हदीस: हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं । तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ ।

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ إِذَا أَصْبَحَ: «اللهُمَّ بِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ» وَإِذَا أَمْسَى قَالَ: «بِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوتُ، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ» قَالَ: وَمَرَّةً أُخْرَى: «وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ».
[حسن] - [رواه أبو داود والترمذي والنسائي في الكبرى وابن ماجه] - [السنن الكبرى للنسائي: 10323]

अबू हुरैरह (रजियल्लाहु अन्हु) ले वर्णन गरेका छन् : अल्लाहका नबी (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) ले भन्नुभयो:
जब बिहान हुन्थ्यो उहाँ यो दुआ पढ्ने गर्नु हुन्थ्यो: हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं । तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ । र बेलुका भए पछि यो भन्नु हुन्थ्यो : हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं । तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ । कहिले काहीँ (وَإِلَيْكَ النُّشُورُ) को ठाउँमा «وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ»पनि भन्नु हुन्थ्यो ।"
[हसन] - [رواه أبو داود والترمذي والنسائي في الكبرى وابن ماجه] - [सुनन् कुब्रा लिन्निसाई - 10323]

व्याख्या

नबी (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) बिहान फज्रपछि, अर्थात् दिनको आरम्भ हुँदा यो भन्नु हुन्थ्यो:
"हे अल्लाह! हामीले तिमीबाट बिहान गर्‍यौं, तिम्रो संरक्षामा सुरक्षित भयौं, तिम्रा अनुग्रहहरूले ढाकिएका छौं, तिम्रो स्मरणमा व्यस्त छौं, तिम्रो नामको सहायतामा लागेका छौं, तिम्रो तौफीकमा समावेश छौं र तिम्रै शक्ति र सामर्थ्यले हिँडिरहेका छौं। तिमीबाट नै हामीले साँझ गर्‍यौं, तिमीबाट नै हामी बाँचिरहेका छौं र तिमीबाट नै हामी मर्नछौं।" "र तिमी तर्फै पुनरुत्थान हुनेछ।" यसको अर्थ, म बिहानजस्तै साँझमा पनि यसै प्रकारको भावना राख्छु। म तिम्रो नामले बाँच्दछु, तिम्रो नामले मर्छु। मृत्यु पछि तिमी नै हामीलाई पुनर्जीवित गर्नुहुन्छ। यो अवस्था मेरो लागि सबै समय र सबै परिस्थितिमा स्थायी हुनेछ। म यसबाट कहिल्यै टाढा हुने छैन र यसलाई कहिल्यै छोड्ने छैन।
उहाँ बेलुकी अस्र पछि यो दुआ भन्नु हुन्थ्यो : हे अल्लाह ! तपाईँको रक्षामा हामीले साँझ गर्यौं र तपाईंकै रक्षामा हामीले बिहान गर्यौं र तपाईँको नाममा हामी जीवित हुन्छौ र तपाईँको नाममा नै हामी मर्छौं र तपाईँ तर्फ नै उठेर जानु छ । यो दुआमा आएको शब्द "المَصِيْر" को अर्थ यस लोकमा फर्केर आउने ठाउँ र परलोकमा कर्म फल । सो तपाईँ नै मलाई जीवन दान गर्नुहुन्छ र तपाईं नै मलाई मृत्यु दिनु हुन्छ ।

हदीसका केही फाइदाहरू

1. अल्लाहको नबी (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) को अनुसरण गर्दै बिहान बेलुका यो दुआ पढ्नु मुस्तहब (राम्रो मानिएको) छ ।
2. मान्छे हरेक अवस्था र समयमा अल्लाहमाथि निर्भर हुन्छ ।
3. यी अज्कारहरू पढ्ने सबैभन्दा राम्रो समय बिहानमा फजर पछिदेखि सूर्योदयसम्म र दिउँसोको अस्रदेखि सूर्यास्तसम्म हो। यदि कसैले बिहान सूर्योदय पछि पढ्छ वा कसैले जुहर पछि पढ्यो भने त्यो पर्याप्त हुन्छ। त्यसैगरी यदि कसैले मगरिब पछि पढ्यो भने पनि पर्याप्त हुन्छ।
4. "واليك النُّشور" हदीसका शब्दहरू बिहानको समयसँग धेरै सान्दर्भिक छन्। यी शब्दहरूले मानिसलाई मृत्यु पछि पुनरुत्थान हुने दिनको दृश्यको सम्झना गराउँछन्। यो नयाँ जीवन हुनेछ। यो नयाँ दिन हुनेछ, जसमा आत्माहरू शरीरमा फर्काइनेछन्। मानिसहरू जताततै छरिएका हुनेछन्। अल्लाहले सिर्जना गरेको यो नयाँ बिहानी पनि आउँदैछ ताकि आदमको पुत्र साक्षी होस् र यसको समय र क्षणहरू हाम्रा कर्महरूको खजाना बनून्।
5. त्यसैगरी, "واليك المصير" प्रार्थनाका शब्दहरू पनि साँझसँग धेरै सान्दर्भिक छन्। साँझमा, मानिसहरू आफ्नो काम, व्यवसाय र जीवनको व्यस्तताबाट फर्कन्छन्। तिनीहरू आ-आफ्नो घरतिर लाग्छन्। विभिन्न ठाउँबाट फर्केपछि, तिनीहरू आराम गर्छन्। यसरी, यी शब्दहरूले हामीलाई अन्तिम गन्तव्य र अल्लाहतिर फर्कने सम्झना गराउँछन्।