Hadis: Birbirinize haset etmeyin, aldatmak için fiyat yükseltmeyin, birbirinize buğz etmeyin, birbirinize sırt çevirmeyin. Biriniz, kardeşinin satışı üzerine satış yapmasın. Allah’ın kulları kardeşler olun!

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«لَا تَحَاسَدُوا، وَلَا تَنَاجَشُوا، وَلَا تَبَاغَضُوا، وَلَا تَدَابَرُوا، وَلَا يَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَانًا الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ، لَا يَظْلِمُهُ وَلَا يَخْذُلُهُ، وَلَا يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا» وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ «بِحَسْبِ امْرِئٍ مِنَ الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ، كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ، دَمُهُ، وَمَالُهُ، وَعِرْضُهُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2564]

Ebû Hureyre -radıyallahu anh-'dan rivayet edildiğine göre, o şöyle demiştir: Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
«Birbirinize haset etmeyin, aldatmak için fiyat yükseltmeyin, birbirinize buğz etmeyin, birbirinize sırt çevirmeyin. Biriniz, kardeşinin satışı üzerine satış yapmasın. Allah’ın kulları kardeşler olun! Müslüman, Müslümanın kardeşidir; ona zulmetmez, onu yüzüstü bırakmaz, onu küçük görmez. Takva işte buradadır.» Rasûlullah üç kere göğsünü işaret etti. «Kişiye Müslüman kardeşini hakir görmesi şer olarak yeter. Müslümanın, Müslümana kanı, malı ve ırzı haramdır.»
[Sahih Hadis] - [Müslim rivayet etmiştir] - [صحيح مسلم - 2564]

Şerh

Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-, Müslümanın diğer bütün Müslüman kardeşlerine iyilik yapmasını tavsiye etmiş, onlara karşı yapması gereken bazı görev ve edep kurallarını açıklamıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Birinci tavsiye: Biriniz, diğerinin elinde bulunan nimetin yok olmasını dileyerek kıskanmasın. İkincisi: Fiyat yükseltmek için birbirinizi aldatmayın; yani bir malın fiyatını artırmak için onu satın almak niyetinde olmadan hareket etmeyin. Böyle yapmak, sadece satıcıya fayda sağlamak ya da alıcıya zarar vermek amacıyla olur ki bu caiz değildir. Üçüncüsü: Birbirinizden nefret etmeyin, bu zarar verme arzusunu ifade eder ve sevginin tam zıddıdır. Ancak buğz, Allah yolunda ise farzdır. Dördüncüsü: Birbirinize sırt çevirmeyin, sizden her biriniz kardeşine sırtını dönüp onu görmezden gelip ona yüz çevirmesin ve onu terk etmesin. Beşincisi: Bir mal satın alan kimseye: "Bende onun aynısı daha ucuza veya ondan daha iyi bir mal var" diyerek birbirinizin alışverişi üzerine mal satmayın. Daha sonra Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- kapsamlı bir tavsiyede bulunarak şöyle buyurmuştur: Sözü geçen yasaklardan uzak durarak kardeşler gibi olun; muhabbet, yumuşaklık, şefkat, incelik ve hayırda yardımlaşmayı ortaya koyun; kalplerin temizliğini koruyun ve her hâlükârda samimiyetle nasihatte bulunun. Bu kardeşliğin gerekleri arasında şunlar vardır: Müslüman kardeşine zulmetmemeli, onun hakkına tecavüz etmemelidir. Müslüman kardeşinin zulme uğramasına izin vermemeli, onu destekleyebileceği ve zulmü kendisinden kaldırabileceği bir konumda onu terk etmemelidir. Onu küçümsememeli, değersiz görmemeli ve ona küçümseyerek ve aşağılayarak bakmamalıdır; zira bu, kalpteki kibirden kaynaklanır. Daha sonra Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- takvanın kalpte olduğunu üç defa beyan etmiştir. Kalbinde, güzel ahlâkı, Allah’tan korkmayı ve O’nun murakabesini gerektiren takvâ bulunan kimse bir Müslümanı asla küçümsemez. Çünkü bir Müslüman kardeşini küçümsemek, kişiye şer ve kötü huy olarak yeter; bu da kalbindeki kibirdendir. Daha sonra Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- önceki hususu pekiştirerek şöyle buyurmuştur: Her Müslümanın, diğer Müslümana kanı haramdır; yani ona öldürmekle veya daha hafif şekilleriyle —yaralamak, dövmek ve benzeri— saldırmak yasaktır. Aynı şekilde malı da (haramdır); ondan haksız yere almak caiz değildir. Onun ırzı da (haramdır); yani şahsiyetini veya soyunu küçümseyerek ayıplamak da yasaktır.

Hadisten Çıkarılan Hükümler

1. İman kardeşliğinin gerektirdiği her şeyin emredilmesi ve ona aykırı olan söz ve davranışların yasaklanması ifade edilmiştir.
2. Takvanın özü, kalpte Allah’ı tanıma, O’ndan korkma ve O’nun murakabesini (gözetimini) hissetmedir. Bu takvadan da salih ameller doğar.
3. Açık (gözle görülür) sapma, kalpteki takvanın zayıflığına delalet eder.
4. Bir Müslümana sözle veya fiille eziyet vermek yasaklanmıştır.
5. Bir Müslümanın, başkasındaki nimetin yok olmasını istemeksizin, onun gibi olmayı arzu etmesi haset değildir. Buna gıpta denir; bu da caizdir ve hayırlarda yarışmaya teşvik eder.
6. İnsan, tabiatı gereği, herhangi bir fazilet bakımından kendisinden üstün olan birinden hoşlanmaz. nefret eder. Eğer başkasındaki üstünlüğün yok olmasını isterse bu, kötü hasettir; eğer onunla yarışmayı isterse, bu ise caiz olan gıptadır.
7. Bir Müslümanın, kardeşinin alışverişinde ona, satın aldığı şeyde büyük bir aldatılma olduğunu göstermesi onun alışverişine müdahale etmek sayılmaz; çünkü bu, kardeşine nasihat etmenin gereğidir. Ancak niyeti, satıcıya zarar vermek değil, alıcı kardeşini uyarmak olmalıdır. Ameller niyetlere göredir.
8. Eğer alıcı ve satıcı anlaşmamış ve fiyat üzerinde uzlaşmamışlarsa, Müslümanın, kardeşinin satışı tamamlanmadan bu satışa dahil olması caiz değildir.
9. Hadiste yasaklanan düşmanlık; Allah yolunda olan düşmanlık değildir. Bu düşmanlık farzdır ve imanın en sağlam bağlarından biridir.