عن أبي هريرة رضي الله عنه : أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال:«حقُّ المُسلمِ على المُسلمِ خمسٌّ: ردُّ السلام، وعِيَادَةُ المريض، واتباع الجنائز، وإجابة الدَّعوة، وتَشميتُ العاطِس».
[صحيح] - [متفق عليه]
المزيــد ...

ابو هريره - رضى الله عنه - از رسول الله - صلى الله عليه و سلم - روايت مى كند كه فرموده اند: "حق مسلمان بر مسلمان، پنج مورد است: جواب سلام، عيادت بيمار، و همراهى جنازه، و قبولى دعوت، و دعا براى عطسه كننده".
صحیح است - متفق علیه

شرح

در این حدیث برخی از حقوق هر مسلمانی نسبت به برادر مسلمانش بیان می شود؛ حقوق مسلمانان نسبت به هم زیاد است که گاهی رسول الله صلی الله علیه وسلم برخی از آنها را ذکر می کند تا مورد توجه بیشتری قرار بگیرند؛ از این دسته است آنچه در حدیث ابوهریره رضی الله عنه ذکر شده است؛ اینکه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: "حق مسلمان بر مسلمان، پنج مورد است: جواب سلام" یعنی هرگاه کسی سلام کرد، پاسخ وی داده شود. و در حدیث دیگری آمده است: "حق الْمُسْلمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِت: إِذا لقِيتَهُ فسلِّم عليْه»: "حق مسلمان بر مسلمان شش مورد است: هرگاه او را ملاقات نمودی، بر او سلام کنی». هرکس این حقوق را چنانکه تعریف شده اند، در حق مسلمانان رعایت کند، حقوق دیگر را به طریق اولی رعایت می کند و به این ترتیب واجبات و حقوقی را انجام می دهد که خیر زیاد و اجر بزرگی به همراه دارند، اگر امید پاداش آنها نزد الله متعال را داشته باشد. از میان آنها اولین حق این است که هرگاه برادر مسلمانت را دیدی به وی سلام کنی. و در حدیث دیگر پاسخ دادن به سلام آمده است. حق دوم به عیادت رفتن برادرت به هنگام بیماری است؛ زمانی که بیمار شده و درخانه یا بیمارستان یا هر جای دیگری مشغول سپری کردن دوران بیماری اش می باشد. در این شرایط این حق را بر گردن برادران مسلمانش دارد که به دیدار او بروند. حق سوم شرکت در تشییع جنازه ی برادر مسلمان می باشد. یکی از حقوق مسلمان بر مسلمان این است که در تشییع جنازه ی وی از خانه تا محل خواندن نماز جنازه - مسجد یا هر جای دیگر - و قبرستان شرکت کند. حق چهارم پذیرفتن دعوت می باشد. اینکه هرگاه مسلمانی برادر مسلمانش را دعوت کرد، بپذیرد. حق پنجم: پاسخ دادن به عطسه ی وی؛ عطسه زدن نعمتی از نعمت های الله متعال می باشد و باعث خارج شدن بخار انباشته در اجزای بدن می شود؛ الله متعال منفذی برای خروج آن قرار داده تا کسی که عطسه می زند با خروج آن راحت شود؛ و به همین دلیل در شریعت توصیه شده جهت این نعمت، الله متعال را حمد و ستایش بگوید؛ چنانکه به برادر مسلمانش توصیه شده در پاسخ به وی بگوید: "یرحمک الله" ، یعنی الله تو را رحمت کند. و در ادامه کسی که عطسه زده امر شده چنین پاسخ دهد: "يهديكم الله ويصلح بالكم" ، یعنی الله شما را هدایت کند و امور شما را اصلاح کند. بنابراین اگر کسی پس از عطسه الحمدلله نگفت، مستحق پاسخ گفتن به عطسه اش نیست و نباید جز خود کسی را ملامت کند.

ترجمه: انگلیسی فرانسوی اسپانیایی ترکی اردو اندونزیایی بوسنیایی روسی بنگالی چینی تجالوج الهندية الفيتنامية السنهالية الأيغورية الكردية الهوسا البرتغالية المليالم التلغو السواحيلية التاميلية البورمية التايلندية الألمانية اليابانية بشتو الأسامية الألبانية السويدية الأمهرية الهولندية الغوجاراتية الدرية
مشاهده ترجمه ها

فواید

  1. بيان كننده حق مسلمان بر مسلمان است، برخی از آنها : حقوقی واجب است، و برخى ديگر: مستحب مى باشد، و اين به شرايط مختلف و افراد متفاوت بستگى دارد.
  2. اگر کسی که بر او سلام می شود یک نفر باشد، جواب سلام فرض عين است، واگر (افرادی که بر آنها سلام می شود)، جمع باشند، جواب سلام دادن، فرض کفایه است. (یعنی اگر یکی از آنها جواب سلام را داد کافی است ولازم نیست همه جواب بدهند، و بدون شک اگر همه جواب بدهند بهتر است).
  3. عيادت بيمار فرض كفايه است.
  4. همراهى جنازه فرض كفايه است، يعنى: تشييع جنازه از مكان آن يا مكان نماز خواندن بر آن تا محل دفن آن مى باشد.
  5. قبولى دعوت براى غذايى عروسى با شروط مقرر شده در كتاب هاى فقهى واجب است، و براى ساير دعوتى ها سنت مؤكده است.
  6. برخی از علما گفته اند اگر کسی عطسه کند والحمد الله بگوید، و تنها یک نفر حاضر باشد، پس دعا كردن براى عطسه كننده بر او واجب است، واگر حاضران بیش از یک نفر (جمع) بودند، دعا کردن برای عطسه کننده واجب كفايى می باشد، وبرخی از علما گفته اند: مستحب مى باشد.
  7. عظمت اسلام در تحکیم پیوندهای برادری و محبت بین مسلمانان.
  8. دعا كردن براى عطسه كننده، و جواب سلام دادن در هنگام خطبه (جمعه) جايز نيست؛ زيرا جواب آنان سخن گفتن است، و سخن گفتن در هنگام خطبه ى امام حرام است.