بروز رسانی: هر چیزی که مست‌کننده باشد، حرام است

عَنْ أَبِي بُرْدَةَ، عَنْ أَبِيهِ أَبِي مُوسَى الأَشْعَريِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ:
أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعَثَهُ إِلَى اليَمَنِ، فَسَأَلَهُ عَنْ أَشْرِبَةٍ تُصْنَعُ بِهَا، فَقَالَ: وَمَا هِيَ؟، قَالَ: «البِتْعُ وَالمِزْرُ»، فَقِيلَ لِأَبِي بُرْدَةَ: مَا البِتْعُ؟ قَالَ: نَبِيذُ العَسَلِ، وَالمِزْرُ: نَبِيذُ الشَّعِيرِ، فَقَالَ: «كُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ» خرجه البخاري. وَخَرَّجَهُ مُسْلِمٌ وَلَفْظُهُ: قَالَ: بَعَثَنِي رَسُولُ اَلله أَنَا وَمُعَاذٌ إِلَى اَليَمَنِ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولُ اَللَّهِ! إِنَّ شَرَابًا يُصْنَعُ بِأَرْضِنَا يُقَال لَهُ: المِزَرُ مِنَ الشَّعِيرِ، وَشَرَابٌ يُقَالُ لَهُ: البِتْعُ مِنَ العَسَلِ، فَقَالَ: «كُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ». وَفِي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: «فَقَالَ: كُلُّ مَا أَسْكَرَ عَنِ الصَّلَاةِ فَهُوَ حَرَامٌ». وَفِي رِوَايَةٍ لَهُ: «وَكَانَ رَسُولُ الله قَدْ أُعْطِيَ جَوَامِعَ الكَلِمِ بِخَوَاتِمِهِ، فَقَالَ: أَنْهَى عَنْ كُلِّ مُسْكِرٍ أَسْكَرَ عَنْ الصَّلَاةِ».
[صحيح] - [رواه البخاري ومسلم] - [الأربعون النووية: 46]

از ابو بُرده، از پدرش ابو موسی اشعری رضی‌الله‌عنه روایت است:
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم او (ابو موسی اشعری) را به یمن فرستاد. او از پیامبر دربارهٔ نوشیدنی‌هایی که در آنجا ساخته می‌شد پرسید. پیامبر فرمود: «آن‌ها چیست؟» گفت: «بِتْع و مِزر.» به ابو برده گفته شد: بِتْع چیست؟ گفت: شرابی است که از عسل گرفته می‌شود. و مِزر شرابی است که از جو تهیه می‌گردد. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «هر چیزی که مست‌کننده باشد، حرام است.» روایت بخاری
-

شرح

ابو موسی اشعری رضی‌الله‌عنه خبر می‌دهد که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم او را به یمن فرستاد. او از پیامبر درباره نوشیدنی‌هایی که در آنجا ساخته می‌شود و اینکه آیا حرام هستند پرسید. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم درباره آن نوشیدنی‌ها توضیح خواست. پس ابو موسی رضی‌الله‌عنه گفت: آن‌ها عبارتند از بِتْع: نوشیدنی‌ای که از عسل تهیه می‌شود، و مِزر: نوشیدنی‌ای که از جو ساخته می‌شود. پس پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم ـ که از سخنان جامع و رسا بهره‌مند شده بود ـ فرمود: «هر مست‌کننده‌ای حرام است.»

از نکات این حدیث

1. نبیذ: آبی است که در آن خرما یا عسل یا جو و مانند این‌ها ریخته می‌شود؛ و از آن‌ها طعم و مزه‌ای شیرین می‌گیرد، و ممکن است پس از مدتی تخمیر شود و به نوشیدنی مست‌کننده تبدیل گردد.
2. این حدیث قاعده‌ای است در تحریم همهٔ انواع مست‌کننده‌ها، مانند شراب، حشیش و هر چیز دیگری که حالت مستی‌آور داشته باشد.
3. اهمیت پرسش کردن از آنچه مسلمان به آن نیاز دارد.
4. نخستین‌بار، شراب در هنگام برپا داشتن نماز حرام شد؛ زیرا یکی از مهاجران در حال مستی نماز خواند و در قرائت خود دچار اشتباه و آمیختگی شد. پس آیه نازل گردید: {ای کسانی که ایمان آورده‌اید! در حالی که مست هستید به نماز نزدیک نشوید تا زمانی که بدانید چه می‌گویید.} [نساء: ۴۳].
5. و منادیِ رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم ندا می‌داد: «انسان مست به نماز نزدیک نشود.»
6. سپس خداوند شراب را به طور کامل و مطلق حرام فرمود به این آیات: {ای کسانی که ایمان آورده‌اید! همانا شراب، قمار، بت‌ها و تیرهای قرعه، پلیدی و از کار شیطان است؛ پس از آن دوری کنید تا رستگار شوید. همانا شیطان می‌خواهد به وسیله‌ی شراب و قمار میان شما دشمنی و کینه بیفکند و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. آیا [با این همه] باز هم دست برنمی‌دارید؟} [مائده: ۹۰-۹۱].
7. اینکه خداوند متعال شراب را حرام کرد، به سبب آن است که در بردارنده زیان‌ها و فسادهای بزرگ است.
8. ملاک در تحریم وجود صفت مست‌کنندگی است؛ پس اگر نبیذ دارای مست‌کنندگی باشد، حرام است و اگر مست‌کنندگی نداشته باشد، مباح است.