حدیث: الْبِرُّ حُسْنُ الْخُلُقِ، وَالْإِثْمُ مَا حَاكَ فِي صَدْرِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلِعَ عَلَيْهِ النَّاسُ». «نیکي ښه اخلاق دي، او ګناه هغه څه دي چې ستا په زړه کې ټکه پیدا کړي او بد ګڼې چې خلک پرې خبر شي
عَنِ النَّوَّاسِ بْنِ سِمْعَانَ الْأَنْصَارِيِّ رضي الله عنه قَالَ:
سَأَلْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنِ الْبِرِّ وَالْإِثْمِ، فَقَالَ: «الْبِرُّ حُسْنُ الْخُلُقِ، وَالْإِثْمُ مَا حَاكَ فِي صَدْرِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلِعَ عَلَيْهِ النَّاسُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2553]
المزيــد ...
له نواس بن سمعان الأنصاري رضي الله عنه څخه روایت دی وایې چې:
ما له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه د نیکۍ او ګناه په اړه پوښتنه وکړه، هغه وفرمایل: «الْبِرُّ حُسْنُ الْخُلُقِ، وَالْإِثْمُ مَا حَاكَ فِي صَدْرِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلِعَ عَلَيْهِ النَّاسُ».
«نیکي ښه اخلاق دي، او ګناه هغه څه دي چې ستا په زړه کې ټکه پیدا کړي او بد ګڼې چې خلک پرې خبر شي».
[صحيح] - [مسلم روايت کړی دی] - [صحیح مسلم - 2553]
له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه د نیکۍ او ګناه په اړه پوښتنه وشوه، نو هغه وفرمایل:
د نېکۍ تر ټولو ستر صفت له تقوا سره ښه اخلاق، د خلکو د ضرر زغمل، لږ غصه کېدل، ورین مخ، ښه وینا، خپلوي پالنه، پيروي، مهرباني، نیکي کول، ښه سلوک او ښه ملګرتیا ده.
او ګناه هغه ده چې په زړه کې دې ټکه او شکونه پیدا کړي او په اړه یې زړه نازړه شې او سینه دې ځای ورنکړي، او په زړه کې ترې شک او وېره پیدا شي ځکه چې ګناه ده، او نه غواړې ښکاره یې کړې ځکه چې د ښو خلکو له انده ناوړه عمل دی، ځکه نفس په طبیعي توګه غواړي چې خلک یې له ښو کړنو خبر شي، نو کله چې دې نه غوښتل خلک دې پر ځینو کړنو خبر شي نو هغه ګناه ده او خېر پکې نشته.
د حديث له ګټو څخه
- د غوره اخلاقو پر درلودلو ټینګار؛ ځکه چې ښه اخلاق له لویو نېکو خویونو څخه دي.
- حق او باطل پر مؤمن نه ګډوډېږي، بلکې (مؤمن) حق په هغې رڼا سره پېژني چې په زړه کې یې ده، او له باطل څخه تېښته کوي او نه یې مني.
- د ګناه له نښانو څخه د زړه خفګان او تشویش دی، او دا بد ګڼل چې خلک ترې خبر شي.
- سندي ویلي: دا (خبره) په هغو شکمنو معاملو تطبيقېږي چې خلک په کې د يوې خوا د ټاکلو په اړه نه پوهيږي؛ که نه نو په شریعت کې خو د دلیل له ظاهرېدو پرته مأمور به د دې خلاف نیکي ده، او له څه نه چې منع راغلې ګناه ده، نو د زړه فتوا او تسليت ته پکې اړتیا نشته.
- پدې حدیث سره د سالم فطرت لرونکي خلک مخاطب دي، نه هغوی چې زړونه یې چپه دي؛ نه ښه پېژني او نه بد بدګڼي، پرته له هغه څه چې د دوی نفسونه یې غواړي.
- طیبي وایي: ویل کېږي چې حدیث کې نیکي په بېلابېلو معناوو سره تفسیر شوې، په یو ځای کې په هغه څه سره تفسیر شوې چې روح ته سکون ورکوي او زړه پرې ډاډمنېږي، په بل ځای کې په ایمان سره تفسیر شوې، په یو بل ځای کې په هغه څه سره چې الله تعالی ته دې نږدې کوي، او دلته په غوره اخلاقو سره تفسیر شوی، بیا د غوره اخلاقو تفسیر داسې شوی چې: د نورو ضرر زغمل، لږ غصه کېدل، ورین مخ او غوره وینا چې دا ټول سره په معنا کې یوبل ته نږدې دي.
ډلبندیانې
نور
- حدیث: که یو سړی د خپل ورور سره مینه ولري، نو هغه دې خبر کړي چې مینه ورسره لري.
- حدیث: زه د شریکانو له شراکت څخه تر ټولو زیات مستغني یم، نو چا چې یو کار وکړ او په هغه کې یې زما سره بل څوک شریک کړ، زه به هغه کس د هغه شرک ته پریږدم.
- حدیث: پنځه ګوني لمونځونه، یوه جمعه تر بلې او یو رمضان تر بل پورې هغه ګناهونه بخښي چې د دوی تر منځه شوي وي پدې شرط چې له کبیره ګناهونو ځان وساتل شي.
- حدیث: الله تعالی دې په هغه سړي رحم وکړي چې رویه یې نیکه وي کله چې څه خرڅوي، یا یې اخلی او یا څه غواړي.
- حدیث: یو سړی و چې خلکو ته به یې قرض ورکاوه، او خپل سړي ته به یې وییل: کله چې د قرض دار پسې ورغلې او څه یې نه درلودل نو ورته ترې تېر شه، کیدای شي الله تعالی مونږ ته - زمونږ له ګناهونو - راتېر شي، نو - دا سړی - چې کله د الله تعالی سره مخ شو، الله تعالی ورته - له ګناهونو څخه تېر شو (بخښنه یې ورته وکړه).
- حدیث: کله چې دوه مسلمانان - د جګړې په نیت - سره مخ شي او یو پر بل توري راوباسي، نو قاتل او مقتول دواړه په اور کې دي.
- حدیث: الله په هر شي باندې نیکي کول لیکلي دي، نو کله مو چې وژل کول، په ښه توګه یې ووژنئ، او کله مو چې حلاله کوله، په ښه توګه حلاله وکړئ، او ستاسو څخه یو څوک باید خپل چوړکۍ تیره کړي او خپله قرباني دې راحت کړي.