+ -

عَنْ أَبٍي سَعِيدٍ الخُدْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ:
أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ جَلَسَ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى المِنْبَرِ وَجَلَسْنَا حَوْلَهُ، فَقَالَ: «إِنِّي مِمَّا أَخَافُ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِي، مَا يُفْتَحُ عَلَيْكُمْ مِنْ زَهْرَةِ الدُّنْيَا وَزِينَتِهَا» فَقَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَوَيَأْتِي الخَيْرُ بِالشَّرِّ؟ فَسَكَتَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقِيلَ لَهُ: مَا شَأْنُكَ؟ تُكَلِّمُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَلاَ يُكَلِّمُكَ؟ فَرَأَيْنَا أَنَّهُ يُنْزَلُ عَلَيْهِ؟ قَالَ: فَمَسَحَ عَنْهُ الرُّحَضَاءَ، فَقَالَ: «أَيْنَ السَّائِلُ؟» وَكَأَنَّهُ حَمِدَهُ، فَقَالَ: «إِنَّهُ لاَ يَأْتِي الخَيْرُ بِالشَّرِّ، وَإِنَّ مِمَّا يُنْبِتُ الرَّبِيعُ يَقْتُلُ أَوْ يُلِمُّ، إِلَّا آكِلَةَ الخَضْرَاءِ، أَكَلَتْ حَتَّى إِذَا امْتَدَّتْ خَاصِرَتَاهَا اسْتَقْبَلَتْ عَيْنَ الشَّمْسِ، فَثَلَطَتْ وَبَالَتْ، وَرَتَعَتْ، وَإِنَّ هَذَا المَالَ خَضِرَةٌ حُلْوَةٌ، فَنِعْمَ صَاحِبُ المُسْلِمِ مَا أَعْطَى مِنْهُ المِسْكِينَ وَاليَتِيمَ وَابْنَ السَّبِيلِ - أَوْ كَمَا قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - وَإِنَّهُ مَنْ يَأْخُذُهُ بِغَيْرِ حَقِّهِ، كَالَّذِي يَأْكُلُ وَلاَ يَشْبَعُ، وَيَكُونُ شَهِيدًا عَلَيْهِ يَوْمَ القِيَامَةِ».

[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1465]
المزيــد ...

अबू-सईद अल्-खुदरी (रजियल्लाहु अन्हु) ले बयान गरेका छन्,
एक दिन नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) मिम्बरमा बसेका थिए र हामी उहाँको चारैतिर बसेका थियौं। उहाँले भन्नुभयो: "मलाई तिम्रो बारेमा मेरो पछि सबभन्दा धेरै डर यही छ कि तिम्रो लागि यो संसारको चमकधमक र शोभा खोलिनेछ।"। एक व्यक्तिले सोध्यो: "हे अल्लाहका रसूल! के भलाइले कहिल्यै बुराई ल्याउँछ?" नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) केही बेर मौन रहनुभयो। मानिसहरूले भने: "तिमीले नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) लाई प्रश्न गर्यौ, तर उहाँले जवाफ दिनुभएन?" हामीले अनुमान गर्यौं कि उहाँमाथि वह्य (प्रकाशना) अवतरित भइरहेको थियो। त्यसपछि उहाँले आफ्नो अनुहारको पसिना पुछ्नुभयो र भन्नुभयो: "प्रश्न सोध्ने व्यक्ति कहाँ छ?" उहाँले सोध्ने व्यक्तिको प्रशंसा गर्नुभयो र भन्नुभयो: "भलाइले कहिल्यै बुराई ल्याउँदैन। तर वसन्तमा उम्रने हरियालीले केही जनावरहरूलाई मारी दिन्छ वा उनीहरूलाई कठिनाईमा पार्छ, सिवाय ती जनावरका जसले मात्र आवश्यक मात्रामा खाने गर्दछन्। तिनीहरूले खान्छन्, जबसम्म उनीहरूको पेट भरिँदैन, अनि आराम गर्छन्।" उहाँले थप्नुभयो: "यो धन पनि हरियाली र मिठो चीज हो। यो मुसलमानका लागि राम्रो हुन्छ, यदि उसले यसबाट गरिब, टुहुरा र यात्रुहरूको हक दिन्छ। तर जो यसलाई अन्यायपूर्ण रूपमा लिन्छ, ऊ त्यस व्यक्तिजस्तै हुन्छ, जसले खान्छ तर कहिल्यै तृप्त हुँदैन। यो धन कियामतको दिन उसविरुद्ध प्रमाण हुनेछ।"

[सही] - [मुत्तफकुन अलैहि] - [सही बुखारी - 1465]

व्याख्या

एक दिन नबी सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम मिम्बरमाथि बस्नुभयो र आफ्ना साथीहरूसँग कुरा गर्दै भन्नुभयो:
मैले तिमीहरूको बारेमा सबैभन्दा बढी डर र चिन्ता यो छ कि मेरो पछि तिमीहरूलाई पृथ्वीका खरखजाना, संसारको शोभा, र यसको रमणीयताको साथै यसमा रहेका विभिन्न प्रकारका सामान, लुगा र बालीहरू खुल्नेछन्, जसलाई मानिसहरूले यसको सुन्दरतालाई लिएर गर्व गर्छन तर त्यसको अस्तित्व छोटो हुन्छ।
एक व्यक्तिले भने: यो संसारको शोभा त अल्लाहको वरदान हो, के यो वरदान फेरि अभिशाप र सजायमा बदलिन सक्छ?
मानिसहरूले सोध्ने व्यक्तिलाई दोष दिए, किनभने तिनीहरूले नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)लाई मौन देखे अनि सोचे कि यसले उहाँलाई रिस उठायो।
त्यसपछि स्पष्ट भयो कि उहाँ (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) माथि वह्य अवतरित हुँदै थियो। त्यसपछि उहाँले आफ्नो निधारबाट पसिना पुछ्न थाल्नुभयो र भन्नुभयो: सोध्ने व्यक्ति कहाँ छ?
उनले भने: म यहाँ छु।
नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)ले अल्लाहको प्रशंसा गर्नुभयो र त्यसपछि भन्नुभयो: वास्तविक भलाईले सधैं भलाई मात्र ल्याउँछ। तर यो संसारको यो सुन्दरता वास्तविक भलाई होइन, किनभने यसले मानिसलाई फितना, प्रतिस्पर्धा, र परलोकप्रति पूर्ण ध्यान दिनबाट विचलित गराउँछ। त्यसपछि उहाँले यसलाई उदाहरणद्वारा स्पष्ट गर्नुभयो। वसन्त ऋतुको हरियो वनस्पति र बाली पशुहरूको लागि अत्यन्त आकर्षक हुन्छ, तर अत्यधिक खानेले यस कारण पेटको रोग लाग्न सक्छ, जसले गर्दा मृत्यु हुन सक्छ वा मृत्युको नजिक पुर्याउन सक्छ। तर हरियो बाली खाने जनावर यसबाट बच्न सक्छ, किनभने यसले आफ्नो पेटभरि खान्छ, त्यसपछि फर्किन्छ, आफ्नो शरीरबाट मल निकाल्छ वा पिसाब गर्छ। त्यसपछि आफ्नो पेटमा भएको घाँसलाई माथि ल्याएर चपाउँछ र फेरि निल्छ, अनि फेरि खान थाल्छ।
यो धन हरियो र मीठो बालीजस्तै हो, जुन अत्यधिक भएपछि मानिसलाई नष्ट गर्छ वा लगभग नष्ट गराउँछ। तर यदि यो सीमित मात्रामा लिइयो भने, जतिले आवश्यकतालाई पूरा गर्छ र हलाल माध्यमबाट प्राप्त हुन्छ, भने यसले हानि गर्दैन। यो मुसलमानको लागि उत्कृष्ट वरदान हो, विशेष गरी जब यसबाट गरिब, अनाथ र यात्रुहरूलाई दिइन्छ। जसले यसलाई उचित अधिकारका साथ लिन्छ, उसको धनमा बरकत हुन्छ। तर जसले यसलाई अनुचित तरिकाले लिन्छ, त्यो त्यस्तो व्यक्तिसँग तुलनीय हुन्छ जसले खाए पनि सन्तुष्ट हुँदैन। यस्तो धन प्रलयको दिनमा उसको विरुद्ध गवाही दिनेछ।

अनुवाद: अंग्रेजी उर्दू स्पेनिस इन्डोनेसिया उइघुर बंगाली फ्रान्सेली टर्की रशियन बोस्नियाली सिंहला हिन्दी चिनियाँ फारसी भियतनामी तागालोग कुर्दिश हौसा पोर्चुगिज मलयालम सवाहिली थाई पुश्तु असमिया अम्हारिक डच गुजराती
अनुवादहरू हेर्नुहोस्

हदीसका केही फाइदाहरू

  1. इमाम नववीले भन्नुभएको छ: यसमा धनको महत्त्व भनिएको छ, विशेषगरी त्यस व्यक्तिका लागि जसले यसलाई उचित तरिकाले लिन्छ र यसलाई असल कार्यहरूमा खर्च गर्छ।
  2. नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)ले आफ्नो उम्मतको अवस्था र उनीहरूको लागि खुल्ने सांसारिक जीवनको श्रृंगार र प्रलोभनहरू बारेमा जानकारी दिनुभएको छ।
  3. नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)को एक परम्परा यो थियो कि उहाँले अर्थहरूलाई स्पष्ट बनाउन उदाहरणहरू प्रस्तुत गर्नुहुन्थ्यो।
  4. दान दिनु र धनलाई राम्रा कार्यहरूमा खर्च गर्नुका लागि प्रेरणा दिनु र कञ्जुस्याइँ गर्नबाट चेतावनी दिनु।
  5. नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)को यो भनाइ: 'निस्सन्देह भलाई बुराई ल्याउँदैन' बाट यो निस्कर्ष निकाल्न सकिन्छ कि रोज़ी, चाहे जति धेरै होस्, यो भलाईको एक हिस्सा हो। तर यसमा खराबी तब देखिन्छ, जब यसलाई योग्य व्यक्तिहरूबाट रोकिन्छ, वा यसलाई अनुचित र इस्लामी मार्गदर्शन बाहिर खर्च गरिन्छ। प्रत्येक कुरा, जसलाई अल्लाहले भलाईका रूपमा निर्णय गर्नुभएको छ, त्यो कहिल्यै बुराई हुन सक्दैन, र त्यसको उल्टो पनि सत्य छ। तर जसले भलाई पाउँछ, उसलाई यो डर रहन सक्छ कि उसको खर्च गर्ने तरिकाले यसमा कुनै खराबी नआओस्, जसले उसलाई हानि पुर्याउन सक्छ।
  6. जवाफ दिनु अघि, यदि प्रश्न विचार गर्न योग्य छ भने, हतार नगर्नु उचित हुन्छ।
  7. इमाम तैयबीले भने: यसबाट चार प्रकारका मानिसहरूको उदाहरण लिन सकिन्छ: (1)जसले स्वाद लिन धेरै खाने गर्छ, अत्यन्त हदसम्म आफ्नो लालसामा डुब्छ, जसका कारण उसको छाती फुल्छ भने यस्तो व्यक्तिलाई चाँडै विनाशले समाउँछ।(2) जसले यसरी नै खान्छ तर रोग बलियो भएपछि त्यसलाई रोक्न उपाय खोज्न थाल्छ, तर रोगले उसलाई जित्छ र अन्ततः उसलाई विनाश गराउँछ। (3)जसले यसरी नै खान्छ, तर उसले तुरुन्तै आफूलाई हानि गर्न सक्ने चिज हटाउन र त्यसको समाधान गर्न प्रयास गर्छ, जसका कारण उसको खाना पच्छ र ऊ बच्न सफल हुन्छ। (4)जसले न त अत्याधिक खाना खान्छ न त रमाइलो गर्न, बरु आफ्नो भोक मेटाउने र तिर्खा मेटाउने कुरामा आफूलाई सीमित राख्छ।
  8. पहिलो प्रकार काफिरको उदाहरण हो।
  9. दोस्रो प्रकार पापीको उदाहरण हो, जो पाप छोड्न तथा तौबा गर्न बेखबर रहन्छ, जबसम्म यो अवसर गुमिसकेको हुँदैन।
  10. तेस्रो उदाहरण उस व्यक्तिको हो, जसले राम्रो र नराम्रो कार्यहरुमा संलगन रहन्छ तर तौबा गर्न चाँडै अघि बढ्छ, जसले गर्दा उसको तौबा स्वीकार हुने सम्भावना रहन्छ।
  11. चौथो प्रकार संसारप्रति उदासीन र परलोकप्रति इच्छुक व्यक्तिको उदाहरण हो।
  12. चौथो प्रकार संसारप्रति विरक्तता राख्ने र परलोकप्रति चाहना राख्ने मानिसको उदाहरण हो।
  13. इब्नुल मुनिरले यस हदीसको व्याख्यामा विभिन्न सुन्दर उपमाहरू उल्लेख गरेका छन्:
  14. 1. सम्पत्ति र यसको वृद्धिलाई बिरुवा र यसको बढ्दो अवस्थासँग तुलना – जसरी बिरुवा हरियो भई फुल्छ, सम्पत्ति पनि त्यस्तै आकर्षक देखिन्छ।
  15. 2. आर्जनमा मग्न व्यक्तिलाई घाँसमा व्यस्त जनावरसँग तुलना – जसरी जनावरहरूले घाँस खान खोज्छन्, मानिसहरू पनि सम्पत्ति कमाउन व्यग्र हुन्छन्।
  16. 3. सम्पत्ति धेरै जम्मा गर्न र बचत गर्नलाई अत्यधिक भोक र पेट भरिनसम्म खाने व्यवहारसँग तुलना – अत्यधिक लोभले मानिसलाई कहिल्यै तृप्त हुन दिँदैन।
  17. 4. सम्पत्तिबाट बाहिर जाने भागलाई जनावरको फोहोरसँग तुलना – जसरी जनावरले आफ्नो फोहोर फाल्छ, त्यसरी नै सम्पत्तिले पनि केही त्याग गर्नुपर्छ। यो उपमा इस्लामी दृष्टिकोणबाट त्याग गर्नको महत्त्व र लोभको अपवित्रतामा इशारा गर्दछ।
  18. 5. सम्पत्ति जम्मा नगर्ने र जीवन सन्तोषपूर्वक बिताउनेलाई त्यो भेडासँग तुलना – जसले घामतिर फर्केर शान्त र सन्तोषजनक स्थितिमा विश्राम गर्छ।
  19. 6. सम्पत्ति संकलन गरेर अरूसँग नबाँड्ने व्यक्तिको मृत्युलाई बेखबर जनावरको मृत्युसँग तुलना – जसले आफूलाई हानिकारक चीजहरूबाट जोगाउन चासो गर्दैन।
  20. 7. सम्पत्तिलाई अस्थायी साथीसँग तुलना – जसले कहिलेकाहीँ मित्रताबाट शत्रुतामा बदलिन्छ। सम्पत्तिप्रतिको मोहले मानिसलाई अन्याय गर्न बाध्य पार्न सक्छ।
  21. 8. अनुचित रूपमा सम्पत्ति आर्जन गर्नेलाई त्यो व्यक्तिसँग तुलना – जसले खाइरहन्छ तर कहिल्यै तृप्त हुँदैन।
  22. यी उपमाहरूले सम्पत्तिको मोह र यसलाई सही तरिकाले प्रयोग नगर्दा हुने नकारात्मक प्रभावहरूबारे गहन सन्देश दिन्छ।
  23. सिन्दीले भन्नुभएको छ: यो हदीसले दुई कुरा अनिवार्य ठहराउँछ।
  24. पहिलो: सम्पत्ति वैध तरिकाले प्राप्त गर्नु।
  25. दोस्रो: यसलाई योग्य स्थानमा खर्च गर्नु।
  26. यदि यी दुईमध्ये कुनै एकको अभाव भयो भने, सम्पत्ति लाभदायक नभएर हानिकारक बन्न जान्छ।
  27. यसमा यो पनि भन्न सकिन्छ कि यी दुई कुराहरू आपसमा गहिरो सम्बन्धित छन्। कुनै व्यक्ति तबमात्र योग्य स्थानमा सम्पत्ति खर्च गर्न सक्षम हुन्छ, जब उसले यसलाई वैध तरिकाले आर्जन गरेको हुन्छ।
थप