Hadis: İyilik, güzel ahlaktır. Kötülük ise vicdanını rahatsız eden ve insanların bilmesini istemediğin şeydir

عَنِ النَّوَّاسِ بْنِ سِمْعَانَ الْأَنْصَارِيِّ رضي الله عنه قَالَ:
سَأَلْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنِ الْبِرِّ وَالْإِثْمِ، فَقَالَ: «الْبِرُّ حُسْنُ الْخُلُقِ، وَالْإِثْمُ مَا حَاكَ فِي صَدْرِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلِعَ عَلَيْهِ النَّاسُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2553]

Bu tercümenin daha fazla incelenmesi ve araştırılması gerekiyor.

Nevvâs b. Sem'ân el-Ensârî -radıyallahu anh-'dan rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:
Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'e iyilik ve kötülük hakkında sordum ve o şöyle dedi: «İyilik, güzel ahlaktır. Kötülük ise vicdanını rahatsız eden ve insanların bilmesini istemediğin şeydir.»
[Sahih Hadis] - [Müslim rivayet etmiştir] - [صحيح مسلم - 2553]

Şerh

Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e, iyilik ve kötülük hakkında soru sorulunca şöyle buyurdu:
İyiliğin en büyük özelliği, Allah'a karşı takvayla güzel davranış sergilemektir. Mahlukata karşı ise eziyetlere tahammül etmek, öfkelenmemek, güler yüz göstermek, güzel konuşmak, bağ kurmak, sadakat ve nezaket göstermek, iyilikte bulunmak, iyi muamele ve arkadaşlık etmektir.
Kötülük ise, vicdanı rahatsız eden şüpheli işler ve kalbin kabul etmediği tereddütlerdir. Kalpte, onun yüzünden şüphe ve bir günah olması sebebiyle korku meydana gelir. Seçkin, örnek ve kâmil şahsiyetlere göre çirkin bir iş olduğu için onun açığa çıkmasını istemez. Çünkü nefis, doğası gereği iyiliklerini insanlara duyurmayı sever. Eğer bazı fiillerinin açığa çıkmasından rahatsız oluyorsa, bunlar bir günahtır ve hiçbir hayrı yoktur.

Hadisten Çıkarılan Hükümler

1. Hadis, güzel ahlakı teşvik etmiştir. Çünkü güzel ahlak, iyiliğin en önemli özelliklerinden biridir.
2. Hak ile batılın durumunu Mümin kimse birbirine karıştırmaz. Bilakis kalbindeki nur sayesinde hakkı bilir. Batıldan sakınır ve onu reddeder.
3. Kalpte kaygı ve rahatsızlık oluşturması, insanların bu işi öğrenmelerinden hoşlanılmaması günahın alametlerindendir.
4. Sindî şöyle demiştir: Bu, insanların iki taraftan birinin belirlenmesinde bilgi sahibi olmadığı şüpheli konular için geçerlidir. Aksi takdirde şeriatta aksini gösteren bir delil olmaksızın emredilen şey iyiliktir. Yasaklanan şey de aynı şekilde kötülüktür. Bu iki hususta kalbin fetvasının istenmesine veya mutmain olmasının beklenmesine gerek yoktur.
5. Hadiste muhatap alınanlar, temiz bir fıtrat üzere olan kimselerdir. Yoksa iyilik bilmeyen, kötülüğü reddetmeyen, kendi arzularına uyan bozuk kalpli kimseler değildir.
6. Et-Tîbî şöyle demiştir: Denilmiştir ki; hadislerde doğruluk, çeşitli manalarda tefsir edilmiştir. Bir yerde ruhun huzur bulduğu, kalbin huzur bulduğu şey olarak tefsir etmiş, bir başka yerde iman ile, bir başka yerde ise seni Allah'a yaklaştıran şey olarak tefsir edilmiştir. Burada ise güzel ahlak olarak tefsir edilmiştir. Güzel ahlak ise, eziyetlere tahammül etme, öfkelenmeme, güler yüzlü, güzel sözlü olma manalarında yorumlanmıştır. Bunların hepsi anlam bakımından birbirine yakındır.