعت و فراخی آید، او شخص مؤمن ثروتمند است.