หะดีษ: จงแบ่งส่วนตามข้อกำหนดให้แก่ผู้ที่มีสิทธิ์ได้รับ และส่วนที่เหลือให้แก่ญาติผู้ชายที่ใกล้ชิดที่สุด

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«أَلْحِقُوا الفَرَائِضَ بِأَهْلِهَا، فَمَا بَقِيَ فَلِأَوْلَى رَجُلٍ ذَكَرٍ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 6737]

จากอิบนุอับบาส เราะฎิยัลลอฮุอันฮุมา จากท่านนบี ﷺ กล่าวว่า:
"จงแบ่งส่วนตามข้อกำหนดให้แก่ผู้ที่มีสิทธิ์ได้รับ และส่วนที่เหลือให้แก่ญาติผู้ชายที่ใกล้ชิดที่สุด"
[เศาะฮีห์] - [รายงานโดย อัลบุคอรีย์ และมุสลิม] - [เศาะฮีห์อัลบุคอรีย์ - 6737]

คำอธิบาย​

ท่านนบี ﷺ ได้สั่งผู้ที่รับหน้าที่แบ่งมรดกให้แจกจ่ายทรัพย์มรดกแก่ผู้มีสิทธิ์ได้รับอย่างยุติธรรมตามหลักศาสนบัญญัติ ตามที่อัลลอฮ์ ตะอาลา ทรงประสงค์ โดยให้ผู้ที่มีส่วนแบ่งที่กำหนดไว้ได้รับส่วนของตนตามที่ระบุในคัมภีร์ของอัลลอฮ์ ซึ่งได้แก่ สองในสาม หนึ่งในสาม หนึ่งในหก หนึ่งในสอง หนึ่งในสี่ และหนึ่งในแปด และเมื่อแบ่งตามส่วนเหล่านี้แล้ว หากยังมีทรัพย์เหลืออยู่ ก็ให้มอบแก่ผู้ที่เป็นญาติฝ่ายชายที่ใกล้ชิดกับผู้ตายมากที่สุด ซึ่งเรียกว่า ‘อาศอบะฮ์ (ทายาทฝ่ายชายที่รับส่วนที่เหลือ)

บทเรียนที่ได้รับจากฮะดีษ

1. หะดีษนี้เป็นหลักเกณฑ์ในการแบ่งมรดก
2. การแบ่งมรดกจะต้องเริ่มต้นด้วยการให้แก่ 'ผู้มีสิทธิได้รับมรดกที่ถูกกำหนดสัดส่วนไว้แน่นอน' (อะฮ์ลุล ฟุรูฎ) เป็นอันดับแรก
3. ทรัพย์มรดกส่วนที่เหลือหลังจาก (แบ่งให้) ผู้มีสิทธิในสัดส่วนแน่นอน แล้วนั้น จะตกเป็นของทายาทผู้รับส่วนเหลือ (อะเศาะบะฮ์)
4. ญาติสนิทที่ใกล้ชิดที่สุดจะมีสิทธิ์ได้รับมรดกก่อน ดังนั้น ญาติผู้ชายที่อยู่ห่างไกล เช่น ลุง จะไม่ได้รับมรดกหากมีญาติผู้ชายที่ใกล้ชิด เช่น พ่อ อยู่ด้วย
5. ทายาททางสายเลือดชายจะไม่ได้รับอะไรเลยหากส่วนแบ่งที่กำหนดไว้ใช้ไปจนหมดสิ้นทรัพย์สินทั้งหมด หมายความว่าไม่มีทรัพย์สินเหลืออยู่เลย