हदीस: हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं । र तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ ।

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ إِذَا أَصْبَحَ: «اللهُمَّ بِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ» وَإِذَا أَمْسَى قَالَ: «بِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ» قَالَ: وَمَرَّةً أُخْرَى: «وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ».
[حسن] - [رواه أبو داود والترمذي والنسائي في الكبرى وابن ماجه] - [السنن الكبرى للنسائي: 10323]

हजरत अबू हुरैरह (रजियल्लाहु अन्हु) द्वारा वर्णन छ : अल्लाहका नबी (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) ले भन्नु भयो :
जब बिहान हुन्थ्यो उहाँ यो दुआ पढ्ने गर्नु हुन्थ्यो: हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं । र तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ । «اللهُمَّ بِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ» र बेलुका भए पछि भन्नु हुन्थ्यो : " «اللهُمَّ بِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ» हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं । र तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ । कहिले काहीँ (وَإِلَيْكَ النُّشُورُ)को ठाउँमा «وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ»पनि भन्नु हुन्थ्यो । "
[हसन] - - [सुनन् कुब्रा लिन्निसाई - 10323]

व्याख्या

उहाँ (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) बिहान हुँदा अर्थात्, फज्रको उदय ( मिर्मिरे) जसलाई दिनको आरम्भको रूपमा मानिन्छ, भन्नु हुन्थ्यो:
"हे अल्लाह! हामीले तिमीबाट बिहान गर्‍यौं, तिम्रो संरक्षामा सुरक्षित भयौं, तिम्रा अनुग्रहहरूले ढाकिएका छौं, तिम्रो स्मरणमा व्यस्त छौं, तिम्रो नामको सहायतामा लागेका छौं, तिम्रो तौफीकमा समावेश छौं, र तिम्रै शक्ति र सामर्थ्यले हिँडिरहेका छौं।
र तिमीबाट नै हामीले साँझ गर्‍यौं, तिमीबाट नै हामी बाँचिरहेका छौं, र तिमीबाट नै हामी मर्नछौं।"
"र तिमी तर्फै पुनरुत्थान हुनेछ।"
यसको अर्थ, म बिहानजस्तै साँझमा पनि यसै प्रकारको भावना राख्छु। म तिम्रो नामले बाँच्दछु, तिम्रो नामले मर्छु। मृत्यु पछि तिमी नै हामीलाई पुनर्जीवित गर्नुहुन्छ। यो अवस्था मेरो लागि सबै समय र सबै परिस्थितिमा स्थायी हुनेछ। म यसबाट कहिल्यै टाढा हुने छैन र यसलाई कहिल्यै छोड्ने छैन।
यसरी नै जब उहाँ माथि बेलुकी हुन्थ्यो जो अस्र पछि सुरु हुन्छ भन्नु हुन्थ्यो : (اللَّهُمَّ بِكَ أَمْسَيْنَا، وبكَ أصبحنا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ، وَإِلَيْكَ المَصِيْر) हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं र तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ । यो दुआमा आएको शब्द "المَصِيْر" को अर्थ यहलोकमा फर्केर आउने ठाउँ र परलोकमा कर्म फल । सो तपाईँ नै मलाई जीवन दान गर्नुहुन्छ र तपाईं नै मलाई मृत्यु दिनु हुन्छ ।

हदीसका केही फाइदाहरू

1. अल्लाहको नबी(सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) को नमूनाको अनुसरण गर्दै बिहान बेलुका यो दुआ पढ्नु मुस्तहब ( राम्रो मानिएको) छ ।
2. मान्छे आफ्ना हरेक हालतमा प्रत्येक समयमा अल्लाहमाथि निर्भर छ ।
3. बिहानको दुआहरू पढ्न बिहान उज्यालो भएदेखि सूर्योदयसम्म, र दिनको आखिरी भागमा अश्रको नमाज पछिदेखि सूर्यास्तसम्म राम्रो हुन्छ । यदि कसैले त्यस पछि पढ्यो, अर्थात् बिहानमा लगभग दश बजे पछि पढ्यो भने यसो गरे पनि हुन्छ, र यदि जोहर पछि पढ्यो भने पनि हुन्छ। र यदि उसले सूर्यास्त पछि मग्रिबको समयमा पढ्यो भने त्यो पनि पर्याप्त हुन्छ, किनकि त्यो जिक्रको समय हो ।
4. उहाँले "وإليك النُّشور" भनेको वाक्यको उपयुक्तता बिहानको समयसँग छ, यसले मानिसहरूको मृत्युपछि कियामतको दिन पुनर्जीवन र ठूलो पुनःउत्थानको सम्झना गराउँछ। यो नयाँ पुनःउत्थान हो, नयाँ दिन हो जसमा आत्माहरू फर्किन्छन्, मानिसहरू फैलिन्छन्, र यो नयाँ बिहान जसलाई अल्लाहले सिर्जना गर्नुभएको छ, यसले आदमको सन्तानको गवाह बन्नेछ। यसका पल र घडीहरू हाम्रा कर्महरूको खजाना बन्नेछन्।
5. उहाँले "وإليك المصير" भनेको वाक्यको उपयुक्तता साँझको समयसँग छ, जब मानिसहरू आफ्ना काम र लाभका लागि फैलिएका हुन्छन्, र अन्ततः उनीहरू आफ्ना घरतर्फ फर्किन्छन् र विश्रामका लागि सुत्छन्। यसले अल्लाह तबारक र तआला तर्फ फर्किनु र अन्तिम गन्तव्यको सम्झना गराउँछ, जहाँ सबैको परिणाम र समापन हुनेछ।