ሓዲሥ: የከለከልኳችሁን ነገር ራቁ፤ ካዘዝኳችሁም ነገር የቻላችሁትን ያህል ፈፅሙ!

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ صَخْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْت رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم يَقُولُ:
«مَا نَهَيْتُكُمْ عَنْهُ فَاجْتَنِبُوهُ، وَمَا أَمَرْتُكُمْ بِهِ فَافْعَلُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ، فَإِنَّمَا أَهْلَكَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ كَثْرَةُ مَسَائِلِهِمْ، وَاخْتِلَافُهُمْ عَلَى أَنْبِيَائِهِمْ».
[صحيح] - [رواه البخاري ومسلم] - [الأربعون النووية: 9]

ከአቡ ሁረይራ ዐብዱራሕማን ቢን ሶኽር - አላህ መልካም ሥራቸውን ይውደድላቸውና - እንደተላለፈው እንዲህ አሉ: «የአላህ መልክተኛ -የአላህ ሰላትና ሰላም በእርሳቸው ላይ ይስፈንና- እንዲህ ሲሉ ሰምቻለሁ:
"የከለከልኳችሁን ነገር ራቁ፤ ካዘዝኳችሁም ነገር የቻላችሁትን ያህል ፈፅሙ! ከናንተ በፊት የነበሩትን ህዝቦች ያጠፋቸው ጥያቄ ማብዛታቸውና ነቢያቶቻቸውን መቃረናቸው ነው።"»
-

ትንታኔ

የአላህ መልክተኛ -የአላህ ሶላትና ሰላም በእርሳቸው ላይ ይስፈንና- አንድ ነገር የከለከሉን ጊዜ ያለምንም መለየት ሁሉንም ክልከላዎች መራቅ በኛ ላይ ግዴታ እንደሆነና አንድ ነገር ያዘዙን ጊዜ ደግሞ የምንችለውን ያህል መስራት በኛ ላይ ግዴታ እንደሆነ ገለፁልን። ቀጥለውም እንደአንዳንድ የቀደሙ ህዝቦች አይነት አጠፋፍ እንዳንጠፋ አስጠነቀቁን። እነዚህ የቀደሙ ህዝቦች ነቢያቶቻቸውን በመቃረናቸውምና ጥያቄዎችን በማብዛታቸው አላህ በጥፋትና ውድመት አይነት ቀጣቸው። ስለዚህ እነርሱ እንደጠፉት እንዳንጠፋ እነደነርሱ ከመሆን መራቅ ይገባናል።

ከሐዲሱ የምንጠቀማቸው ቁምነገሮች

1. ይህ ሐዲሥ ትእዛዝን መፈፀምና ክልከላን መራቅ ግዴታ መሆኑን በማብራራቱ ረገድ መርህ የሆነ ሐዲሥ ነው።
2. ክልከላን ለመዳፈር ምንም የተግራራ መንገድ የለም። ትእዛዝን ለመፈፀም ግን በመቻል ገደብ ተገደበ። ይህም የሆነው መተው የሚጠይቀው አቅም ስለሌለና መስራት ግን የታዘዙትን ድርጊት ለማስገኘት የሚጠይቀው አቅም ስላለ ነው።
3. ክልከላን መራቅ ትንሹንም ብዙውንም ያካተተ ነው። ምክንያቱም ሐራምን መራቅ የሚገኘው ትንሹንም ብዙውንም በመራቅ ብቻ ነውና። ለምሳሌ መልክተኛው ከአራጣ ከለከሉን። ይህ ክልከላ ትንሹንም ብዙውንም አራጣ ያካትታል።
4. ወደ ሐራም የሚያደርሱ ምክንያቶችን መተው እንደሚገባ እንረዳለን። ምክንያቱም መራቅ የሚለው ትርጓሜ ከነመዳረሻዎቹ መራቅን የሚያጠቃልል ነውና።
5. አንድ ሰው የመልክተኛውን -የአላህ ሶላትና ሰላም በእርሳቸው ላይ ይስፈንና- ትእዛዝ በሰማ ጊዜ ግዴታ ነው ወይስ ተወዳጅ ነው ብሎ መጠየቅ አይገባውም። ይልቁንም ለመተግበር ነው መቻኮል ያለበት። ይህም "የቻላቹትን ያህል ፈፅሙ!" ከሚለው የምነወስደው ትምህርት ነው።
6. ጥያቄ ማብዛት በተለይ የሩቅ ጉዳዮችን፣ የትንሳኤ ቀንን የሚመለከት አይነቱ መልሱ ሊደረስበት የማይችል ጉዳይ ላይ አብዝቶ መጠየቅ የጥፋት ምክንያት ነው። ይህን በመሰሉ ጉዳዮች ጥያቄ አታብዛ ትጠፋለህም፤ ወሰን የሚያልፍም ትሆናለህ።