فەرموودە: مافی مسوڵمان لە سەر مسوڵمان پێنجە: وەڵامدانەوەی سەلامکردن، وشوێنکەوتنی جەنازە، و وەڵامدانەوەی داوەتکردن بۆ خوان (دەعوەتکردن)، و وەڵامدانەوەی ئەو کەسەی کە دەپژمێت دەڵێت (الحمد لله).

عن أبي هريرة رضي الله عنه : أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال:«حقُّ المُسلمِ على المُسلمِ خمسٌّ: ردُّ السلام، وعِيَادَةُ المريض، واتباع الجنائز، وإجابة الدَّعوة، وتَشميتُ العاطِس».
[صحيح] - [متفق عليه]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە ئەبی هورەیرەوە -ڕەزای خوای لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: «مافی مسوڵمان لە سەر مسوڵمان پێنجە: وەڵامدانەوەی سەلامکردن، وشوێنکەوتنی جەنازە، و وەڵامدانەوەی داوەتکردن بۆ خوان (دەعوەتکردن)، و وەڵامدانەوەی ئەو کەسەی کە دەپژمێت (دەڵێت: الحمد لله، پێی بڵێیت: یرحمک الله)».
صەحیحە - بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری

شیکردنەوە

لەم فەرموودەدا هەندێک مافی مسوڵمانی تێدایە بە سەر برای مسوڵمانیەوە، مافی مسوڵمان بە سەر براکەیەوە زۆرە، بەڵام پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- هەندێک جار چەند شتێک باس دەکات لە چەند شتێکی تری زۆردا، بە هۆی گرنگی ئەو شتانەوە، لەوانەش کە لەم فەرموودەدا هاتووە کە ئەبو هورەیرە دەیگڕێتەوە -ڕەزای خوای لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: (مافی مسوڵمان لە سەر مسوڵمان پێنجە: وەڵامدانەوەی سەلامکردن): واتە: ئەگەر سەلامی لێتکرد ئەوا وەڵامی بدەرەوە، ولە فەرموودەیەکی تردا هاتووە کە دەفەرموێت: (حق المسلم على المسلم ست: إذا لقيته فسلم عليه) واتە: (مافی مسوڵمان بە سەر مسوڵمانەوە شەشە: ئەگەر پێی گەیشتیت سەلامی لێبکە). ئەم مافانە هەرکەسێک جێبەجێی بکات بە شێوەیەکی دروست، ئەوا لە پێشترە کە مافەکانی تریش جێبەجێبکات، هەرکەسێک ئەم واجب ومافانە جێبەجێ بکات ئەوا خێر وپاداشتێکی زۆری بۆ هەیە لە لایەن خوداوە ئەگەر لە بەر خودا جێبەجێ بکرێن وڕەجای پاداشت لە ئەو بکرێت لە سەر ئەم کارانە. یەکەم ماف لەم مافانە: (ئەگەر پێی گەیشتیت سەلامی لێبکە) ولە فەرموودەیەکی تردا (وەڵامدانەوەی سەلامکردن). مافی دووەم: سەردانیکردنی نەخۆش ئەگەر لە خەڵکی دابڕێت لە ماڵەوە یان نەخۆشخانە یان لە جگە لە ئەو شوێنانە، ئەوا مافی هەیە لە سەر برا مسوڵمانەکانی کە سەردانی بکەن. مافی سێیەم: شوێنکەوتنی جەنازە هەتاوەکو ناشتنی لە گۆڕدا، ئەمە مافی مسوڵمانە بە سەر برای مسوڵمانەوە کە پێویستە شوێنی جەنازەکەی بکەوێت لە ماڵەوە بۆ شوێنی نوێژکردن لە سەری (ئەگەر لە مزگەوت بوو یان شوێنێکی تر) وپاشان شوێنکەوتنی بەرەو گۆڕستان. مافی چوارەم: وەڵامدانەوەی داوەتکردن بۆ خوانی خواردن، ئەمە مافی مسوڵمانە بە سەر مسوڵمانەوە وپێویستە وەڵامی داوەتکردنەکەى بداتەوە. مافی پێنجەم: وەڵامدانەوەی ئەو کەسەی دەپژمێت ودەڵێت: (الحمد لله)، چونکە پژمین لە نیعمەتەکانی خودایە چونکە دەرچوونی هەوایەکی قەتیس بووە لە هەندێک شوێنی مرۆڤدا، وخودا شوێنێکی بۆ داناوە کە دەربچێت بۆیە ئەو کەسەی دەپژمێت هەست بە هێوری وئیسراحەت دەکات لە پاش پژمەکە، بۆیە ڕێگەپێدراوە کە سوپاسی خودا بکات وبڵێت: (الحمد لله) لە سەر ئەم نیعمەتە، وڕێگەپێدراوە بۆ براکەی کە پێی بڵێت: (یرحمک الله) واتە: خودا ڕەحمت پێبکات، وپێویستە ئەو کەسەی پژمی وەڵامی بداتەوە وبڵێت: (یهدیکم الله ویصلح بالکم) واتە: خودا هیدایەتتان بدات وکاروبارتان باش بکات، بەڵام ئەو کەسەی بپژمێت ونەڵێ: (الحمد لله) ئەوا نابێت وەڵامی بدرێتەوە وپێویستە ئەو کەسە تەنها لۆمەی خۆی بکات.