Hadith: ទង្វើបុណ្យគឺ សីលធម៌ល្អ ចំណែក ទង្វើបាបគឺអ្វីដែលធ្វើអោយចិត្ដរបស់អ្នកអល់អែក ហើយមិនចង់អោយមនុស្សដទៃដឹង"។

عَنِ النَّوَّاسِ بْنِ سِمْعَانَ الْأَنْصَارِيِّ رضي الله عنه قَالَ:
سَأَلْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنِ الْبِرِّ وَالْإِثْمِ، فَقَالَ: «الْبِرُّ حُسْنُ الْخُلُقِ، وَالْإِثْمُ مَا حَاكَ فِي صَدْرِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلِعَ عَلَيْهِ النَّاسُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2553]

អំពី អាន់ណាវ៉ាស ពិន សាំអាន رضي الله عنه ថាៈ
ខ្ញុំបានសួររ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ អំពី ទង្វើល្អ និងទង្វើបាប។ លោកបានឆ្លើយថាៈ ទង្វើបុណ្យគឺ សីលធម៌ល្អ ចំណែក ទង្វើបាបគឺអ្វីដែលធ្វើអោយចិត្ដរបស់អ្នកអល់អែក ហើយមិនចង់អោយមនុស្សដទៃដឹង"។
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 2553]

Explanation

ព្យាការីមូហាម៉ាត់ ﷺ ត្រូវបានសួរអំពីអំពើល្អនិងអំពើបាប លោកបានឆ្លើយថា:
អំពើល្អដ៏ធំបំផុតគឺការមានអត្តចរិតល្អចំពោះអល់ឡោះតាមរយៈការកោតខ្លាច និងចំពោះមនុស្សតាមរយៈការអត់ធ្មត់នឹងការឈឺចាប់ ការមិនងាយខឹង ការញញឹមទទួល ការនិយាយស្តីល្អ ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង ការស្តាប់បង្គាប់ ភាពទន់ភ្លន់ សប្បុរសធម៌ និងការរស់នៅជាមួយគ្នាដោយល្អ។
រីឯអំពើបាបវិញគឺជាអ្វីដែលកើតឡើងក្នុងចិត្តពីរឿងដែលមិនច្បាស់លាស់ និងមានការសង្ស័យដោយគ្មានភាពស្រួលក្នុងចិត្ត។ វាបង្កើតនូវការសង្ស័យក្នុងចិត្ត និងការភ័យខ្លាចថាវាជាអំពើបាប។ អ្នកមិនចង់បង្ហាញវាចេញមកក្រៅ ដោយសារវាជារឿងអាក្រក់ចំពោះមនុស្សល្អៗនិងមនុស្សដែលមានគុណធម៌ខ្ពស់។ នេះដោយសារធម្មជាតិរបស់វាចិត្តចូលចិត្តឱ្យអ្នកដទៃដឹងពីអំពើល្អរបស់ខ្លួន។ ដូច្នេះ បើសិនជាចិត្តស្អប់ការឱ្យគេដឹងពីទង្វើណាមួយរបស់ខ្លួន នោះមានន័យថាទង្វើនោះជាអំពើបាបដែលគ្មានភាពល្អនៅក្នុងនោះឡើយ។

Benefits from the Hadith

1. ការលើកទឹកចិត្តឱ្យមានចរិតល្អប្រសើរ ព្រោះវាជាគុណធម៌ដ៏ធំមួយ។
2. អ្នកមានជំនឿមិនច្រឡំរវាងការពិតនិងការមិនពិតនោះទេ ព្រោះគាត់ស្គាល់ការពិតដោយសារពន្លឺក្នុងចិត្តរបស់គាត់ ហើយរត់ចេញពីការមិនពិត។
3. អំពីសញ្ញានៃអំពើបាបគឺចិត្តមិនស្ងប់និងមិនចង់ឱ្យគេដឹង។
4. ម៉ាមអាស-ស៊ីនទី បាននិយាយថា៖ នេះគឺសម្រាប់ករណីដែលមិនច្បាស់លាស់ ដែលមនុស្សមិនដឹងច្បាស់ថាត្រូវឬខុស។ តែអ្វីដែលសាសនាបញ្ជាឱ្យធ្វើដោយគ្មានភស្តុតាងផ្ទុយ នោះជាអំពើល្អ ហើយអ្វីដែលហាមឃាត់គឺជាអំពើបាប ដោយមិនចាំបាច់ពិនិត្យមើលចិត្តទេ។
5. ហាទីស្ហនេះឆ្លើយតបទៅកាន់អ្នកដែលមានចិត្តបរិសុទ្ធ មិនមែនអ្នកដែលមានចិត្តខូចដែលមិនស្គាល់ល្អអាក្រក់ក្រៅពីតាមអារម្មណ៍ខ្លួនឯងនោះទេ។
6. អ៊ីមុំាអាត-តៃពី បាននិយាយថា៖ អំពើល្អត្រូវបានពន្យល់តាមន័យផ្សេងៗគ្នា។ ពេលខ្លះថាជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យចិត្តស្ងប់ ពេលខ្លះថាជាជំនឿ ពេលខ្លះថាជាអ្វីដែលនាំឱ្យកៀកនឹងអល់ឡោះ ហើយនៅទីនេះថាជាអត្តចរិតល្អ។ ចរិតល្អត្រូវបានពន្យល់ថាជាការអត់ធ្មត់នឹងការឈឺចាប់ ការមិនងាយខឹង ការញញឹមទទួល និងការនិយាយស្តីល្អ។ អត្ថន័យទាំងនេះស្រដៀងគ្នា។