بروز رسانی: هرجا که بودی تقوای الهی را داشته باش و پس از هر بدی، نيکی کن تا آن بدی را از ميان ببرد و با مردم با اخلاق نيکو رفتار کن

‌عَنْ ‌أَبِي ‌ذَرٍّ، ‌جُنْدُبِ ‌بْنِ ‌جُنَادَةَ، ‌وَأَبِي ‌عَبْدِ ‌الرَّحْمَنِ، ‌مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«اتَّقِ اللَّهَ حَيْثُمَا كُنْت، وَأَتْبِعْ السَّيِّئَةَ الْحَسَنَةَ تَمْحُهَا، وَخَالِقْ النَّاسَ بِخُلُقٍ حَسَنٍ».
[قال الترمذي: حديث حسن] - [رواه الترمذي] - [الأربعون النووية: 18]

از ابوذر، جندب بن جناده، و ابو عبدالرحمن، معاذ بن جبل رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود:
«هرجا که بودی تقوای الهی را داشته باش و پس از هر بدی، نيکی کن تا آن بدی را از ميان ببرد و با مردم با اخلاق نيکو رفتار کن».
[قال الترمذي: حديث حسن] - [به روایت ترمذی] - [الأربعون النووية - 18]

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم به سه چیز امر می‌کند: اول: تقوای الهی، و آن با انجام واجبات و ترک محرمات، در هر مکان و زمان و حالی، در نهان و آشکار، و در سلامتی و گرفتاری و غیر آن است. دوم: هرگاه مرتکب گناهی شدی، پس از آن، کار نیکی از قبیل نماز، صدقه، نیکی، صلهٔ رحم، توبه و غیره انجام بده، زیرا آن کار نیک، گناه را پاک می‌کند. سوم: با مردم با اخلاق نیکو رفتار کن، از جمله لبخند زدن، نرمی و ملایمت، نیکی‌کردن و آزارنرساندن به آنها.

از نکات این حدیث

1. فضل و بخشش خداوند عزّوجل بر بندگان در رحمت و مغفرت و عفو.
2. این حدیث سه حق را در بر می‌گیرد: حق خداوند با تقوا، حق نفس با انجام نیکی‌ها پس از بدی‌ها، و حق مردم با رفتار کردن با اخلاق نیکو.
3. تشویق به انجام نیکی‌ها پس از بدی‌ها، و خوش‌اخلاقی از ویژگی‌های تقواست، و همانا به دلیل نیاز به بیان آن، به طور جداگانه ذکر شده است.