Hadiis: Ra maan-y taab sũ-kiir ye, la belg taab tɩ b ra n kẽ ye (beleg ned t'ɑ rɑ bũmb wɑlɑ f sẽn nɑ n tɑ n dɑ toogo n nɑ yɩl n bleg sẽn rɑt n rɑ wã t'ɑ rɑ n kẽ), la y ra gẽ taab ye, la y ra maan raba-wẽns ne taab ye, yãmb sãnda ra wa koos taab koosg zug ye ( wɑ ne sẽn bɑrsd tɩ fo tʋg n pɑɑs ligdã n reeg n dɑ), yɩ-y Wẽnd yembse, n yaa ma-biisi

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«لَا تَحَاسَدُوا، وَلَا تَنَاجَشُوا، وَلَا تَبَاغَضُوا، وَلَا تَدَابَرُوا، وَلَا يَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَانًا الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ، لَا يَظْلِمُهُ وَلَا يَخْذُلُهُ، وَلَا يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا» وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ «بِحَسْبِ امْرِئٍ مِنَ الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ، كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ، دَمُهُ، وَمَالُهُ، وَعِرْضُهُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2564]

Yii Abɩɩ Hʋrɑyrɑt nengẽ (Wẽnd yɑrd be ɑ yĩngɑ) ɑ yeelɑme Wẽnd Tẽn-tʋʋm yeelame (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be ɑ yĩngɑ):
«Ra maan-y taab sũ-kiir ye, la belg taab tɩ b ra n kẽ ye (beleg ned t'ɑ rɑ bũmb wɑlɑ f sẽn nɑ n tɑ n dɑ toogo n nɑ yɩl n bleg sẽn rɑt n rɑ wã t'ɑ rɑ n kẽ), la y ra gẽ taab ye, la y ra maan raba-wẽns ne taab ye, yãmb sãnda ra wa koos taab koosg zug ye ( wɑ ne sẽn bɑrsd tɩ fo tʋg n pɑɑs ligdã n reeg n dɑ), yɩ-y Wẽnd yembse, n yaa ma-biisi, lɩslaam ne a to yɑɑ ma-biisi, a ka wẽgd-a, a ka basd a sõngre, a ka paoogd-a , Wẽnd zoεεgã yaa zĩ-kãngã» La a teesd a yãoogã noor a tãabo.«Wẽng ta tεk ne lɩslaam t'a wa tʋg n paoogd a ma-bi-taaga, lɩslaam gillã yaa haraam ne a lɩslaam taaga, a zɩɩmã yaa haraam, a arzεkã yaa haraam, a burkĩnd yaa haraam».
[Naṣʋn Ṣahɩɩhʋn (Gom-sikdem sẽn manege)] - [A Muslim n togs-a] - [Ṣahɩɩh Muslim - 2564]

bilgrã

Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be ɑ yĩngɑ) sagla lɩslɑɑm t'a maan neer ne ɑ lɩslaam tɑɑg sẽn yaa a ma-biigã, la a vẽnega yεl sãnda sẽn yaa tɩlae n zao lɩslaam sẽn yaa waagib-rãmba la zʋgdo, a ma-biisã wεεngẽ, la sẽn be rẽnda pʋgẽ: Rẽenem sagellã: Ra maan-y taab sũ-kiir ye, ne sãnda sẽn na n wa rat tɩ sãnda neema gobg n bas-ba. Yiib soaba: ra belg-y taab tɩ b ra n kẽ ye, ne ned sẽn na n tʋg n raad bũmb n kẽedẽ, la a ka rat n na n ra ye, a ratame n maan bũmb sẽn na n naf kaoosã, maa bũmb sẽn na n nams raadã. Tãab soaba: La y ra gẽ taab ye, la yẽ me la rat n nams taaba, la a tullã yaa nonglem, sã n ka wa n mikame tɩ gẽegã yaa Wẽnd yellã yĩnga, wakat-kãngã yaa tɩlae. Naas soaba: Ra rabs y taab ye, ra gũd y zãn-kuisd ne taab ye, ne ned fãa sẽn na n rɩk a zãn-kuidg n kõ a ma-bi-taaga, n balld n basd-a, n wãagd-a, n ka baood a zĩigẽ ye. Nu soaba: Yãmb sãnda ra wa koos taab koosg zug ye, wala a sẽn na n tʋg n yeel ned sẽn raad bũmbu: mam tara a buudu t'a ligdã ka ta woto, maa a sõmblemã yɩɩdã yãwã, ne fo sẽn ra ligd ningã. Rẽ poorẽ tɩ Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be ɑ yĩngɑ) kõ sagla sẽn tigim n yeele: la y yɩ wala ma-biisi, n bas b sẽn togs yεl nins sẽn yaa yεl kiti wã, la y nigd pãng ne nonglem maanego, la yol-yole, la nimbãan-zoεεga, la bʋg-bʋge, la sõng-taab sõma pʋgẽ, n lagem ne sũyã yɩlgre la pʋ-peelem maaneg halhaal fãa. La sẽn be ma-biir-kãngã yεl-mɑɑndi wã pʋgẽ: Yaa ɑ ra wẽg a ma-biigã, la a ra maan n zʋʋg a zug ye. La a ra bas a ma-biigã tɩ b wẽgd-a t'a bas n ka sõng-a ye, zĩig ning yẽ sẽn tõe n sõng-a wã la a zẽk wẽgdã n bas-a. La a ra faag a ma-biigã n paoog-a, n ges-a ne boogr la yaalg gesgo, la yẽnda sababã yaa waoog-m-meng sẽn be nebã sũurẽ. Rẽ poorẽ tɩ Nabiyaamã vẽnege (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be ɑ yĩngɑ) noor a tãabo, tɩ ad Wẽnd zoεεgã bee sũurẽ wã, la ned ning Wẽnd zoεεg sẽn wa n be a sũurẽ wã, Wẽnd zoeer ning sẽn maand t'a sõmb n tall zʋg-sõngo la Wẽnd yεεsgo, la Wẽnd gũusgu, rẽnd yẽ soab ka na n faag lɩslaam ye. La seka yẽnda yel-wẽnse la zʋg-yoodo tɩ lɩslaam sã n wa paoogd a lɩslaam taaga; la rẽnda yaa waoog-m-meng sẽn be a sũurẽ wã yĩnga. Rẽ poorẽ tɩ Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be ɑ yĩngɑ) keng n wilg sẽn loogã, tɩ ad lɩslaam zãngã yaa haraam ne a lɩslaam taaga: a zɩɩmã: ne yẽ sẽn na n maan zʋʋg a zugu, tɩ yaa kʋʋbo, maa sẽn ka ta kʋʋbo, tɩ yaa sãmpoaga maa pãbre, la sẽn wõnd rẽ, yaa woto bala, arzεkã, yaa haraam ne-a ne yẽ sẽn na tʋg n reegd arzεk tɩ ka tũ ne yẽ hakε, woto bal la burkĩndã: ne a sẽn na n tʋg n paoogd a mengẽ wã maa a buudẽ wã.

Sẽn be Hɑdiisã yõod-rãmbẽ

1. B saglame tɩ b maan lɩɩmaoongã ma-biirã sẽn sõmb ne yεl ninsã fãa, la b gɩgd n yi yεl nins sẽn ka zems ne rẽ wã, sẽn yaa goam la tʋʋma.
2. Wẽnd-zoεεgã yẽgrã yaa sẽn be sũurẽ wã, sẽn yaa Wẽnd minim la A zoeese, la A gũusgu, la Wẽnd zoe-kãngã la tʋʋm-sõmsã yẽgre.
3. Bʋdgr ning sẽn yaa vẽenegã, a wilgda sũurã Wẽnd zoεεgã paoodlem.
4. Yaa sẽn gɩdg tɩ b ra nams lɩslaam, sẽn wa n yaa wεεng ning fãa, sẽn yi goama, maa tʋʋma.
5. Ka lagem sũ-kĩirã pʋgẽ, lɩslaam sẽn na n wa rat n yɩ wala a to, tɩ ka tũ ne rat t'a neemã wã loog n bas-a, la b boonda yãwã tɩ yã-beed ne f nɑ yɩ wɑ f to; la yẽ yaa bũmb sẽn sakde, a leb n sõngda ned t'a põs tʋʋm sõmsã pʋgẽ.
6. Ninsaal mengẽ wã, a kisame tɩ ned wa põs-a bũmb fãa pʋgẽ, sẽn yaa yεl-sõmsã, la a sã n wa nong n rat tɩ bõn-sõng gogb n bas ned a to, yẽnda la sũ-kiir ninga b sẽn sãbsã, la a sã n bʋ nonglem n rat n na n põsge, rẽnd yẽnda lɑ yã-beed ning sẽn sakdã.
7. La sẽn yeel tɩ "Lɩslaam ra koos a ma-bi-taag koosem zugã" yẽ ka kẽed b sẽn na n vẽneg n wilg raadã, tɩ koaasã sã n belga n zãmb-a a raabẽ wã, zãmbg sẽn tʋg n yaa bedre. Rẽnd yãwã bee pʋ-peelemã maaneg pʋgẽ. B maana sart t'a Anniy wã yɩ a ma-bi-taagã, sẽn yaa raadã pʋ-peelem maanego, ka sẽn na n nams kaoosã ye, la tʋʋmã me tũuda ne Anniy-rãmbã.
8. Ka naag koos a lɩslaam taag kooseg zugã, tɩ koosdb a yiibã sã n ka yar taaba, tɩ ligdã me ka tablge.
9. Kis-taab ning b sẽn gɩdg hadiisã pʋgẽ wã, a ka lagem gẽeg Wẽnd sorã pʋgẽ ye, yẽ yaa waagiba, a leb n bee lɩɩmaoongã wĩ-kegemsã pʋgẽ.