Hadith: “Misala ezali motoba, mpe bato bazali minei, bongo mibale ezali obligatoire, na Lolenge na Lolenge, mpe mosala malamu ezali mbala zomi ndenge moko, mpe mosala malamu eleki mbala nkama nsambo

عَنْ خُرَيْمِ بْنِ فَاتِكٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«الْأَعْمَالُ سِتَّةٌ، وَالنَّاسُ أَرْبَعَةٌ، فَمُوجِبَتَانِ، وَمِثْلٌ بِمِثْلٍ، وَحَسَنَةٌ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، وَحَسَنَةٌ بِسَبْعِ مِائَةٍ، فَأَمَّا الْمُوجِبَتَانِ: فَمَنْ مَاتَ لَا يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَمَنْ مَاتَ يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ النَّارَ، وَأَمَّا مِثْلٌ بِمِثْلٍ: فَمَنْ هَمَّ بِحَسَنَةٍ حَتَّى يَشْعُرَهَا قَلْبُهُ، وَيَعْلَمَهَا اللهُ مِنْهُ كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةً، وَمَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً، كُتِبَتْ عَلَيْهِ سَيِّئَةً، وَمَنْ عَمِلَ حَسَنَةً فَبِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، وَمَنْ أَنْفَقَ نَفَقَةً فِي سَبِيلِ اللهِ فَحَسَنَةٌ بِسَبْعِ مِائَةٍ، وَأَمَّا النَّاسُ، فَمُوَسَّعٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا مَقْتُورٌ عَلَيْهِ فِي الْآخِرَةِ، وَمَقْتُورٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا مُوَسَّعٌ عَلَيْهِ فِي الْآخِرَةِ، وَمَقْتُورٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَمُوَسَّعٌ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ».
[حسن] - [رواه أحمد] - [مسند أحمد: 18900]

Na bokonzi ya Khurraym bin Fatik, Nzambe asepela na ye, alobi: Ntoma ya Nzambe, Nzambe apambola ye mpe apesa ye kimia, alobi:
“Misala ezali motoba, mpe bato bazali minei, bongo mibale ezali obligatoire, na Lolenge na Lolenge, mpe mosala malamu ezali mbala zomi ndenge moko, mpe mosala malamu eleki mbala nkama nsambo, boye mpo na mibale oyo esengeli: Na yango, moto nyonso oyo akufi asangisaki Nzambe na eloko moko te, akokota na Paradis, mpe oyo akufi asangisaki Nzambe, akokota na Lifelo. Na oyo etali Lolenge na Lolenge : moto nyonso oyo azali na mokano ya kosala mosala malamu kino motema na ye ekoyoka yango, mpe Nzambe akoyeba yango epai na ye, mosala malamu ekomami mpo na ye, mpe oyo akosala mosala ya mabe, Mosala moko ya mabe ekomami mpo na ye, mpe oyo asali mosala malamu, akozwa mbano mbala zomi, mpe moto nyonso oyo akobimisa mosolo na nzela ya Nzambe, akozwa mbano mbala nkama nsambo koleka. Na Lolenge ya bato, ezali na oyo azui bozui ebele na Mokili kasi azangi Mokolo ya nsuka, na oyo azangi na mokili Kasi akozua mokolo ya nsuka, na oyo azangi na mokili mpe akozanga na mokolo ya nsuka, na mususu azui na mokili bozui ebele na mokolo ya nsuka mpe akozua bozui ebele”.
[حسن] - [رواه أحمد] - [مسند أحمد - 18900]

Explanation

Ntoma, Nzambe apambola ye mpe apesa ye kimia, ayebisaki ete misala ezali lolenge motoba, mpe bato bazali lolenge minei. Misala motoba yango ezali:
Ya liboso: Moto nyonso oyo akufi na kozanga kosangisa Nzambe, Paradis ebongi mpo na ye.
Ya mibale: Oyo akufi na azali kosangisa Nzambe na eloko, Lifelo esengeli mpo naye, akotikala na kati na yango libela.
Makambo mibale ya obligation.
Ya misato : mosala malamu oyo ekanamaki soki moto azali na mokano ya kosala mosala malamu mpe azali na motema sembo na mokano na ye kino akoyoka yango na motema na ye mpe Nzambe ayebi mokano oyo epai na ye, boye likambo moko ezali komilakisa epai na ye mpe azali na makoki te ya kosala yango mosala malamu, na nsima mosala malamu mobimba eko komama mpo na ye.
Ya minei: Mosala ya mabe oyo esalemi, oyo asali mosala ya mabe, mosala moko ya mabe eko komama mpo na ye mabe moko.
Yango ezali : Lokola pona lokola sans ko double.
Ya mitano: Mosala malamu ezali na motuya ya misala zomi ya malamu lokola yango, mpe azali moto oyo akani mosala malamu mpe asali yango. Komela ye misala ya malamu zomi.
Ya motoba: Mosala malamu ekokani na misala malamu nkama nsambo, mpe ezali moto nyonso oyo akobimisa Eloko moko na nzela ya Nzambe, mpe mosala malamu oyo ekomami lokola misala malamu nkama nsambo mpo na ye, mpe yango euti na nzambe ngolu na Ye, Apambolami mpe Oyo-Aleki-Likoló, mpe bokabi na Ye epai ya basaleli na Ye.
Lolenge minei ya bato ezali:
Ya liboso: Oyo azali na biloko mingi na mokili oyo mpe apambolami na yango, azwaka kati na yango nyonso oyo alingi, kasi apekisami na sima mpe esika na ye ya kokende ezali Moto, mpe azali mozwi kafi.
Ya mibale: Oyo bomoi na ye ekangami na mokili, kasi ezali mingi mpo na ye na sima, mpe esika na ye ya kokende ezali na Paradis, mpe azali mondimi ya mobola.
Ya misato: Ye oyo azali na mpasi na mokili oyo mpe na sima, mpe azali mobola kafiri.
Ya minei: Ye oyo azali na bokabi na mokili mpe na sima, mpe azali mondimi ya bozwi.