Hadith: ਵੂਜ਼ੂ ਪੂਰਾ ਕਰੋ, ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੁੱਕਾਈ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਸੂਰਬਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਿਆਨ ਦਿਓ, ਸਿਵਾਏ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹੋ।

عَنْ لَقِيطِ بْنِ صَبِرَةَ رَضيَ اللهُ عنه قَالَ:
كُنْتُ وَافِدَ بَنِي الْمُنْتَفِقِ -أَوْ فِي وَفْدِ بَنِي الْمُنْتَفِقِ- إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: فَلَمَّا قَدِمْنَا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَلَمْ نُصَادِفْهُ فِي مَنْزِلِهِ، وَصَادَفْنَا عَائِشَةَ أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ، قَالَ: فَأَمَرَتْ لَنَا بِخَزِيرَةٍ، فَصُنِعَتْ لَنَا، قَالَ: وَأُتِينَا بِقِنَاعٍ -وَالْقِنَاعُ: الطَّبَقُ فِيهِ تَمْرٌ- ثُمَّ جَاءَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: «هَلْ أَصَبْتُمْ شَيْئًا؟ أَوْ أُمِرَ لَكُمْ بِشَيْءٍ؟» قَالَ: قُلْنَا: نَعَمْ، يَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: فَبَيْنَا نَحْنُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ جُلُوسٌ، إِذْ دَفَعَ الرَّاعِي غَنَمَهُ إِلَى الْمُرَاحِ، وَمَعَهُ سَخْلَةٌ تَيْعَرُ، فَقَالَ: «مَا وَلَّدْتَ يَا فُلَانُ؟»، قَالَ: بَهْمَةً، قَالَ: «فَاذْبَحْ لَنَا مَكَانَهَا شَاةً»، ثُمَّ قَالَ: «لَا تَحْسِبَنَّ» وَلَمْ يَقُلْ: لَا تَحْسَبَنَّ «أَنَّا مِنْ أَجْلِكَ ذَبَحْنَاهَا، لَنَا غَنَمٌ مِائَةٌ لَا نُرِيدُ أَنْ تَزِيدَ، فَإِذَا وَلَّدَ الرَّاعِي بَهْمَةً، ذَبَحْنَا مَكَانَهَا شَاةً» قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنَّ لِي امْرَأَةً وَإِنَّ فِي لِسَانِهَا شَيْئًا -يَعْنِي الْبَذَاءَ- قَالَ: «فَطَلِّقْهَا إِذن»، قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لَهَا صُحْبَةً، وَلِي مِنْهَا وَلَدٌ، قَالَ: «فَمُرْهَا» يَقُولُ: عِظْهَا، «فَإِنْ يَكُ فِيهَا خَيْرٌ فَسَتَفْعَلْ، وَلَا تَضْرِبْ ظَعِينَتَكَ كَضَرْبِكَ أُمَيَّتَكَ» فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَخْبِرْنِي عَنِ الْوُضُوءِ، قَالَ: «أَسْبِغِ الْوُضُوءَ، وَخَلِّلْ بَيْنَ الْأَصَابِعِ، وَبَالِغْ فِي الِاسْتِنْشَاقِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ صَائِمًا».
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي والنسائي وابن ماجه] - [سنن أبي داود: 142]

Translation Needs More Review.

ਲਕ਼ੀਤ ਬਿਨ ਸਬੀਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ:
ਲਕ਼ੀਤ ਬਿਨ ਸਬੀਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਮੈਂ ਬਨੀ ਮੁੰਤਫਿਕ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਨਾਲ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਕੋਲ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਘਰ ‘ਚ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸਾਨੂੰ ਉਮਮੁਲ ਮੋਮਿਨੀਨ ਆਇਸ਼ਾ ਮਿਲੀ। ਉਸਨੇ ਸਾਨੂੰ ਖਜ਼ੀਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਕਿਨਾ’ (ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਪਿਆਲੇ ਵਿੱਚ ਖਜੂਰ) ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਆਏ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ:«ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਮਿਲਿਆ? ਜਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ?»ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ: ਹਾਂ, ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ।ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਸੀ, ਤਦ ਰਾਹੀ ਆਪਣੇ ਭੇਡਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਰਿਆ ਹੋਇਆ ਤੌਏਰ ਵਾਲੀ ਭੇਡ ਸੀ। ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: «ਇਹ ਕੀ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ?» ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: ਇੱਕ ਜਾਨਵਰ। ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਕਿਹਾ: «ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਸਦੀ ਥਾਂ ਇੱਕ ਭੇਡ ਕਤਲ ਕਰ ਦੇਵੋ।» ਫਿਰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਿਰ ਕਿਹਾ: «ਇਹ ਨਾ ਸਮਝੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤੇਰੇ ਲਈ ਕਤਲ ਕੀਤਾ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸੌ ਭੇਡਾਂ ਹਨ ਜੋ ਵੱਧਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਰਾਹੀ ਦਾ ਜਾਨਵਰ ਜਨਮ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਸਦੀ ਥਾਂ ਇੱਕ ਭੇਡ ਕਤਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।»ਮੈਂ ਕਿਹਾ: «ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ, ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਪਤਨੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਜ਼ਬਾਨ ਥੋੜ੍ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੈ।»ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: «ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿਓ।»ਮੈਂ ਕਿਹਾ: «ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ, ਉਸਦੀ ਮਿਤ੍ਰਾ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਬੱਚਾ ਹੈ।»ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: «ਉਸਨੂੰ ਸੁਝਾਅ ਦੇਵੋ। ਜੇ ਉਸ ਵਿਚ ਚੰਗਾਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਰੇਗੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਮਾਰੋ ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਸੀ।»ਫਿਰ ਮੈਂ ਕਿਹਾ: «ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ, ਵੂਜ਼ੂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।»ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: «ਵੂਜ਼ੂ ਪੂਰਾ ਕਰੋ, ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੁੱਕਾਈ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਸੂਰਬਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਿਆਨ ਦਿਓ, ਸਿਵਾਏ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹੋ।»
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي والنسائي وابن ماجه] - [سنن أبي داود - 142]

Explanation

ਲਕ਼ੀਤ ਬਿਨ ਸਬੀਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਨੀ ਮੁੰਤਫਿਕ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਵਜੋਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਕੋਲ ਗਿਆ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: ਅਸੀਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਮਮੁਲ ਮੋਮਿਨੀਨ ਆਇਸ਼ਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਾ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਟੇ ਅਤੇ ਘੀ ਤੋਂ ਹਸਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪਿਆਲਾ ਖਜੂਰਾਂ ਦਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਆਏ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ: «ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ?» ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ: ਹਾਂ। ਲਕ਼ੀਤ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਸੀ, ਤਦ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਭੇਡਾਂ ਵਾਲਾ ਰਾਹੀ ਭੇਡਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁੱਤਣ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਬੱਚਾ ਰੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: «ਕੀ ਇਸ ਨੇ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ?» ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: ਮਹਿਲਾ (ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਬੱਚਾ ਮਾਦਾ ਹੈ)। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: «ਫਿਰ ਸਾਡੇ ਲਈ ਉਸਦੀ ਥਾਂ ਇਕ ਵੱਡੀ ਭੇਡ ਜ਼ਬਾਹ ਕਰੋ », ਫਿਰ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖਿਆਲ ਨਾ ਕਰਨਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕਠਿਨਾਈ ਕਰਕੇ ਇਹ ਕਤਲ ਕੀਤਾ; ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸੌ ਭੇਡਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧੇ; ਜਦੋਂ ਨਵਾਂ ਜਨਮ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਸਦੀ ਥਾਂ ਇਕ ਭੇਡ ਕਤਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ"، ਲਕ਼ੀਤ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਮੈਂ ਕਿਹਾ: "ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ, ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਜੀਭ ਲੰਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਬਦਜ਼ਬਾਨ ਹੈ; ਮੈੰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਕੀ ਕਰਾਂ?" ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ: "ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ, ਉਸਦੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਸਾਂਝ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਵੀ ਹਨ।" ਉਸਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਕਰ, ਜੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਭਲਾਈ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਉਹ ਤੇਰੀ ਨਸੀਹਤ ਮਨ ਲਏਗੀ; ਅਤੇ ਜੇ ਨਹੀਂ ਮੰਨੇ ਤਾਂ ਹਲਕੀ-ਫਲਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜ਼ਾ ਦੇ, ਪਰ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਮਾਰ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਗੁਲਾਮਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਲਕ਼ੀਤ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ, ਮੈਨੂੰ ਵੂਜ਼ੂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।" ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ:ਵੂਜ਼ੂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹੁੰਚਾਓ, ਹਰ ਅੰਗ ਦਾ ਹੱਕ ਪੂਰਾ ਕਰੋ, ਕੋਈ ਫਰਜ਼ ਜਾਂ ਸੂਨੇਅਤ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਧੋਣ ਸਮੇਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਰੱਖੋ।ਵੂਜ਼ੂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਖਿੱਚਣ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਕਰੋ, ਸਿਵਾਏ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਅੰਦਰ ਨਾ ਜਾਵੇ।

Benefits from the Hadith

1. ਮਿਹਮਾਨ ਦੀ ਇਜ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਰੀਅਤੀ ਲਾਜ਼ਮੀਅਤ।
2. ਇਸਬਾਗ਼ (ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣਾ) ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ:
3. 1. **ਲਾਜ਼ਮੀ ਇਸਬਾਗ਼**: ਉਹ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਜਿਸਦੇ ਵੁਜ਼ੂ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; ਮੁਰਾਦ ਹੈ ਅੰਗ ਨੂੰ ਧੋਣਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਢਕਣਾ।
4. 2. **ਸੁਨੇਹਰੀ ਇਸਬਾਗ਼**: ਉਹ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਇਸਦੇ ਵੁਜ਼ੂ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਮੁਰਾਦ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਵਾਧੂ ਧੋਣ, ਦੂਜੀ ਜਾਂ ਤੀਜੀ ਵਾਰੀ ਦੀ ਧੋਣ ਹੈ; ਇਹ ਸੁਨੇਹਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪਾਲਣਾ ਤਰਜੀਹੀ ਹੈ।
5. ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਧੋਣ ਸਮੇਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਧੋਣਾ ਸੁਨੇਹਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਣੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀ ਪਹੁੰਚੇ।
6. ਅਲ-ਤੈਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਵੁਜ਼ੂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸੂਨੇਅਤਾਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਵਾਲਕ ਵੁਜ਼ੂ ਦੇ ਅਸਲ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ।
7. ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਸ਼ਮਾਇਲ ਦੀ ਖੂਬੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਫ਼ਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।
8. ਹਦੀਸ ਵੁਜੂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਹ ਧੋਣ (ਮਡਮੜਾ) ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਜ਼ਮੀਅਤ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ।
9. ਹਦੀਸ ਵਧੇਰੇ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਖਿੱਚਣ (ਇਸਤਿਨਸ਼ਾਕ) ਦੀ ਸੁਨੇਹਰੀਤਾ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ, ਸਿਵਾਏ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲਈ; ਤਾਂ ਜੋ ਵਧੇਰੇ ਖਿੱਚਣ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਨੱਕ ਤੋਂ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾ ਨਾ ਖਰਾਬ ਹੋਵੇ।
10. ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਉੱਤੇ ਹਿਜਰਤ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਬਨੀ ਮੁੰਤਫਿਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈਆਂ ਨੇ ਹਿਜਰਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਵਫ਼ਦ ਭੇਜੇ। ਇਹ ਇਸ ਵੇਲੇ ਵੀ ਠੀਕ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ।