Ҳадис: Ҳар бир маст қилувчи нарса ҳаромдир

عَنْ أَبِي بُرْدَةَ، عَنْ أَبِيهِ أَبِي مُوسَى الأَشْعَريِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ:
أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعَثَهُ إِلَى اليَمَنِ، فَسَأَلَهُ عَنْ أَشْرِبَةٍ تُصْنَعُ بِهَا، فَقَالَ: وَمَا هِيَ؟، قَالَ: «البِتْعُ وَالمِزْرُ»، فَقِيلَ لِأَبِي بُرْدَةَ: مَا البِتْعُ؟ قَالَ: نَبِيذُ العَسَلِ، وَالمِزْرُ: نَبِيذُ الشَّعِيرِ، فَقَالَ: «كُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ» خرجه البخاري. وَخَرَّجَهُ مُسْلِمٌ وَلَفْظُهُ: قَالَ: بَعَثَنِي رَسُولُ اَلله أَنَا وَمُعَاذٌ إِلَى اَليَمَنِ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولُ اَللَّهِ! إِنَّ شَرَابًا يُصْنَعُ بِأَرْضِنَا يُقَال لَهُ: المِزَرُ مِنَ الشَّعِيرِ، وَشَرَابٌ يُقَالُ لَهُ: البِتْعُ مِنَ العَسَلِ، فَقَالَ: «كُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ». وَفِي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: «فَقَالَ: كُلُّ مَا أَسْكَرَ عَنِ الصَّلَاةِ فَهُوَ حَرَامٌ». وَفِي رِوَايَةٍ لَهُ: «وَكَانَ رَسُولُ الله قَدْ أُعْطِيَ جَوَامِعَ الكَلِمِ بِخَوَاتِمِهِ، فَقَالَ: أَنْهَى عَنْ كُلِّ مُسْكِرٍ أَسْكَرَ عَنْ الصَّلَاةِ».
[صحيح] - [رواه البخاري ومسلم] - [الأربعون النووية: 46]

Абу Бурда отаси Абу Мусо разияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам У кишини Яманга юбориб, у ерда ясаладиган ичимликлар ҳақида сўрадилар. Абу Мусо: «Битъ ва Мизр», – дедилар. Абу Бурдага: «Битъ нима?» – дейилди. «Асал набизи (виноси). Мизр эса, арпа набизи», – деди. Шунда Расулуллоҳ: «Ҳар бир маст қилувчи ичимлик ҳаром», – дедилар.
-

Изоҳ

Абу Мусо Ашъарий разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам у кишини Яманга юбораётганларида у ерда тайёрланадиган ичимликлар ҳақида у ҳаромми дея сўралдилар, шунда набий соллалоҳу алайҳи ва саллам у ичимликлар ҳақида батафсил сўрадилар». Абу Мусо разияллоҳу анҳу: «Улар – Битъ – асал набизи (виноси) ва Мизр – арпа набизи», – дедилар. Шунда пурмаъно сўзлар ато этилган зот Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ҳар бир маст қилувчи нарса ҳаром», – дедилар.

Ҳадиснинг фойдалари

1. Набиз – сувга хурмо, асал, арпа ёки шу каби нарсалар солиниб, сув улардан мазза ва ширинлик оладиган ичимликдир. Аммо вақт ўтиши билан у ачишни бошлаб, маст қилувчи ҳолатга айланиши мумкин.
2. Бу ҳадис барча маст қилувчи ичимликларни, масалан, май, банг ва шунга ўхшаш ҳар қандай нарсани ҳаромлигини баён қилувчи қоидадир.
3. Мусулмон киши эҳтиёж сезган нарсасини сўраб, билиб олиши қанчалик муҳим эканига ишора қилинмоқда.
4. Баъзи муҳожир саҳобалар маст ҳолатларида намоз ўқийдилар ва қироатда адашиб, аралаштириб юборадилар. Шунда қуйидаги оят нозил бўлиб, фақат намоз вақтида маст қилувчи ичимлик ичиш ҳаром қилинади. Аллоҳ таоло айтади: «Эй иймон келтирганлар! Маст ҳолингизда – то айтаётган гапингизни биладиган бўлмагунингизча, намозга яқинлашманг», [Нисо: 43]. Сўнгра Аллоҳ таоло қуйидаги сўзи билан маст қилувчи ичимликларни бутунлай ҳаром қилади: «Эй иймон келтирганлар! Албатта, хамр, қимор, бутлар ва (фол очадиган) чўплар ифлосдир. Шайтоннинг ишидир. Бас, ундан четда бўлинг. Шоядки, нажот топсангиз. Албатта, шайтон хамр ва қимор туфайли ораларингизга адоват ва ёмон кўришликни солишни ҳамда сизларни Аллоҳнинг зикридан ва намоздан тўсишни хоҳлайди. Энди тўхтарсизлар?!»
5. [Моида: 90-91].
6. Аллоҳ таоло майни унда мавжуд катта зарарлар ва улкан фасодлари сабабли ҳаром қилган.
7. (Ичимлик бобида) Бирор нарсани ҳаром қилишдаги асосий мезон – унда маст қилувчи сифатнинг мавжудлигидир. Агар набиз маст қилувчи хусусиятга эга бўлса – ҳаромдир, агар маст қилувчи бўлмаса – мубоҳ ҳисобланади.