Hadith: ਉਮਰ ਬਿਨ ਖ਼ੱਤਾਬ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਵੁਜ਼ੂ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਉੱਤੇ ਨਾਖ਼ਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਥਾਂ ਨੂੰ ਧੋਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਫਰਮਾਇਆ
عَنْ جَابِرٍ رضي الله عنه قال: أَخْبَرَنِي عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ:
أَنَّ رَجُلًا تَوَضَّأَ فَتَرَكَ مَوْضِعَ ظُفُرٍ عَلَى قَدَمِهِ فَأَبْصَرَهُ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: «ارْجِعْ فَأَحْسِنْ وُضُوءَكَ» فَرَجَعَ، ثُمَّ صَلَّى.
[صحيح بشواهده] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 243]
المزيــد ...
ਜਾਬਿਰ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ: ਉਮਰ ਬਿਨ ਖ਼ੱਤਾਬ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ:
ਉਮਰ ਬਿਨ ਖ਼ੱਤਾਬ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਵੁਜ਼ੂ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਉੱਤੇ ਨਾਖ਼ਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਥਾਂ ਨੂੰ ਧੋਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਫਰਮਾਇਆ:"ਵਾਪਸ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਵੁਜ਼ੂ ਠੀਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰ।"ਉਹ ਵਾਪਸ ਗਿਆ, ਵੁਜ਼ੂ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕੀਤੀ।
[صحيح بشواهده] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 243]
ਉਮਰ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਨੇ ਬਤਾਇਆ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਜੋ ਆਪਣਾ ਵੁਜ਼ੂ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਪੈਰ ਉੱਤੇ ਨਾਖ਼ਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਥਾਂ ਇੰਝੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਵੁਜ਼ੂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸ ਥਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਵਾਪਸ ਜਾ, ਫਿਰ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰ, ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਦਾਕਰ। ਹਰ ਅੰਗ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾ ਅਤੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਹੱਕ ਦੇ।"** ਫਿਰ ਉਹ ਬੰਦਾ ਵਾਪਸ ਗਿਆ, ਆਪਣਾ ਵੁਜ਼ੂ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕੀਤੀ।
Benefits from the Hadith
- ਨੇਕੀ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਿਹਲਤ ਜਾਂ ਗ਼ਫ਼ਲਤ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰਸਤਾ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਇਬਾਦਤ ਦੇ ਫਸਾਦ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣ ਰਹੀ ਹੋਵੇ।
- ਵਜੂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਅੰਗ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿੱਸਾ — ਭਾਵੇਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ — ਧੋਣ ਤੋਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਉਹ ਵੁਜ਼ੂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਗਲਤੀ ਲੰਮੇ ਵੇਲੇ ਤੱਕ ਰਹਿ ਗਈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਵੁਜ਼ੂ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਵੁਜੂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਅਤੇ ਪੂਰਾ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਰਅੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ، ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵੁਜੂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਹੁਕਮਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਭਾਇਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਾ ਰਹੇ।
- ਪੈਰ ਵੁਜੂ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਮਿਟਾਅ (ਪੂੰਝਣਾ) ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਬਲਕਿ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਧੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
- ਵੁਜ਼ੂ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਇੱਕ ਅੰਗ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾ ਅੰਗ ਸੁੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਧੋ ਲਿਆ ਜਾਵੇ।
- ਜਿਹਲਤ ਅਤੇ ਭੁੱਲਣਾ ਫਰਾਈਜ਼ (ਫਰਜ) ਨੂੰ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਸਿਰਫ਼ ਗਲਤੀ (ਗੁਨਾਹ) ਨੂੰ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਆਦਮੀ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣਾ ਵੁਜ਼ੂ ਪੂਰਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਜਿਹਾਲਤ ਕਰਕੇ ਕਮੀ ਕੀਤੀ, ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਸਦੇ ਵੁਜ਼ੂ ਦੇ ਫਰਜ਼ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸਨੂੰ ਵੁਜ਼ੂ ਦੁਬਾਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।