فەرموودە: پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- بەریئبوونی خۆی ڕاگەیاند لە: سالیقە وحالیقە وشاقە

عن أبي مُوسَى عبد اللَّه بن قيس رضي الله عنه «أنّ رسول الله صلى الله عليه وسلم بَرِيءَ من الصَّالِقَةِ وَالحَالِقةِ وَالشَّاقَّةِ».
[صحيح] - [متفق عليه]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

ئەبی موسا عبداللەی کوڕی قەیسەوە -ڕەزاى خواى لێبێت- دەڵێت: «پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دووری وبەریئبوونی خۆی ڕاگەیاند لە سالیقە وحالیقە وشاقە». [سالیقە: ئەو کەسەیە لە کاتی کارەسات وناخۆشیدا دەنگی بەرزدەکاتەوە بە گریان وهاوار، حالیقە: ئەو کەسەیە کە سەری خۆی دەتاشێت بە هۆی موسیبەت وناخۆشیەوە، شاقە: ئەو کەسەیە کە یەخە وجلەکەى بەری دەدڕێت بەهۆی کارەسات ومردنی کەسێکیەوە، ئەمانە هەمووی نیشانەى ناڕەزایی دەربڕینن بەرامبەر قەزا وقەدەری خواى گەورە بۆیە حەرامن ونەهییان لێکراوە].
[صەحیحە] - [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

شیکردنەوە

تەواوى دانایی وحیکمەت بۆ خواى گەورەیە لەوەى دەیبەخشێت ودەیگرێتەوە، وئەوەى ناڕازی بێت لەمە ئەوا وەکو ئەوە وایە کە ناڕازی بێت لە قەزا وقەدەری خواى گەورە کە بێگومان قەزا وقەدەری خودا لە بەرژەوەندی بەندەکان وسەرچاوەى دادپەروەری وچاکەکارییە. بۆیە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- باسی ئەوە دەکات هەرکەسێک ناڕازی بێت وتوڕەیی دەرببڕێت بەرامبەر قەزا وقەدەری خواى گەورە ئەوا ئەو کەسە لەسەر ڕێبازی وسونەتی ئەو نییە، ولای داوە وڕێبازی ئەوانەى گرتووە بەر کە ئەگەر ناخۆشی تووشیان ببێت بێ هیوان وناڕەزایی دەردەبڕن؛ چونکە دڵیان پەیوەستە بەم ژیانی دونیایەوە بۆیە داواى پاداشت وڕازی بوون لە خودا ناکەن بەهۆی ئارامگرتنیان. بۆیە بەریئبوونی خۆی ڕاگەیاند لەوانەى ئارام ناگرن لەسەر بەڵا وناخۆشیەکان هەتا وایان لێهات لە دڵەوە ناڕازی دەرببڕن وبێتە سەر زمانیان ئەمیش بە نیاحە کردن وهاوار وگریان بە دەنگی بەرز وبانگەشەی ناڕەوا، یان بە کردار دەریان بڕی ئەمیش بە قژ تاشین وجل دڕان؛ ئەمانە هەمووی زیندووکردنەوەى خووەکانى جاهیلیەتن، ئەولیاکانى خواى گەورە ئەوانەن کە ئەگەر تووشی بەڵا وناخۆشی ببن ئەوا تەسلیمی قەزا وقەدەری خواى گەورە دەبن وناڕازی دەرنابڕن، ودەڵێن: (إِنَّا لله وإِنا إليه رَاجعُونَ)، وخواى گەورە سەبارەت بەم جۆرە کەسانە دەفەرموێت: {وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ (155) الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ (156) أُولَٰئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ(157)} [البقرة]، واتە: {به دڵنیایی تاقیتان دەكەینەوە به كەمێك له ترس كه دوژمن زاڵ بكەین بەسەرتاندا و ترسی دوژمنتان هەبێت وبه برسێتی ونەبوونی، وبه كەمی له ماڵ و سەروەت و سامان و نەفس و بەرووبووم بەڵام مژده بده بە ئەو كەسانەی كە لە كاتی ئەو بەڵا و موسیبەتانە ئارامگرن (155) ئەو كەسانەی كە تووشی هەر بەڵا وموسیبەتێك دەبن دەڵێن: (إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ) واتە: ئێمە هەر موڵكی خوای گەورەین وە هەموومان بۆ لای خوای گەوره ئەگەڕێینەوه (156) هەر كەسێك وا بڵێت وسەبرو ئارام بگرێت ئەوانە سەڵاواتی خوای گەورەیان لەسەرە واتە: خوای گەورە لێیان خۆش دەبێت وستایشیان دەكات لەلای فریشتەكان وخوای گەورە ڕەحمیان پێ دەكات، وئەوانە خوای گەورە هیدایەتیان دەدات (157)}.