Hadith: “Amin’ny andron’ny fitsanganana amin’ny maty, ny mpino dia hanatona ny Tompony, ilay mahery sy be voninahitra, mandra-pametrahany ny saronany eo amboniny sy hiaiky ny fahotany

عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مُحْرِزٍ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِابْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما كَيْفَ سَمِعْتَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، يَقُولُ: فِي النَّجْوَى؟ قَالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ:
«يُدْنَى الْمُؤْمِنُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ رَبِّهِ عَزَّ وَجَلَّ، حَتَّى يَضَعَ عَلَيْهِ كَنَفَهُ، فَيُقَرِّرُهُ بِذُنُوبِهِ، فَيَقُولُ: هَلْ تَعْرِفُ؟ فَيَقُولُ: أَيْ رَبِّ أَعْرِفُ، قَالَ: فَإِنِّي قَدْ سَتَرْتُهَا عَلَيْكَ فِي الدُّنْيَا، وَإِنِّي أَغْفِرُهَا لَكَ الْيَوْمَ، فَيُعْطَى صَحِيفَةَ حَسَنَاتِهِ، وَأَمَّا الْكُفَّارُ وَالْمُنَافِقُونَ، فَيُنَادَى بِهِمْ عَلَى رؤُوسِ الْخَلَائِقِ هَؤُلَاءِ الَّذِينَ كَذَبُوا عَلَى اللهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 2768]

Tatitra azo avy tamin'i Safwan bin Mahrez niteny hoe : Nisy lehilahy iray niteny tamin'I Ibn Omar (R.A) hoe : Ahoana no nandrenesanao ny irak'Allah (S.A.W) tamin'ny fifampiraharahana? Hoy izy : Nandre azy aho niteny manao hoe :
“Amin’ny andron’ny fitsanganana amin’ny maty, ny mpino dia hanatona ny Tompony, ilay mahery sy be voninahitra, mandra-pametrahany ny saronany eo amboniny sy hiaiky ny fahotany aminy, ary hiteny hoe : Fantatrao va? Dia hoy izy : Eny, Tompoko, fantatro. Dia hoy Allah hoe : Izaho efa nanafina izany ho anao teto an-tany ary indro aho hamela izany ho anao anio, dia omena azy ny takelaky ny hatsarany. Fa ny tsy mpino sy ireo mpihatsaravelatsihy, ka dia hantsoina ho eo ambonin’ny lohan’ny zavaboary, izy ireo no nandainga momba an’I Allah.
[Mari-pototra] - [Notantarain’i Bokhari sy Moslim] - [Sahìh Moslim - 2768]

Ny fanazavana

Nitantara ny famonjen'I Allah ny mpino amin’ny andro fitsanganana amin’ny maty i Mpaminany (S.A.W), ka hoy izy hoe :
Amin’ny andron’ny fitsanganana amin’ny maty dia hanatona amin’ny Tompony ny mpino, ary ho saronany amin’ny olon’ny toe-javatra misy azy mba tsy hisy olon-kafa hahafantatra ny tsiambaratelony. Dia ho lazaina aminy hoe :
Fantatrao ve ny fahotana otan’izao-sy-izao? ... Manaiky ny fahotana vita teo amin’ny mpanompo sy ny Tompony izy.
Hoy izy : Eny, Tompo ô.
Na dia mihorohoro sy matahotra aza ny mpino, dia hoy Allah ilay Tsitoha taminy hoe : Efa nafeniko ho anao tany ambonin'ny tany izany, ary havelako izany ho anao anio, ary homena an-tsoratra ny asa soa nataony izy.
Raha ny amin’ny tsy mpino sy ny mpihatsaravelatsihy, dia hantsoina manoloana ireo vavolombelona izy : Ireo no nandainga momba ny Tompony, marina tokoa fa ny ozon’I Allah dia mihatra amin’ireo mpanao ratsy.

Lesona azo avy amin'ny Hadith

1. Ny fahasoavan’I Allah sy ny famindram-pony dia ho an’ny mpino amin’ny fandrakofana azy ireo eto an-tany sy ny any ankoatra.
2. Mamporisika ny fanafenana kileman'ny mpino araka izay azo atao.
3. Ny asan’ny mpanompo rehetra dia voaisa amin’ny Tompon’ny mpanompo, ka izay mahita soa dia tokony hidera an’I Allah, ary izay mahita hafa noho izany dia tsy tokony hanome tsiny afa-tsy ny tenany ihany, raha mbola eo ambanin’ny sitrapon’I Allah.
4. Hoy I Ibn Hajar : Ny fitambaran'ny hadith dia milaza fa ny tsy mpankatò amin'ny mpino amin'ny fitsanganana amin'ny maty dia ho zaraina ho sokajy roa : Ny iray amin'izy ireo : Ny tsy fankatoavany dia eo anelanelany sy ny Tompony Ka ny hadith-n'i Ibn Omar dia milaza fa io fisarahana io mizara roa : Iray : Hafenina eto an-tany ny tsy fankatoavany, ka izao no hafenin’I Allah aminy eto an-tany, dia ny fitsanganana amin’ny maty, izay lazaina, ary fizarana iray : Hisokatra ny tsy fankatoavany, ka ny heviny milaza fa hafa izany, ary ny fizarana faharoa: Na iza na iza tsy mankatò azy sy ny mpanompony, dia mizara roa ihany koa izy ireo: Fizarana iray: Ny ratsy ataony dia mihoatra noho ny tsara, ka hilatsaka any amin’ny Afo ireo olona ireo ary hivoaka avy eo. amin'ny alalan'ny fanelanelanana, ary fizarana iray: Ny ratsy ataony dia hitovy amin'ny asa soa ataony, ireo olona ireo dia tsy hiditra ao amin'ny paradisa raha tsy misy ny famaliana eo amin'izy ireo.